Tasarrufun psikolojik bir belirleyicisi olarak özdenetim: Doğu Karadeniz (TR 90) bölgesi örneği
Self-control as a psychological determinant of saving: The case of the Eastern Black Sea (TR 90) region
- Tez No: 782144
- Danışmanlar: PROF. DR. SEYFETTİN ARTAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Tasarruflar, ülkelerin dışa bağımlılığını azaltan, bireylerin ve firmaların geleceğe daha güvenle bakmalarını sağlayan önemli değişkenlerden biridir. Öyle ki tüketim harcamalarının sürdürülebilirliği, firmaların finansman olanaklarına daha kolay bir biçimde ulaşması, dolayısıyla cari açık gibi problemlerinin ortadan kalkması tasarruflar ile yakından ilişkilidir. Tasarrufun belirleyicilerine ilişkin yaklaşımlar literatürde çoğunlukla neoklasik iktisat temelinde şekillenen yaşam boyu gelir hipotezi ve sürekli gelir hipotezi doğrultusunda ele alınmaktadır. Ancak, tüketim ve tasarruf kararları psikolojik faktörlerin de etkisi altında kalınarak alınan kararlardır. Neoklasik iktisat, ekonomik kararlarda psikolojik faktörlerin etkisini genellikle dışlamaktadır. Bu doğrultuda son yıllarda, psikolojik faktörlerin de etkisini dikkate alan yaklaşımlar geliştirilmiştir. Tasarruf kararlarına ilişkin bu eksikliğin giderilmesine ilişkin en büyük adımlardan biri Shefrin ve Thaler (1988)'in geliştirdiği Davranışsal Yaşam Döngüsü Hipotezi (DYH) olmuştur. Bu hipoteze göre, tüketim ve tasarruf kararları alınırken bireyler özdenetim ve esasen özdenetimin bir sonucu olan mental muhasebe ve çerçeveleme etkisi faktörlerinin de etkisinde kalmaktadırlar. Bu faktörlerin en önemlisi özdenetimdir. Nitekim DYH, özdenetim hipotezi olarak da adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı özdenetimin alt boyutları olan yenileyici özdenetim, onarıcı özdenetim ve deneyimsel özdenetim ile tasarruf arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Literatürde, özdenetim tasarruf ilişkisine odaklanan çalışmalar özdenetimi yalnızca bir irade problemi olarak ele almaktadır. Ancak bu çalışma, özdenetimin farklı alt boyutlarını ele alması açısından literatürden farklılık göstermektedir. Çalışmada özdenetim, Rosenbaum (1980) tarafından geliştirilen ve Duyan vd. (2012) tarafından Türkçe'ye uyarlanan özdenetim ölçeği ile ölçülmüştür. TR 90 bölgesindeki 7 devlet üniversitesi personelini kapsayan çalışmada veriler anket yoluyla toplanmış ve toplamda 603 katılımcıya ulaşılmıştır. Tasarruf ve özdenetim arasındaki ilişkinin tespit edilmesi için ise lojistik regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Gerçekleştirilen analiz sonucunda özdenetimin alt boyutları olan yenileyici ve onarıcı özdenetimin tasarruf üzerinde pozitif ve anlamlı etkileri tespit edilmiştir. Deneyimsel özdenetimin ise tasarruf üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir. Bunun yanı sıra, gelir, ev sahipliği ve lojmanda ikamet etmenin tasarruf üzerinde pozitif, çalışma hayatında geçirilen süre ve çocuk sahipliğinin ise negatif birer etkisi mevcuttur. Bu doğrultuda tasarruf düzeyini artırmak isteyen politika yapıcıların, toplumda özdenetim seviyesini yükseltmeye yönelik uygulamaları teşvik etmesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Savings are one of the important variables which reduce the foreign dependency of countries and provide individuals and companies to look to the future with more confidence. In fact, the sustainability of consumption expenditures, the easier access of companies to financing opportunities, and the elimination of current account deficit problems are closely related to savings. Approaches to the determinants of saving are discussed in the literature in line with the life-cycle income hypothesis and permanent income hypothesis, which are mostly shaped on the basis of neoclassical economics. However, psychological factors also have an effect in saving and consumption decisions. Neoclassical economics generally excludes the influence of psychological factors on economic decisions. Accordingly, approaches that consider the effect of psychological factors in saving and consumption have been developed in recent years. The biggest step towards eliminating this deficiency regarding saving decisions was the Behavioral Life Cycle Hypothesis (BLC) which was developed by Shefrin and Thaler (1988). According to BLC, in the process of consumption and saving decisions, individuals are under the influence of self-control, mental accounting and framing effect factors. Mental accounting and framing effect are essentially a result of self-control. As a matter of fact, BLC is also denominated as a self-control hypothesis. The aim of this study is to reveal the relationship between the sub-dimensions of self-control, which are redressive self-control, reformative self- control and experiential self- control and savings. In the literature, studies focusing on the relationship of self-control and savings consider self-control only as a problem of will. However, this study differs from the literature which in that it deals with different sub-dimensions of self-control. However, this study differs from the literature by dealing with different sub-dimensions of self-control. In this study, self-control was measured with the self-control scale which was developed by Rosenbaum (1980) and adapted to Turkish by Duyan et al. (2012). In the study covering 7 state university personnel in the TR 90 region, data were collected through a questionnaire and a total of 603 participants were reached. Binary logistic regression analysis method was used in order to determine the relationship between saving and self-control. As a result of the analysis, positive and significant effects of redressive and reformative self-control, which are the sub-dimensions of self-control, were determined. On the other hand, no significant effect of experiential self-control on savings was determined. Besides, regarding savings, the effect of income, home ownership and residence at personnel lodging is positive, while the time spent in working life and having children is negative. Accordingly, policy makers who intends to increase the level of savings should promote implementations at increasing the level of self-control in the society.
Benzer Tezler
- Lighting energy management for office buildings and a case study
Ofis binaları için aydınlatma enerjisi yönetimi ve bir örnek çalışma
YEŞİM ÇELİKKOL
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPİN KÖKNEL YENER
- Investigating the determinants of university students' recycling behavior
Üniversite öğrencilerinin geri dönüşüm davranışlarının belirleyicilerinin incelenmesi
AÇELYA GİZEM ÖKTEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELCEN ÖZTÜRK
- Sosyo-demografik ve psikolojik faktörler bağlamında tasarruflarda bireysel farklılıklar: Bireysel emeklilik sistemi özelinde akademisyenler üzerine bir uygulama
Individual differences in savings in the context of socio-demographic and psychological factors: An application on academics in the individual pension system
PINAR ÖZER BURHAN
Doktora
Türkçe
2023
EkonomiKütahya Dumlupınar Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN UZGÖREN
- Türkiye'de yaşam memnuniyetinin sosyoekonomik faktörler kapsamında değerlendirilmesi
Evaluation of life satisfaction in Turkey in the scope of socioeconomic factors
ZEYNEP KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MaliyeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞANSEL ÖZPINAR
- Markaya yönelik tüketici tercihi ve sigara kullanımı üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
AYŞEN ISLAK