Avrasya Ekonomik Birliği ülkelerinin dış ticaretlerinin gravity modelleri ile incelenmesi
Examination of foreign trade of Eurasia Economic Union countries with gravity models
- Tez No: 782408
- Danışmanlar: PROF. DR. KUTLUK KAĞAN SÜMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Gravity Model, Dış Ticaret, Avrasya Ekonomik Birliği, Panel Veri Analizi, Gravity Model, Foreign Trade, Eurasian Economic Union, Panel Data Analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Gravity modeli, adını Newton'un“yerçekimi yasası”ndan alınmaktadır. Bu model iki kitle arasındaki çekim direnci, kitlelerin büyüklüğü ile doğru orantılı, aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılıdır. Uluslararası ticaretin modellenmesi ve analiz meselelerinde literatürde yoğunlukla karşılaştığımız Gravity Modeli dış ticaretin ne ölçüde etkili olduğunu incelenmesinde önemli araç olarak kullanılmaktadır. İlk kez Gravity modeli, 19.yüzyılınında H.Carey tarafından sosyal bilimlere uyarlanmıştır. 1960'lı yıllarında ise model devletlerarası ticaret akışlarına uygulanmıştır. Dış ticarette bu modelin uygulamasında iki ülke arasındaki ticaret hacmi, ülkelerin GSMH doğru orantılı, aralarındaki mesafeyle ters orantılı olarak değişir. Bu çalışmada, çekim modeli, Avrasya Ekonomik Birliği'nin (AEB) dış ticareti (ihracatı, ithalatı) üzerine uygulanmıştır. Modelde 13 ticaret ana partnerleri ile ve 2010 – 2021 yıllar arasını kapsayan 12 veri seti kullanılarak incelenmiştir. Kullanılan bağımsız değişkenler; AEB'nin ve diğer ülkelerin GSYH'lası, nüfusları, ülkelerin başkentlerinin Moskova'ya uzaklıkları, kriz, ortak sınır kukla değişkenleri şeklindedir. Bağımlı değişkenler ise AEB'nin dış ticareti (ihracatı, ithalatı)'dir. Yalnızca birim etkinin olduğu tek yönlü tesadüfi etkiler modeli üzerinde analiz yapılmış ve temel varsayım testlerinden sonra dirençli standart hatalar üreten Driscoll-Kraay Tahmincisi ve Robust ile tahmin edilmiştir. Panel regresyon modeli sonuçlarına göre; AEB ihracatı üzerindeki tahmin modelinde, birliğin GSYH'nın pozitif işaretli ve anlamlı çıkmıştır. Diğer ülkelerin GSYH'sı ise anlamsız çıkmıştır. AEB'nin ve diğer ülkelerin nüfus değişkenlerinin katsayılarının anlamlı ve pozitif işaretli olduğu bulunmuştur. Mesafe değişkeninin katsayısı ise beklenen negatif işarete sahiptir ve anlamlı olduğu saptanmıştır. Ortak sınırın, AEB'nin ihracatı üzerinde anlamlı etkisi bulunmuştur ve ortak sınır olan ülkeler arasında daha çok ticaret yapılması beklenmektedir. KRIZ değişkeninin önemli olmadığı karar verilerek model dışına bırakılmıştır. AEB'nin ithalatı üzerindeki model sonuçlarına göre anlamsız sonucuna ulaşmıştır.
Özet (Çeviri)
The gravity model is named after Newton's“law of gravity”. This model is the gravitational resistance between the two masses, proportional to the size of the masses and inversely proportional to the square of the distance between them. Gravity Model, which we encounter intensely in the literature in the modeling and analysis of international trade, is used as an important tool in examining the effectiveness of foreign trade. For the first time, the Gravity model was adapted to social sciences by H. Carey in the 19th century. In the 1960's, the model was applied to interstate trade flows. In the application of this model in foreign trade, the trade volume between the two countries varies in direct proportion to the national income of the countries and inversely proportional to the distance between them. In this study, the attraction model was applied on the foreign trade (export, import) of the Eurasian Economic Union (EAEU). The models were examined with 13 trading main partners and using 12 data sets covering the period from 2010 to 2021. The independent variables used are the GDP of the EAEU and other countries, their populations, the distance of the capitals of the countries to Moscow, the crisis, the common border dummy variables. The dependent variables are the foreign trade (exports, imports) of the EAEU. The analysis was performed on a one-way random effects model with only a unit effect and estimated with the Driscoll-Kraay Estimator and Robust, which produced resistant standard errors after basic assumption tests. According to the results of the panel regression model; In the forecast model on EAEU exports, the GDP of the union turned out to be positively marked and significant. The GDP of other countries is meaningless. It was found that the coefficients of the AEB and population variables of other countries are significant and positively marked. The coefficient of the distance variable has the expected negative sign and was found to be significant. The common border has been found to have a significant impact on the EAEU's exports, and more trade is expected between countries with a common border. It was decided that the CRIZ variable was not important and it was left out of the model. According to the model results on the import of EAEU, it has reached its meaningless conclusion.
Benzer Tezler
- Евразия экономикалык биримдиги өлкөлөрүндө мамлекеттик тышкы карыздын экономикалык өсүшкө тийгизген таасири
Avrasya Ekonomik Birliği ülkelerinde kamu dış borcunun ekonomik büyüme üzerindeki etkisi
BEGİMAİ BİLİMBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CUNUS GANİEV
- Avrasya Ekonomik Birliği: Türkiye için ekonomik entegrasyon alternatifi
Eurasian Economic Union: Economic integration alternative for Turkey
MAKBULE YALIN
- ЕВРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫК БИРЛИГИ: КЫРГЫЗСТАН МИСАЛЫНДА
Avrasya Ekonomik Birliği: Kırgızistan örneği / The Eurasian Economic Union: The Case Of Kyrgyzstan
ŞAMİL BALCI
Doktora
Kırgızca
2024
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUPCAN PİRİMBAYEV
- Sovyet sonrası neo-slavofilizm ve Avrasyacılık karşıtlığında Rusya'nın orta Asya politikası
Постсоветтик Нео-Славофилизм жана Евразиячылыктын карама каршылыгында Орусиянын Борбордук Азия саясаты
MOLDER İSAHANOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT BÜRKAN SERBEST
- Bağımsızlık sonrası Kazakistan'ın dış politikası
Post-independence Kazakhstan?s foreign policy
SEMİHA POĞDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GİRAY SAYNUR BOZKURT