Uluslararası hukukta koruma sorumluluğu
Responsibility to protect in international law
- Tez No: 778481
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EMİN ÇAĞIRAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Uluslararası İlişkiler, Law, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 328
Özet
Uluslararası ilişkilerde Soğuk Savaş sonrası en çok tartışılan meselelerin başında insani gerekçelerle müdahaleler gelmektedir. Tartışmaların temelinde ise Vestfalyan sistemin devlet egemenliğinin ihlal edilemezliği yaklaşımı ile insan haklarının evrenselliği ve korunması önceliği yer almaktadır. Ağır ve sistematik insan hakkı ihlallerine maruz kalan toplulukların korunmasına ilişkin yüzyıllardır süregelen gelenek, 2001'de Devlet Egemenliği ve Müdahale Uluslararası Komisyonu (ICISS) tarafından 21.yüzyılın değerlerine ve önceliklerine göre formüle edilerek, mahiyeti ve muhtevası belirginleştirilmiş ve 'Koruma Sorumluluğu' ifadesiyle kavramsallaştırılmıştır. Haklı Savaş Kuramı ve İnsani Müdahale Hakkı düşüncesiyle organik bağları olan bu yeni kavram 2005'te Birleşmiş Milletler Dünya Zirvesinin Sonuç Bildirgesinde yer alarak siyasi iradenin olurunu almış, 'gelişmekte olan bir norm' nitelendirmesiyle de hukuki mülahazaların konusu olmaya başlamıştır. Kavramın tartışmaların seyrini ve zeminini değiştiren ve insani gerekçelerle müdahale literatüründe yenilik olarak değerlendirilen en önemli özelliği ise devletlerin egemenliğinin sorumluluk yönüne yapılan vurgudur. Sorumluluk olarak egemenlik yaklaşımıyla devletin egemen olma statüsü halkına karşı sorumluluklarını yerine getirme şartına bağlanmış, egemenliği koruyan ilkelerin mutlaklığını yitirmesine, temel hak ve hürriyetlerin ise ulusal sınırların ötesine geçerek devlet egemenliğine karşı üstünlük kazanmasına ve önceliklendirilmesine sebebiyet vermiştir. Bununla birlikte Koruma Sorumluluğu, halkın korunması hususunda öncelikli sorumluluğu devlete vererek devletin merkezi konumunda değişiklik öngörmemiştir. Şayet devlet bu sorumluluğunu yerine getir(e)mezse, halkın korunması sorumluluğu uluslararası topluma geçmektedir. Uluslararası toplum diğer bütün barışçıl ve zorlayıcı yöntemler yeterli gelmediği takdirde son çare olarak temel hak ve hürriyetlerinden mahrum halkı korumak için askeri müdahale gerçekleştirebilecektir. Bu 'olağandışı ve istisnai' durumun bir kuvvet kullanma yöntemi olması ve BM ile kurulan yeni dünya düzeninde devletlerin uluslararası ilişkilerinde kuvvet kullanımının yasaklanması Koruma Sorumluluğunun hukuka uygun olarak işletilebilmesini BM Güvenlik Konseyinin iradesine bırakmaktadır. Kuvvet kullanma yöntemi olarak Koruma Sorumluluğunun BM Şartının ilke ve amaçlarına uygun olacak şekilde hukuka uygunluk nedeni arayışı ancak BM Şartında yer alan kuvvet kullanma yasağının istisnai hükümlerine dayanması ile mümkün olacaktır. Bu tezde koruma sorumluluğunun bu hükümlerle bağlantısı çerçevesinde normatif yapısı incelenerek, kavramın uluslararası hukuk düzenindeki mevcudiyeti eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilecektir.
Özet (Çeviri)
The tension between the inviolability of state sovereignty under the Westphalian system and the universalization and protection of human rights is one of the most contraversial issues in international relations after the Cold War. The idea of protecting people from gross and systematic violations of human rights was formulated by the International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) in terms of 21st century values and priorities. ICISS clarified and conceptualized the nature and scope of humanitarian intervention and introduced it as a new concept called the ''Responsibility to Protect'', which has similar roots to Just War theory and the right of humanitarian intervention. The 2005 United Nations World Summit Outcome, which was adopted by the General Assembly, represented a significant achievement in generating a new international consensus on the Responsibility to Protect and established it as an emerging norm in the legality debates of intervention on humanitarian grounds. The most important aspect of this concept, which has changed the course of discussions and is considered a distinction in the literature on humanitarian intervention, is the emphasis on the responsibility aspect of state sovereignty. With the 'sovereignty as responsibility' approach, the sovereign status of the state has been conditioned on the fulfillment of its responsibilities towards its people, resulting in the loss of absoluteness for principles that protect sovereignty and fundamental rights and freedoms transcending national borders and taking precedence over state sovereignty. However, the Responsibility to Protect does not envision a shifth in the state's central role by placing the primary responsibility for the protection of the population on the state. If the state fails to fulfill its responsibility, the international community will have a responsibility for the protection of the population. If peaceful and coercive measures have been exhausted, the international community may intervene militarily as a last resort to protect a population deprived of its fundamental rights and freedoms. The fact that this 'unusual and exceptional' situation is a form of use of force and strictly prohibited in international law. The use of force through the Responsibility to Protect is only possible if it is based on exceptional provisions within the UN Charter's prohibition of force in line with the UN Charter's principles and aims and subject to the UN Security Council's authorization. This study examines and critically evaluates the normative structure of the responsibility to protect in relation to these provisions and its existence within the international legal order.
Benzer Tezler
- Uluslararası hukukta koruma sorumluluğu'nun Arap ülkelerinde uygulanması (Libya, Suriye, Yemen ve Bahreyn) örnekleri
Examples of implementation of responsibility to protect in international law in Arab countries (Libya, Syria, Yemen and Bahrain)
HAZAR LEYLANOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS DOĞAN
- Uluslararası hukukta koruma sorumluluğu kapsamında iklim değişikliği ve ekokırım suçunun analizi
Analysis of climate change and the ecocide crime within the scope of the responsibility to protect in international law
HASAN YİĞİT
Doktora
Türkçe
2024
HukukBursa Uludağ ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET HALİL MUSTAFA BEKTAŞ
- Uluslararası Hukukta koruma sorumluluğu: Libya örneği
Responsibility to protect in international law: The case of Libya
EMEL İLTER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ AKTAŞ
- Uluslararası Hukukta koruma sorumluluğu ve Afrika kıtasındaki uygulamaları
Responsibility to protect and its implementations in Africa
İZZETTİN ARTOKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAD TURAN
- Başkasını koruma: Uluslararası Hukukta koruma sorumluluğu
Protecting the other: Responsibility to protect in International Law
ERHAN KÜÇÜK