Geri Dön

Otizm spektrum bozukluğunda tekrarlayıcı davranışların ve duyusal hassasiyetlerin cinsiyetlere özgü görünümünün incelenmesi

Examining the gender-specific aspects of repetitive behaviors and sensory sensitivities in autism spectrum disorder

PDF İndir

  1. Tez No: 777499
  2. Yazar: ÖZGÜR OZAN KOYUNCU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZEN KÖSE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Sağlığı, Psikiyatri, Psikoloji, Public Health, Psychiatry, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: otizm spektrum bozukluğu, duyusal hassasiyet, tekrarlayıcı davranışlar, autism spectrum disorder, sensory sensitivity, repetitive behaviors
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sinir Bilimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sinirbilim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 135

Özet

Otizm Spektrum Bozukluğunda Tekrarlayıcı Davranışların ve Duyusal Hassasiyetlerin Cinsiyetlere Özgü Görünümünün İncelenmesi Giriş: Bu çalışmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanılı çocuklarda tekrarlayıcı davranışların ve duyusal hassasiyetlerin cinsiyetlere özgü görünümü ve birbiriyle olan ilişkisi incelendi. Yöntem: Çalışmaya 4-18 yaş aralığındaki OSB tanılı 64 erkek ve 68 kız çocuk dahil edildi. Çalışma kapsamında Gilliam Otizm Derecelendirme Ölçeği (GOBDÖ), Tekrarlayıcı Davranışlar Ölçeği (TEDÖR) ve Duyu Profili Ölçekleri kullanıldı. 3-10 yaş aralığındaki çocuklar için Bakım Veren Duyu Profili Anketi (BVDP) kullanılırken, 11-18 yaş aralığındaki çocuklar için Adolesan/Yetişkin Duyu Profili (AYDP) kullanıldı. Ölçekler çoğunlukla çocuk ebeveynleri olmak üzere, bakım verenlere ve çocuklara sorularak dolduruldu. Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 9.61±4.38 yıl olarak bulunurken; ortalama tanı yaşı 42.55±25.77 ay olarak bulunmuştur. AYDP (11-18) duyusal arayış (E=40.12±9.51, K=46.78±7.17, p= .004), duyusal hassasiyet (E=35.12±9.93, K=44.35±10.59, p= .001) ve duyusal kaçış (E=36.15±12.01, K=42.57±7.98, p= .019) bölümlerinde cinsiyetler arasında anlamlı farklılıklar bulunurken, bu alanlarda kızların daha yüksek puanlar aldığı saptanmıştır. BVDP (3-10) ölçeği duyusal işlemin davranışsal sonuçları bölümünde cinsiyet gruplarının puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık saptanırken (E:20.57±6.56, K:17.62±5.46, p= .039); hareket ve vücut pozisyonu ile ilgili düzenlemeler (E:25.00, K:35.00, p= .019) ve duyu hassasiyeti (E:13.00, K:16.00, p= .048) bölümlerinde cinsiyet gruplarının medyanları arasında anlamlı farklılıklar saptandı. TEDÖR ölçeğinde stereotipik davranış (E:3.00, K:1.00, p= .046), aynılık/tekdüzelik davranışları (E:6.00, K:9.00, p= .031) ve sınırlı davranışlar (E:2.50, K:4.00, p= .026) bölümlerinde cinsiyet gruplarının medyanları arasında anlamlı farklılıklar saptandı. Korelasyon analizlerinde, AYDP düşük kayıt bölümü ile TEDÖR alt alanları (toplam puan (r= .559, p= .000), kompulsif davranışlar (r= .513, p= .000), aynılık/tek düzelik davranışları (r= .567, p= .000), sınırlı davranışlar (r= .413, p= .001)) arasında pozitif ve orta düzeyde anlamlı korelasyonlar saptanmıştır. AYDP duyusal hassasiyet bölümü ile TEDÖR alt alanları (toplam puan (r=. 612, p= .000), kompulsif davranışlar (r= .627; p= .000), aynılık/tek düzelik davranışları (r= .691, p= .000), IV sınırlı davranışlar (r= .505, p= .000)) arasında pozitif yönde ve orta seviyede anlamlı korelasyon saptanmıştır. AYDP duyusal kaçınma bölümü ile TEDÖR alt alanları (toplam puan (r= .635, p= .000), kompulsif davranışlar (r= .665; p= .000), aynılık/tek düzelik davranışları (r= .698, p= .000), sınırlı davranışlar (r= .526, p= .000)) arasında pozitif yönde ve orta seviyede anlamlı korelasyon saptanmıştır. BVDP duygusal tepki bölümü ile TEDÖR alt alanları (toplam puan (r= -.753, p= .000), aynılık/tek düzelik davranışları (r= -.726, p= .000)); BVDP araştırma bölümü ile TEDÖR toplam puanı (r= -.728, p= .000); BVDP hassasiyet bölümü ile TEDÖR toplam puanı (r= -.731, p= .000); BVDP kaçınma bölümü ile TEDÖR alt alanları (toplam puan (r= -.774, p= .000), aynılık/tek düzelik davranışları (r= -.706, p= .000)) arasında negatif ve güçlü düzeyde ilişkiler saptanmıştır. Sonuç: Yapılan çalışmada, Duyu Profili ölçeklerinde ve Tekrarlayıcı Davranışlar ölçeği puanlarında cinsiyetler arası anlamlı farklılıklara ulaşılmıştır. Ayrıca duyusal özellikler/hassasiyetler ve tekrarlayıcı davranışlar arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Sonuçlara bakıldığında hipotezlerimizi destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

