Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin yaşam doyumlarının öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri açısından incelenmesi
Investigation of satisfaction with life of the parents who have children with special needs in terms of psychological resilience, self-compassion levels
- Tez No: 778829
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NALAN KAHVECİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Özel Gereksinim, Yaşam Doyumu, Öz Anlayış, Psikolojik Dayanıklılık, Special needs, Life satisfaction, Self-compassion, Psychological resilience
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Bu araştırmanın amacı özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin yaşam doyumuna etkisini incelemektir. Ayrıca ebeveynlerin yaşam doyumu, öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile çocuğun yaşı, cinsiyeti, engelli kardeşi olup olmadığı, engel türü, kaç yıldır özel eğitim aldığı ile anne babanın yaşı, çalışıp çalışmadığı, eğitim düzeyi, aile birlikteliği, sosyal desteğin varlığı gibi değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Bu doğrultuda araştırmanın evreni temsil etmesi için çalışma örneklemini Türkiye geneli 0-18 yaş özel gereksinimli çocuğa sahip anne ve babalar oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde eğitim gören 0-18 yaş özel gereksinimli çocuğa sahip 373 gönüllü ebeveyn oluşturmakta olup bu katılımcılardan 307'si (%82,3) anne ve 66'sı (%17,7) baba katılımcıyı oluşturmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modeli kullanılan nicel bir çalışmadır. Araştırmada ebeveynlerin yaşam doyum düzeyini belirlemek amacıyla Yaşam Doyum Ölçeği (Dağlı, Baysal, 2016), öz anlayış düzeylerini belirlemek için Öz Anlayış Ölçeği (Deniz, Şahin ve Sümer, 2008), psikolojik dayanıklılık düzeylerini belirlemek için Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (Basım, Çetin, 2011) veri toplama araçları kullanılmıştır. Ayrıca ailelerin eğitim durumu, çocuk sayısı, yaş, aile birlikteliği gibi sosyodemografik bilgilerini belirlemek için Kişisel Bilgi Formu kullanılmış ve bu değişkenlerin yaşam doyumu, öz anlayış, psikolojik dayanıklılık ile arasında anlamlı ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizinde SPSS v22.0 (Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programı) paket programından yararlanılmış, araştırmaya ait bulgular %95 güven aralığında ve %5 anlamlılık düzeyi göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız gruplarda t testi, regresyon ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin yaşam doyumu, öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık puanı incelendiğinde; ebeveynlerin yaşı, çalışma durumu, eğitim düzeyi, birliktelik durumu, sahip olduğu çocuk sayısı, çocuğun cinsiyeti, sahip olduğu özel gereksinimli çocuk sayısı değişkenlerine göre anlamlı farklılık görülmediği tespit edilmiştir. Anne ya da baba olma değişkeninin ise yaşam doyumu ve öz anlayış düzeyini etkilemediği ancak psikolojik dayanıklılık düzeyi ile arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Çocuğun engel türü değişkeni değerlendirildiğinde ebeveynlerin yaşam doyumu ve öz anlayış puanları arasında anlamlı farklılık olduğu ancak psikolojik dayanıklılık düzeyinde anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çocuğun yaş grubu ile özel eğitim ve rehabilitasyondan yararlanma süresi değişkenlerine göre ebeveynlerin öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık puanının farklılaşmadığı sonucuna ulaşılırken yaşam doyum düzeyinin anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveynlerin sosyal destek alma değişkenine göre psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyum düzeyleri arasında anlamlı farklılık gözlenmezken öz anlayış düzeyinin sosyal destek almaya bağlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Diğer önemli bulgu ise ebeveynlerin yaşam doyumu, öz anlayış ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişkinin olduğu, psikolojik dayanıklılık ve öz anlayışın yaşam doyumunu yordadığıdır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of self-compassion and psychological resilience levels of parents with special needs children on life satisfaction. In addition, it was examined whether the parents' levels of life satisfaction, self-compassion and psychological resilience differed in terms of variables such as the child's age, gender, whether he has a disabled sibling, type of disability, how many years he or she has received special education, age of the parents, whether the parent works, education level, family unity and presence of social support. In order to represent the universe of the research, the study sample consists of parents who have children with special needs 0-18 years of age throughout Turkey. The study group of the research consists of 373 volunteer parents with special needs children aged 0-18 who are educated in a special education and rehabilitation