Aksaray ilinde yetiştirilmekte olan üzüm çeşitlerinin ampelografik özellikleri
Ampelographic characteristics of grape varieties cultivated in Aksaray province
- Tez No: 780788
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ KARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 67
Özet
Bağcılık ülkesel ve global ölçekte sosyoekonomik açıdan en önemli faaliyet alanlarından biridir. Bağ bölgelerinde üreticilerin bağ tesisleri için tercih ettikleri üzüm çeşitlerinin tanımlanması ve korunması bağcılığın sürdürülebilmesi için gereklidir. Bu çalışmada, Aksaray ilinde üretici bağlarında tamamı Vitis vinifera Linné kültür çeşidi olan Ak Dimrit,Aşeri, Çavuş, Emir, Kalecik Karası, Mor Üzüm, Parmak Üzümü ve Sergi Karası çeşitlerinin sofralık, kurutmalık ve şıralık maksatlarla yetiştirilmekte olduğu belirlenmiştir. Tespit edilen çeşitlerin merkez ilçeye bağlı köylerde üretici bağlarında kendi kökleri üzerinde yaklaşık 20 yaşlı omcaları seçilerek tanımlama materyali oluşturulmuştur. Ampelografik özellikler OIV (The International Organisation of Vine and Wine, Uluslararası Bağ ve Şarap Örgütü)'nin üzüm ve asma anaç çeşitleri tanımlama kriterleri listesinde yer alan 123 tanımlayıcı karakterle tanımlanmıştır. OIV tanımlama kriterlerinin sayısal kodlarıyla IBM SPSS 25 paket programında benzerlik analizi yapılmış, çeşitlerin benzerlik ilişkileri bir dendogramla görselleştirilmiştir. Aksaray ilinde tanımlanan üzüm çeşitlerinden Aşeri ve Mor Üzüm Avrupa Kataloğunda kayıtlı değil, ancak tüm çeşitler Uluslararası üzüm çeşit kataloğunda farklı numaralarla Vitis vinifera L. Subsp. vinifera Türkiye çeşitleri olarak kayıtlıdır. Burada tanımlanan çeşit isimlerinin tümü Türkiye asma genetik kaynakları listesinde yer almakta ve değişik çalışmalarda aynı isim veya sinonimlerini içeren üzüm çeşit tanımları yapılmıştır. Sadece Aşeri ve Emir üzüm çeşitlerinin ampelografik tanımları ilk defa yapılmıştır. Ak Dimrit, Çavuş, Kalecik Karası, Mor Üzüm, Parmak Üzümü ve Seri Karası çeşitlerinin ampelografik tanımları farklı illerde yapılmış önceki tanımlarla doğrulanmıştır. Tanımladığımız çeşitlerin benzerlik ve farklılıkları benzerlik dendrogramına yansımıştır. Sekiz üzüm çeşidinden altısının çiçek tipi erdişi, ikisi (Çavuş ve Sergi Karası) fonksiyonel dişi çiçeklidir. Uluslararası çeşit kataloğu kayıtlarında Aksaray çeşitlerinden global ölçekte en yaygın olanı Türkiye orijinli Çavuş çeşididir. Parmak Üzümü çeşidinin önceki tanımlama kayıtlardan farklılıkları nedeniyle ayrı bir ekotip olduğu anlaşılmaktadır. İlk defa tanımladığımız Aşeri, Emir ve Parmak üzüm çeşitlerinin Türkiye asma genetik kaynaklarında korunmaya alınması uygun olacaktır.
Özet (Çeviri)
Viticulture is one of the most important socio-economic fields of activity on a national and global scale. Identification and protection of grape varieties preferred by producers for vineyard establishments in vineyard regions is necessary for the sustainability of viticulture. In this study, it was determined that Ak Dimrit, Aşeri, Çavuş, Emir, Kalecik Karası, Mor Üzüm, Parmak Üzümü and Sergi Karası cultivars, all of which are Vitis vinifera Linné cultivars, are grown in producer vineyards in Aksaray province for table, drying and must unfermented grape juice purposes. Identification material was created by selecting approximately 20 old vines on their own roots in the producer vineyards of the detected varieties in the villages of the central district. Ampelographic characteristics were defined by 123 descriptive characters in the OIV (The International Organization of Vine and Wine) list of grape and grapevine rootstock varieties identification criteria. With the numerical codes of the OIV identification criteria, similarity analysis was made in the IBM SPSS Statistics software (SPSS) package program, and the similarity relationships of the cultivars were visualized with a dendrogram. Aşeri and Mor Üzüm varieties defined in Aksaray province are not registered in the European Catalogue, but all varieties are Vitis vinifera L. Subsp. vinifera is registered as Turkey varieties. All the cultivar excluding Aşeri, and Emir defined here are included in the Turkey grapevine genetic resources list and several cultivars containing the same name or synonyms have been defined in different studies. The ampelographic descriptions of Aşeri and Emir grape varieties were made for the first time in this study. The ampelographic definitions of Ak Dimrit, Çavuş, Kalecik Karası, Mor Üzüm, Parmak Üzümü and Seri Karası cultivars were confirmed with previous descriptions made in different provinces. The similarities and differences of the varieties we identified were reflected in the similarity dendrogram. Six of the eight grape varieties are hermaphrodite, and two of them (Çavuş and Sergi Karası) are functional female flowers. In the international variety catalogue records, the most common Aksaray variety on a global scale is Çavuş variety originating from Turkey. The Parmak Üzümü cultivar was a separate ecotype due to its differences from previous identification records. It would be appropriate to protect the Ashari, Emir, and Parmak Üzümü varieties, which we described for the first time, in the grapevine genetic resources of Turkey.
Benzer Tezler
- Aksaray ilinde karayolu kaynaklı karbon ayak izinin belirlenmesi
Determination of carbon footprint from highway in Aksaray
SAMED AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiAksaray ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU KOÇAK
- Aksaray ilinde 10-12 yaş grubu spor yapan ve yapmayan çocukların fiziksel uygunluk parametrelerinin incelenmesi
Analysing of the physical fitness parameters of 10-12 aged active and inactive children in Aksaray
ŞÜKRAN AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
SporSelçuk ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN AKKUŞ
- Aksaray ilinde ticari olarak satılan balların element düzeylerinin belirlenmesi
Determination elements level of the commercial honeys in Aksaray city
ÖZNUR ÖZTUNA TANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Gıda MühendisliğiAksaray ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ARDIÇ
- Aksaray ilinde anlatılan masalların çocuk eğitimi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
OSMAN ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimSelçuk Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEYİT EMİROĞLU
- Aksaray ilinde bulunan tarihi köprülerin yapısal özelliklerinin incelenmesi: Tarihi Baş Köprü'deki restorasyon çalışmalarının değerlendirilmesi
Investigation of the structural features of historic bridges in aksaray: Evaluation of restoration works on the historical baş bridge
NACİYE MÜNEVVER ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İnşaat MühendisliğiAksaray Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ URAL