Evaluation of optimal denomination structure of the Turkish banknotes
Türk banknotlarının optimal kupür yapısının değerlendirilmesi
- Tez No: 780450
- Danışmanlar: PROF. DR. KIVILCIM METİN ÖZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Tarih boyunca yeni ödeme yöntemleri ortaya çıkmış ve bazıları ortadan kalkmıştır, ancak geçmişi çok eski zamanlara dayanan para popülerliğini korumuştur. Ödemeler evreninde büyük bir öneme sahip olan nakit, çoğunlukla banknotlardan oluşmaktadır. Banknotların kupür yapısının (kupür sayısı ve kupür değerleri) optimize edilmesi ile bankaların maruz kaldığı sabit ve değişken maliyetler azalırken, nakit talebi ve işlem verimliliği olarak tanımlanan sosyal faydalar artacaktır. Çalışmanın amacı, Türkiye'de kullanılan banknotların optimal kupür yapısı nasıl olmalı sorusuna cevap aramaktır. Bu çalışma, TL banknotlarda kupür yapısının tarihsel değişimini incelemekte, literatürdeki yöntemleri Türkiye'ye uygulamakta, istatistiksel ve ekonometrik yöntemler kullanmaktadır. 1927-2021 yılları arasındaki 94 yıllık süreçte toplamda 24 farklı banknot kupürü tedavülde bulunmuştur. 2009 yılından bu yana TL banknotlarının farklı altı kupürden (5-10-20-50-100-200 TL) oluştuğu görülmektedir. 2009'dan beri geçen dönem içerisinde gözlemlenen enflasyon, banknot kupürlerinin mevcut haliyle optimalliğini araştırmayı gerekli kılmaktadır. D-metrik ve Hentsch yöntemi sonuçları, kupür değerlerinin dağılımında çan eğrisi şeklinin bozulması ve piyasadaki banknotların çok yüksek bir oranını en yüksek değerli banknotların oluşturması, yeni bir yüksek banknot kupürüne ihtiyaç olduğunu açıkça göstermektedir. Yeni büyük bir banknot kupürünün çıkarılması durumunda en küçük banknot değerinin (5 TL) tedavülden çekilmesi konusu gündeme gelecektir. Ayrıca Türkiye'de tedavüle çıkarılacak en yüksek kupür değerinin 500 TL olması uygun olacak, bu da banknot kupürlerinde boşluk faktörünü 2'ye yaklaştıracaktır. Böylelikle, optimal banknot kupür yapısı 10-20-50-100-200-500 TL şeklinde olmalıdır. Optimal banknot kupürleri araştırılırken dolaşımdaki kupür değerleri ile enflasyon ve faiz oranları gibi ekonomideki diğer makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesi önemlidir. Bu nedenle, öncelikle, TL banknot değerleri ile enflasyon arasındaki uzun dönemli ilişki incelenmiştir. 1963-2021 yılları arasında dolaşımdaki banknot değerleri ile fiyatlar genel düzeyi arasındaki korelasyon katsayısı 0,98 olarak hesaplanmıştır. İkinci olarak, 2009-2021 yılları arasında TL banknotların kupür değerlerine enflasyon ve faiz oranlarının etkilerini belirlemek için ekonometrik bir analiz yapılmıştır. Çalışmada yöntem olarak ARDL yöntemi kullanılmış ve bu yöntemle elde edilen sonuçların karşılaştırılması için değişkenler arasındaki ilişki Johansen Eşbütünleşme testi ile de tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, enflasyonun artmasıyla birlikte dolaşımdaki en küçük banknot değeri işlevsiz hale gelmekte, bu nedenle en küçük banknotun bir sonraki banknot değerine kayması gerekmektedir. Benzer şekilde, tedavüldeki en büyük banknot kupürünün sıklıkla kullanılmaya başlamasıyla birlikte yeni bir üst kupür değerin tedavüle çıkarılması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, faiz oranlarındaki artışın ortalama kupür değerini düşürerek dengeleyici görevi gördüğü ve banknot kupür değerlerini stabilize etmek için kullanılabileceği ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
New payment methods have emerged throughout history, and some have vanished, but money, which dates back to ancient times, has remained popular. Cash, which is of great importance in the universe of payments, mostly consists of banknotes. By optimizing the denomination structure (number of denominations and denomination values) of banknotes, the fixed and variable costs incurred by banks will decrease, while the social benefits defined as cash demand and transaction efficiency will increase. The aim of this study is to seek answers to the question concerning how should be the optimal banknote denomination structure of the Turkish banknotes. This study examined the historical change of the denomination structure