center, 307 (82.3%) mothers and 66 (17.7%) fathers. This research is a quantitative study using the relational screening model. Life Satisfaction Scale (Dağlı, Baysal, 2016) was used to determine the level of life satisfaction of parents. The Self-Compassion Scale (Deniz, Kesici, Sümer, 2008) was used to determine the levels of self-compassion of parents. The Psychological Resilience Scale for Adults (Basım, Çetin, 2011) was used to determine the levels of psychological resilience of parents. A Personal Information Form was used to determine the sociodemographic information of the families such as educational status, number of children, age, family unity. Then, it was examined whether there was a significant relationship between these variables with life satisfaction, self-compassion, and psychological resilience. SPSS v22.0 (Statistics Package Program for Social Sciences) package program was used in the analysis of the data obtained as a result of the research, and the findings of the research were evaluated at the 95% confidence interval and 5% significance level. In addition, one-way analysis of variance (ANOVA), independent groups t test, regression and correlation analysis were used. When the life satisfaction, self-compassion and psychological resilience scores of parents with special needs children are examined; It has been determined that there is no significant difference according to the variables of parents' age, employment status, education level, family unity status, number of children they have, gender of their child, and the number of children with special needs they have. It was observed that the variable of being a parent as a mother or father did not affect the level of life satisfaction and self-compassion, but there was a significant relationship with psychological resilience. According to the variable of the child's disability type, there was a significant difference between the parents' life satisfaction and self-compassion scores but psychological resilience scores did not differ significantly. It was concluded that the self-compassion and psychological resilience scores of the parents did not differ according to the age group of the child and the duration of benefiting from special education and rehabilitation but the level of life satisfaction of the parents differed significantly. While no significant difference was observed between the psychological resilience and life satisfaction levels of the parents according to the variable of receiving social support, it was determined that the level of self-compassion differed depending on the social support. Other important findings are that there is a positive and moderate relationship between parents' life satisfaction, self-compassion and psychological resilience. In addition, it was determined that psychological resilience and self-compassion predicts life satisfaction.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuğa sahip anne babaların yaşam doyumlarının öz-anlayış ve merhamet düzeyleri açısından incelenmesi
Investigation of life satisfaction of the parents who have children with special needs in terms of their compassion and self-compassion levels
ESEN GÜLEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAHATTİN AVŞAROĞLU
- Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerde suçluluk-utanç düzeyi, yılmazlık ve evlilik doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi
Review on the relation between guilt-shame level and resilience, and marital satisfaction of parents with children who have special needs
BİRCAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YÜCEL YILMAZ
- Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin eğitim düzeylerine göre çift ilişkilerinde aldıkları doyumlarının ve aile yaşam doyumlarının ilişkisi
Comparison of the satisfaction of their couple relationships and family life satisfaction of families with children with special needs, according to their education levels
HAZAL CANSU KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiAile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN OZAN
- Özel gereksinimli çocuğa sahip olan ebeveyn ile özel gereksinimli çocuğa sahip olmayan ebeveynlerin umutsuzluk düzeyleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi
Investigation of hopelessness levels and life satisfaction of parents with children with special needs and parents with children with special needs
HAMZA SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN ERDOĞAN
- Evde bakım hizmetinden yararlanan özel gereksinimli bireylerin ebeveynlerinin yaşam doyumu ile durumluk ve sürekli kaygı durumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
Investigation of the life satisfaction and condition and continuous anxiety of the parents of individuals with special needs using home care service according to various variables
ŞEYDA YAKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE ŞENAY İLİK