18. yüzyıl Çağatay Türkçesiyle yazılmış Miftāḥu'l-Cinān (inceleme- metin-dizin-tıpkıbasım)
Miftahu'l-Ciinan written in 18th century Chagatai Turkish (review-text-indexed dictionary-typical edition)
- Tez No: 783240
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Miftāḥu'l-Cinān, Doğu Türkçesi, Çağatay Türkçesi, Yeni Uygur Türkçesi, İslam, Miftahu'l-Jinan, Eastern Turkish, Chagatai Turkish, Neo-Uighur Turkish, Islam
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1145
Özet
Miftāḥu'l-Cinān, aslı Arapça olan sonra Farsçaya çevrilen ardından da devrin valisi tarafından Türklerin anlaması için Türkçeye çevirtilen bir eserdir. Eser, İslam'ın bazı emir ve yasaklarını; önemli gün, gece, bayram vb. zamanlarda yapılması gereken veya tavsiye edilen ibadet, okunması gereken dualar; bazı hastalıklardan ve sıkıntılardan kurtulmak için tavsiye edilen dua veya ibadetler; bir Müslümanın rutin olarak yapması gerekenleri açıklayan dinî bir metindir. Tezi şu bölümlere ayırdık: 1. Dil incelemesi: Burada eserde kullanılan gramer kurallarını, fonetiğini ve yapı bilgisini ele aldık. Metinde Çağatay Türkçesinin özelliklerini ve yerelleşmeye başlayan gramer özelliklerini belirttik. Bunun yanında sonuç bölümünde metnin Yarkent'te yazılması ve müstensihinin de muhtemelen oralı olacağı düşüncesiyle yerelleşen unsurları tespit ettik. 2. Transkripsiyonlu metin: Burada 201 varaklı metni transkripsiyon alfabesiyle yazdık. Arapça ve Farsça metinler italik yazılmıştır. Önemli hususları ve kişileri dipnotlarda belirttik. 3. Bağlamlı Dizin: Burada metindeki tüm sözcük kadrosunu metindeki anlamlarıyla verilmiştir. Ayrıca hangi satırda ve sayfa olduğu, metinde kaç kez geçtiği gibi hususlar da belirtilmiştir. 4. Tıpkıbasım: Burada metni görmek isteyen araştırmacılara kolaylık olması için metnin küçük bir bölümünü verdik. Tüm metne online ulaşılabilmektedir. Bu eserle dönemin sözcük kadrosu, dil özellikleri, grameri ve dinî bilgisi göz önüne serilmiştir.
Özet (Çeviri)
Miftāḥu'l-Jinān is a work originally written in Arabic, then translated into Persian, and then translated into Turkish by the governor of the time so that Turks could understand it. The work is a religious text that explains some of the commandments and prohibitions of Islam; the prayers that should be performed or recommended to be performed on important days, nights, holidays, etc.; the prayers or worships recommended to get rid of some diseases and troubles; and what a Muslim should do routinely. The thesis is divided into the following sections: 1. Language analysis: Here we analyzed the grammatical rules, phonetics and structural information used in the work. In addition, in the conclusion section, we identified the localized elements, considering that the text was written in Yarkent and that the author was probably from there. 2. Transcribed text: Here we have transcribed the 201-volume text in transcription alphabet. Arabic and Persian texts are italicized. We have indicated important points and persons in footnotes. 3. Context dictionary with index: Here all the lexical items in the text are given with their meanings in the text. In addition, the line and page, the number of times it occurs in the text, etc. are also indicated. 4. Facsimile: Here we have given a small part of the text for the convenience of researchers who want to see the text. The whole text can be accessed online. With this work, the vocabulary, linguistic features, grammar and religious knowledge of the period have been revealed.
Benzer Tezler
- Doğu Türkçesiyle Yazılmış Acayibü'l- Mahlukat ve Garayibü'l- Mevcudat (101a-150b yaprakları) (Dil incelemesi- metin-Türkiye Türkçesine Aktarım- Dizin)
Acayib- al- Mahlukat Ve Garayib- al- Mevcudat Which Written in Eastern Turkish (101a-150b pages) (Grammatical Study- Text- modern Turkish translation- index)
GAMZE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER BAYRAM
- Muhammed Niyâz Nişâtî Divanı'ndaki gazellerin Türkiye Türkçesine aktarımı ve dil özellikleri (Ses ve şekil bilgisi)
Translation of gazals Muhammed Niyaz Nişati's Divan to Turkey Turkish and language characteristics (Phonology and morphology)
KAAN ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECAİ KIZILTUNÇ
- Ali Şir Nevâyî dilinden Özbek ve Türkmen Türkçelerine söz varlığındaki gelişmeler
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Ötemiş Hacı'nın Çingiz Name's ve dil hususiyetleri
The Çingiz Name of Ötemiş Hacı and language features
İLKNUR BOZKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BİLGEHAN ATSIZ GÖKDAĞ
- XVIII. yüzyıl tezkirelerinde bilgi kaynakları ve bu kaynaklardan yararlanma biçimleri
XVIII. information sources of the century constituents and their use of these resources
HALİM GİDEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET HALİL ERZEN