İran Türkmen şairi Annamuhammed Sada'nın 'Gözleg' adlı eserinin edebî ve dil incelemesi (İnceleme-metin-sözlük)
Literary and linguistic analysis of the Iranian Turkmen poet Annamuhammed Sada's work Gozleg (Examination, text, dictionary)
- Tez No: 777549
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İran Türkmenleri, Annamuhammed Sada, Gözleg, Şiir, Tema, Iranian Turkmens, Annamuhammed Sada, Gozleg, Poem, Theme
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
İran, bünyesinde Azerbaycan Türkleri, Horasan Türkleri, Türkmen Türkleri, Kaşkay Türkleri, Halaç Türkleri gibi birçok Türk topluluğuna ev sahipliği yapmış olan bir coğrafyadır. İran Türkleri; Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Afganistan ve Pakistan ile kara sınırları içerisinde kalan topraklarda yaşamaktadırlar. İran'ın belirli bölgelerinde yaşayan bu Türk dilli topluluklar yaşadıkları bölgelere göre Kuzey-Batı Türkleri (Güney Azerbaycan), Kuzey-Doğu Türkleri (Güney Türkmenistan ve Horasan Türkleri) ve Güney-Merkez Türkleri olmak üzere üç bölümde değerlendirilmektedir. İran'ın ev sahipliği yapmış olduğu bir diğer Türk topluluğu ise Türkmenlerdir. Her ne kadar Türkmen denildiğinde akla Türkmenistan gelse de bugün İran'da, Irak'ta, Suriye'de, Afganistan'da ve Kafkasya gibi geniş bir coğrafyada yaşamlarını sürdürmektedirler. İran Türkmenlerinin kaderi 21 Aralık 1881 yılında Çarlık Rusya ve İran arasında imzalanan Ahal Antlaşması ile belirlenmiştir. Bu tarihten itibaren ise İran sınırları içerisinde kalan bu Türk topluluğuna“İran Türkmenleri”denilmeye başlanmıştır. İran Türkmen edebiyatının tanınmış şairleri arasında Abdulgahhar Sufirad, Ayıt Muhammet Ovnuk, Settar Sovgi, Nazmuhammet Pakga ve Annamuhammed Sada gibi önemli isimler vardır. Bu dönem şairleri arasında yer alan ve Türkmensahra'nın çağdaş şiir türünde yeni yollar açan Annamuhammed Sada, eserlerinde edebî Türkmen dilini kullanan şairler arasında sınıflandırılmaktadır. Edebî yaratıcılığından yalnızca Gözleg ile Täze Güneş adlı iki kaseti ve yurt dışındaki Türkmen neşriyatlarından toplanan birkaç şiiri bulunmaktadır. Tez çalışmamız kapsamında İran Türkmen edebiyatının gelişiminde önemli bir yere sahip olan Annamuhammed Sada'nın hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiler verilecektir. Şairin farklı temalarda kaleme almış olduğu Gözleg adlı eserine dayanılarak işlediği konular, şiirlerin ortak dil ve imla özellikleri hakkındaki tespitler de ortaya konulacaktır.
Özet (Çeviri)
Iran has a geography that has hosted many Turkish communities such as Azerbaijani Turks, Khorasan Turks, Turkmen Turks, Kashkay Turks, Halac Turks. The Iranian Turks live on land within the land borders of Turkey, Azerbaijan, Turkmenistan, Afghanistan and Pakistan. These Turkish-language communities, living in certain parts of Iran, are evaluated in three region which are North-West Turks (South Azerbaijan), North-East Turks (South Turkmenistan and Horasan Turks), South-Central Turks. Another Turkish community, hosted by Iran, is Turkmens. Even if the name of Turkmen is suggestive of Turkmenistan, today, these civilitizions keep living in large region such as Iran, Iraq, Syria, Afghanistan and Caucasus. The fate of Iranian Turkmens was determined by the Ahal Treaty signed between Tsardom of Russia and Iran on December 21, 1881. From this date on, this Turkish community, which has remained within the borders of Iran, has been called“Iranian Turkmens”. There are important names such as Abdulgahhar Sufirad, Ayit Muhammet Ovnuk, Settar Sovgi, Nazmuhammet Pakga and Annamuhammed Sada, in the prominent poets of Iranian Turkmen literature. The one named Annamuhammed Sada, who has found new ways of modern poetry in the Turkmensahra region is classified with the poet who use literary Turkmen Language on their works. This author had left only two tapes, called Gozleg and Taze Gunes. In addition, there are a couple of poems collected from Turkmen published from the whole literary creativity of his life on abroad. The thesis provides information off life, literary personality and works of Annamuhammed Sada, who has a key role in the development of Iranian Turkmen literature. Gozleg, which the aouthor had written in different themes and the subjects on his work, based on Gozleg, are revealed in this thesis with the detections about the common language and orthographic rules of his poetries.
Benzer Tezler
- Taganberdi Purmend'in 'Arzuwlar' adlı eseri üzerine dil incelemesi (Ses-biçim)
Language examination on Taganberdi Purmend's 'Arzuwlar' (Phonology-morphology)
BURAK SALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimKırklareli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR ATICI
- Mahtumkulu'nun şiir üslubu
Stylistics of Mahtumkuli's poems
YAGHOOB RAHIMIDASHLIBOROON
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK ERDEM
- Türkmen şairi Miskin Kılıç ve divanı
Turkmen poet Miskin Kilich and his Divan
JAMALUDİN KANUNİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- 'Molla Nasreddin' dergisinin Azerbaycan şiirine katkıları
The contributions of journal 'Molla Nasreddin' to Azerbaijanian poetry
TARANA ABDULLAYEVA
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİKRET TÜRKMEN
- Türkmen Şair Seydi'nin Goşgıları (Metin, Transkripsiyon, Morfoloji)
Türkmen Poet Seydi's Poems (Text, Transcription, Morphology)
OLGUN BARIŞ ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiYeni Türk Dili Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖKSÜZ