Kent, mekan, kültürel etkileşim: Kadıköy örneği
City, space and cultural interaction: Kadıköy
- Tez No: 777788
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMDİ SERHAT GÜNEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Bu tez, 2010lu yılllarla birlikte yapısal, demografik, ekonomik ve kültürel açıdan hızlı bir dönüşüm yaşayan Kadıköy'ü, araştırma merkezine tüm bu alanların etkileşimini koyarak, kültürel araştırmalar alanının sunduğu literatüre ve yöntembilimsel olanaklara yaslanarak incelemeye tabi tutma çabasıdır. Çalışmanın temel amacı Kadıköy'de yaşanan zaman-mekansal dönüşümler etrafında biçimlenmekte olan kültürel atmosferi güncel yerel kültürel unsurların dinamikleri üzerinden ve yaşam tarzlarındaki farklılaşmaları irdeleyerek çözümlemek; ayrıca bu kültürel yapıların ortaya çıkmasını tetikleyen sosyo-ekonomik bağlamları ortaya koymaktır. Tezin ana araştırma sorusu metropol İstanbul'unda tarihsel bir çekirdek oluşturan Kadıköy'ün, nasıl bir kentsel/mekansal dönüşümden geçtiğidir. Dinamik dönüşüm süreci boyunca mekanın toplumsal yeniden üretimini/inşasını çeşitli katmanlarda ve biçimlerde belirleyen etkileşim odakları ve bu etkileşim odaklarının ürettiği söylemsel ve kültürel atmosfer mercek altına alınmıştır. Tezin temel amacı Kadıköy'ün güncel kültürel dokusunu zaman mekansal (zamanın ruhu ve mekanın dokusu arasındaki ilişkisellik /etkileşim) bağlamda çok yönlü bir şekilde incelemektir. Mekan pratiklerindeki dönüşüm çoğu zaman toplumsal hayat tahayyüllerindeki dönüşümlere kimi zaman kırılmalara işaret eder. İnceleme boyunca Kadıköy'de yaşanan dönüşüm gündelik hayat pratikleri bağlamında detaylıca irdelenirken arka planda yaşanan toplumsal tahayyüllerdeki dönüşümün analizine odaklanmak bu araştırmanın önemli amaçlarından biridir. Araştırma bulguları tez boyunca kategorik ayrımlarla değil problematiğin ana eksenleri olduğu düşünülen üç ayrı bölüm içinde sunulmuştur. Kadıköy'de mekansal ve kültürel dönüşümle oluşan atmosferin analizi için ilk bölüm bugünkü yerelin inşa sürecine, ikincisi yaşanan kültür sanat eksenli tüketim odaklı dönüşüme, üçüncüsü ise bu dönüşümün oluşturduğu kent içi hareketlilikle meydana gelen karşılaşmalara ve bunların sosyo-ekonomik bağlantılarına odaklanmaktadır. Araştırmanın sonuçları olarak değerlendirebileceğimiz kimi iddia ve tespitler şu şekildedir. İlk olarak, yeni orta sınıfın içindeki kentli hayat tarzlarını benimsemiş“laik, arzuya dönük talepleri olan ve hatta anarko-sol liberal bir kültürel yüzeye sahip”(Şimşek, 2020: 18) bir kesiminin Kadıköy gibi tarihi bir çekirdekte yaşamayı tercih etmesinin, kentin birlikte yaşamın potansiyellerine dair sağladığı etkileşim odaklı toplumsallaşma biçimlerinin devamlılığına katkı sunabileceği yönündedir. İkinci olarak, mahallelerde yaşamayı tercih eden yeni gruplar için Kadıköy'ü seçmenin kimi zaman zorunlu bir“tercih”olup olmadığı, bu gruplar için İstanbul'daki yaşam alanlarının sınırlılıkları sorunsallaştırılmıştır. Üçüncü olarak; ikamet“tercihi”bakımından yaşanan sıkışma aynı zamanda boş zaman geçirme ve eğlence sektörü için de geçerlidir. Yalnızca marjinal yahut özgürlükçü hayat tarzları açısından değil, geleneksel olarak kent içinde daha önce mümkün olan aylaklık halleri için de alan daralmaktadır. Bu daralma Kadıköy'e akışı ve burada yoğunlaşmayı beraberinde getirmekte, semt bu sıkışma ile birlikte güncel olarak ulus ötesindeki hayat tarzları ile bağlantılar kurarken, kent coğrafyasına dahil olduğu İstanbul içinde ise kapanık bir yere dönüşmektedir. Bu kapanmayla birlikte metropol içinde karşı kültürleri kucaklayan bir yer kimliği oluşturmaya doğru evirilmektedir. Dördüncü olarak bu kimlik Kadıköy'ün tarihsel olarak taşıdığı, kültürel sermaye barındıran, farklılıklara açık mekansal karakteri ile bir süreklilik içindedir. Beşinci iddia, Kadıköy'de huzur ve keyif için sağlam bir zemin oluşturan kültürel sermayesi yüksek bohem burjuva hayat dinamikleri ile cazip bir kentsel merkez olarak ikincilliği güçlü mekansal kimliğinin korunmasında rol oynamaktadır. Kadıköy, tarihsel manada mekansal karakteri güçlü bir tarihsel çekirdek olarak çeperde olmayan, ama birincil de olmayan bir pozisyonda konumlanmıştır. Altıncı iddiamız, çatışma alanları ürettiği kadar yaratıcı üretim potansiyeline de sahip bu dinamik sürecin, Kadıköy'de mekansal dokunun içerdiği yerleşik anlamlar ve değerleri piyasa mantığının dahil olduğu yeni bir biçimle yeniden üretmekte olduğudur. Yedinci iddiamız, Kadıköy mekansal karakterindeki otantik öğelerin mahallere kadar sirayet eden güçlü küresel pazar dinamikleri içinde özgünlüğünü kaybetme riskiyle karşı karşıya olmalarına rağmen, kendilerini muhafaza edebilme yollarının da müzakere konusu edilebilmesidir. Kadıköy kültürel sermayesi üzerine kurulu karşı kültürlere açık yönü ile, kapitalizm ve hegemonya karşıtı küresel fikir ve ideolojilerin de dolaşımda olduğu ve bunun mekansal pratiklerinin görünür halde tutulabildiği bir muhittir. Yeni sosyal hareketler ile ilişkilendirebileceğimiz küresel dolaşımdaki bu fikir ve ideolojilerin tahakküm ilişkileri içinde kimi çatlaklardan yol bulan ve mikro alanlarda gündelik hayatı dönüştürme gayesi taşıyan gündelik faaliyetler olarak Kadıköy'deki yoğunlaşması, birbirleri ile etkileşim içinde bütüncül bir ifade sunmaktadır. Bu dışa vurumun bütüncül yoğunluğu yalnızca kültürel bir yüzey olarak kalmaz, mekansallaşabilmiş olması politik anlamda kurucu bir işlev taşır.
Özet (Çeviri)
This thesis is an attempt to examine Kadıköy, which has undergone a rapid structural, demographic, economic and cultural transformation with the 2010s, by putting the interaction of all these fields in the research center, relying on the literature and methodological opportunities offered by cultural studies. The main purpose of the study is to analyze the cultural atmosphere that is being constructed around the time-spatial transformations in Kadıköy, through the dynamics of current local cultural elements and by examining the differentiations in lifestyles; and it is also to reveal the socio-economic contexts that trigger the emergence of these cultural structures. The main research question of the thesis is how Kadıköy, which forms a historical core in metropolitan Istanbul, has undergone an urban/spatial transformation. During the dynamic transformation process, the focus of interaction that determines the social reproduction/construction of space in various layers and forms and the discursive and cultural atmosphere produced by these centers of interaction are examined. The main purpose of the thesis is to examine the contemporary cultural texture of Kadıköy in a multidimensional way in the context of time and space (relationship / interaction between the spirit of time and the texture of space). Transformation in space practices often points to transformations and sometimes ruptures in social life imaginations. While the transformation experienced in Kadıköy is examined in detail in the context of daily life practices throughout the study, it is one of the important aims of this research to focus on the analysis of the transformation in the social imaginations experienced in the background. The research findings are presented in three separate chapters, which are thought to be the main axes of the problematic throughout the thesis. For the analysis of the atmosphere created by spatial and cultural transformation in Kadıköy, the first part focuses on the construction process of today's local, the second focuses on the culture-art-oriented consumption-oriented transformation, and the third focuses on the encounters with the urban mobility created by this transformation and their socio-economic connections. Some of the claims and determinations that we can consider as the results of the research are as follows. First of all, the fact that a part of the new middle class, who adopted the urban lifestyles,“has secular, aspirational demands and even has an anarcho-left liberal cultural surface”(Şimşek, 2020: 18), prefers to live in a historical core like Kadıköy. It can contribute to the continuity of interaction-oriented