in TL banknotes, applied methods in the literature to Türkiye, and used statistical and econometric methods. In the 94-year period between 1927 and 2021, a total of 24 different banknote denominations were in circulation. The TL banknote denomination structure has consisted of six denominations (5-10-20-50-100-200 TL) since 2009. The inflation observed in the period since 2009 makes it vital to investigate the optimality of banknote denominations in their current form. The results of the D-metric and Hentsch's methods, deterioration of the bell curved shape, and the highest value denominations constitute a very high proportion of banknotes in the circulation clearly showed that there is a need for a new large banknote denomination. In the case of issuing a new upper denomination, the subject of withdrawing the lowest denomination (5 TL) will come to the agenda. Also, it has been seen that it would be appropriate for the next highest denomination to be issued in Türkiye should be 500 TL, which will bring the spacing factor in the banknote denominations closer to 2. In this way, the optimal banknote denomination structure should be 10-20-50-100-200-500 TL. While investigating the optimal banknote denominations, it is important to examine the relationship between the denomination values in circulation and macroeconomic variables such as inflation and interest rates in the economy. Therefore, firstly, the long-term relationship between TL banknote denominations and inflation has been examined. The correlation coefficient between the general level of prices and the banknote values in circulation between 1963 and 2021 has been calculated as 0.98. Secondly, an econometric analysis has been made to determine the effects of inflation and interest rates on the denomination values of TL banknotes between 2009 and 2021. As a method in the study, ARDL method has been used, and in order to compare the results obtained with this method, the relationship between the variables is also estimated with the Johansen Cointegration test. As a result, with the rise in inflation, the smallest banknote value in circulation becomes dysfunctional, so the smallest banknote has to shift to the next denomination. Similarly, as the largest banknote denomination in circulation begins to be used frequently, the need for the new upper denomination to issue emerges. Also, it has been revealed that the increase in interest rates acts as a stabilizer by lowering the average denomination value and can be used to stabilize banknote denomination values.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir toplu konut yerleşmesi tasarımı için Pareto genetik algoritmaya dayalı bir model önerisi: SSPM
A model for sustainable site layout design with pareto genetic algorithm: SSPM
YAZGI AKSOY
- Ark fiziksel buhar biriktirme yöntemiyle nanokompozit Mo-N-Cu kaplamaların üretimi ve karakterizasyonu
Production of Mo-N-Cu nanocomposite coatings by arc physical vapour deposition technique and their characterization
OSMAN LEVENT ERYILMAZ
- Zirkonyum oksit esaslı alt yapılara uygulanan farklı yüzey işlemlerinin değişik üst yapı porselenlerinin bağlanma dayanımlarına etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect on the shear bond strength of several veneering porcelains to zirconium oxide based substructures treated with different surface treatments
BİLAL HOLOĞLU
Doktora
Türkçe
2011
Diş HekimliğiAtatürk ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP YEŞİL DUYMUŞ
- Manufacturing and mechanical behavior of lightweight composites by accumulative roll bonding
Hafif kompozitlerin birikmeli hadde yapıştırması ile imalatı ve mekanik davranışı
FURQAN TAHIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Makine MühendisliğiÖzyeğin ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
ASSOC. DR. GÜNEY GÜVEN YAPICI
- Nitrür esaslı seramik ince film kaplamaların deniz suyu ortamındaki tribokorozyon davranışlarının incelenmesi
Investigation of tribocorrosion behaviour of nitride based ceramic thin film coatings in sea water
SABRİ ALKAN
Doktora
Türkçe
2019
DenizcilikBartın ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SABRİ GÖK