Examining the Gender-Specific Aspects of Repetitive Behaviors and Sensory Sensitivities in Autism Spectrum Disorder Introduction: In this study, the gender-specific aspects of repetitive behaviors and sensory sensitivities in children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and their relationship with each other were examined. Method: 64 boys and 68 girls with ASD, aged 4-18 years, were included in the study. Within the scope of the study, Gilliam Autism Rating Scale (GARS), Repetitive Behaviors Scale (RBS-R) and Sensory Profile Scales were used. While the Caregiver Sensory Profile Questionnaire (CSP) was used for children aged 3-10, Adolescent/Adult Sensory Profile (AASP) was used for children aged 11-18. The scales were filled in by asking the caregivers and the children, mostly the children's parents. Results: The mean age of the participants was 9.61±4.38 years; mean age at diagnosis was 42.55±25.77 months. AASP (11-18) sensory seeking (M=40.12±9.51, F=46.78±7.17, p= .004), sensory sensitivity (M=35.12±9.93, F=44.35±10.59, p= .001) and sensory avoiding (M=36.15±12.01, F=42.57±7.98, p= .019) there were significant differences between the genders, it has been determined that girls have higher scores in these areas. In the behavioral outcomes of sensory processing of the CSP (3-10) scale, a significant difference was found between the mean scores of the gender groups (M:20.57±6.56, F:17.62±5.46, p= .039); There were significant differences between the medians of gender groups in the modulation related to body position and movement (M:25.00, F:35.00, p= .019) and sensory sensitivity (M:13.00, F:16.00, p= .048). Stereotypical behavior (M:3.00, F:1.00, p= .046), ritualistic/sameness behaviors (M:6.00, F:9.00, p= .031) and restricted behaviors (M:2.50, F:4.00, p= .026) on the RBS-R scale, significant differences were found between the medians of the sex groups. In the correlation analyses, between the AASP low registration section and RBS-R sub-domains (total score (r= .559, p= .000), compulsive behaviors (r= .513, p= .000), ritualistic/sameness behaviors (r= .567, p= .000), restricted behaviors (r= .413, p= .001)) were found to have positive and moderately significant correlations; the AASP sensory sensitivity section and RBS-R sub-domains (total score (r=.612, p= .000), compulsive behaviors (r= .627; p= .000), ritualistic/sameness behaviors (r= .691, p= .000), restricted behaviors (r= VI .505, p= .000)) were found to be positively and moderately significant; the AASP sensory avoiding section and RBS-R sub-domains (total score (r= .635, p= .000), compulsive behaviors (r= .665; p= .000), ritualistic/sameness behaviors (r= .698, p= .000), restricted behaviors (r= .526, p= .000)) were found to be positively and moderately significant. Between the CSP emotional response and RBS-R subdomains (total score (r= -.753, p= .000), ritualistic/sameness behaviors (r= -.726, p= .000)); CSP seeking and RBS-R total score (r= -.728, p= .000); CSP sensitivity and RBS-R total score (r= -.731, p= .000); CSP avoidance and RBS-R sub-domains (total score (r= -.774, p= .000), ritualistic/sameness behaviors (r= -.706, p= .000)) were found to be negatively and strongly correlations. Conclusion: In the study, significant differences between the genders were found in the scores of the Sensory Profile scales and the Repetitive Behaviors scale. In addition, significant relationships were found between sensory characteristics/sensitivities and repetitive behaviors. When the results are examined, results supporting our hypotheses have been reached.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    820666

    İzmir ilinde üniversite ve eğitim araştırma hastanelerindegörev yapmakta olan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlıköğrencilerinin otizm spektrum bozukluğu hakkında bilgi,tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi

    Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors ofpediatric health and diseas specialty residents regardingautism spectrum disorder in University and training andresarch Hospitals in İzmir, Turkey

    ÖYKÜ YAVUZ KAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriEge Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEZEN KÖSE

    PROF. DR. TEZAN BİLDİK

  2. Tez No

    747190

    Otizm spektrum bozukluğunda özgül fobinin duyusal özellikler, emosyon regülasyonu ve sınırlı tekrarlayıcı davranışlarla ilişkisi

    The relationship of specific fobia with sensory features, emotion regulation and restricted repetitive behaviors in autism spectrum disorder

    FURKAN TÜRER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriEge Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEZEN KÖSE

    PROF. TEZAN BİLDİK

  3. Tez No

    833865

    Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların diyet kalitesi ve çeşitliliği ile gastrointestinal sistem problemlerinin ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

    Evaluation of diet quality - diversity, and gastrointestinal system problems - quality of life of children with autism spectrum disorder

    YAREN SAĞLAM ŞAHİNOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Beslenme ve Diyetetikİstanbul Medipol Üniversitesi

    Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE BAKIRHAN

  4. Tez No

    888568

    Otizm spektrum bozukluğuna sahip bireylerde proprioseptif duyu ve stereotipik hareketler arasındaki ilişki ve ergoterapi müdahalesinin etkisinin incelenmesi

    Proprioceptive sensation and stereotypic movements in individuals with autism spectrum disorder the relationship between occupational therapy and the effect of occupational therapy intervention

    BERKAN BATIN AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    ErgoterapiÜsküdar Üniversitesi

    Ergoterapi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARİF AKTUĞ ERTEKİN

  5. Tez No

    820677

    3-9 yaş arası otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklarda hiperakuzi ile işitmeye dayalı davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between hyperacusis and hearing-based behavior problems in children with autism spectrum disorder between 3-9 years old

    ŞULE ESMA KALA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Kulak Burun ve Boğazİstanbul Aydın Üniversitesi

    Odyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENGÜL TERLEMEZ

Geri Dön