socialization forms it provides. Secondly, attention was drawn to the spatial segregation of the city and the squeeze in the context of libertarian lifestyles. Thirdly, the squeeze in terms of“choice”of residence also applies to the leisure and entertainment sector. Space is shrinking not only for marginal or libertarian lifestyles, but also for forms of idleness that were traditionally possible within the city. This shrinkage brings with it an influx into and concentration in Kadıköy, and while the neighborhood is currently establishing connections with transnational lifestyles, it is becoming a closed place within Istanbul, where it is included in the urban geography. With this closure, the neighborhood evolves towards creating a place identity that embraces countercultures within the metropolis. Fourthly, this identity is in continuity with the spatial character of Kadıköy, which has historically carried cultural capital and is open to differences. The fifth claim is that Kadıköy has a strong secondary position as an attractive urban center with its bohemian bourgeois life dynamics with high cultural capital, which creates a solid ground for peace and enjoyment. Kadıköy, as a historical core with a strong spatial character, is located in a position that is not at the periphery, but not at the primary. Kadıköy's strong spatial identity's continuity is associated with its secondary position in İstanbul. Our sixth claim is that this dynamic process, which has creative production potential as much as it produces conflict areas, reproduces the established meanings and values contained in the spatial texture in Kadıköy in a new way, including the market logic. Our seventh claim is that although authentic elements in the spatial character of Kadıköy are at risk of losing their authenticity within the strong global market dynamics that permeate the neighborhoods, the ways in which they can preserve themselves can also be negotiated. Kadıköy, with its openness to countercultures based on its cultural capital, is also a neighborhood where anti-capitalist and anti-hegemonic global ideas and ideologies are in circulation and its spatial practices can be kept visible. The concentration of these ideas and ideologies in global circulation, which we can associate with new social movements, in Kadıköy as daily activities that find their way through some cracks in the relations of domination and aim to transform daily life in micro spaces, presents a holistic expression in interaction with each other. The holistic density of this expression is not only a cultural surface, but its spatialization carries a politically constitutive function.
Benzer Tezler
- Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi bağlamında kullanıcı sürekliliğinin irdelenmesi: Kadıköy Moda örneği
Investigation of user continuity in the context of the sense of belonging, urban identity and urban conservation interaction: The case of Kadıkoy Moda
AYLİN ŞENTÜRK
Doktora
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Kentsel mekan içerisinde yer alan yeşil alanların değerlendirilmesi: İstanbul-Ümraniye örneği
Evaluation of green system existing in urban residence; İstanbul-Ümraniye sample
SÜLEYMAN KARALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- Sosyal sermaye odaklı kentsel canlandırma yaklaşımı: Yeldeğirmeni örneği
Social capital led urban revitalization approach: Yeldegirmeni case
ALP CAN ARISOY
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- COĞRAFİ KONUMU ETİKETLİ SOSYAL MEDYA GÖRSELLERİ İLE KENTSEL KİMLİK ANALİZİ: KADIKÖY MODA ÖRNEĞİ
RECOGNIZING CITY IDENTITY VIA ATTRIBUTE ANALYSIS OF GEO-TAGGED IMAGES IN SOCIAL MEDIA: EXAMPLE OF KADIKOY MODA
AYTEN AYŞENUR ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- The effects of place quality on location choices of creative industries: Architecture sector in İstanbul
Mekan kalitesinin yaratıcı endüstrilerin yer seçimi üzerine etkileri: İstanbul'da mimarlık sektörü
MEHMET RONAEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDEN DEMET ORUÇ