Vergilendirilebilir gelir kavramı ve gerçekleşme kuralının gerçeğe uygun değer yöntemi kapsamında analizi
Analysis of taxable income concept and realization rule in the scope of mark to market method
- Tez No: 784261
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH SARAÇOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Vergilendirmede esas alınacak gelirin ne olması gerektiği, bütün kazanç ve iratları ayrıntılı bir şekilde yansıtabilecek bir tanımının yapılmasının güçlüğü, vergi teorisinde ve uygulamada tartışmalara yol açmış, Haig-Simons'ın gelir tanımı ideal gelir kavramı olarak ön plana çıkmıştır. Ancak, tüketimin ve özellikle servetteki dönem sonu ve dönem başı arasındaki değer artışının hesaplanmasından kaynaklı teknik sorunlar; gerçekleşmese bile (bir varlık satılmasa ya da el değiştirmese bile) değer artışlarının gelir olarak dikkate alınmasından kaynaklı idari sorunlar bulunmaktadır. Gerçekleşme kuralı vergi ertelemesine izin vererek özellikle sermaye varlıkların hacim ve çeşitliliğinin arttığı günümüzde bu tür varlıkların yeterince vergilendirilmemesine sebep olmaktadır. Vergi ertelemesi yatay ve dikey eşitliği ihlal etmekte, kilitlenme etkisine sebep olarak ekonomik verimsizlik yaratmakta ve piyasaların doğal işleyişini de olumsuz etkilemektedir. Gerçekleşme kuralının sebep olduğu sorunlar reform ihtiyacını doğurmuş, kuralın vergi erteleme faydasını ortadan kaldırmak için en çok tartışılan yöntem gerçeğe uygun değer yöntemi olmuştur. Yöntemin değerleme, likidite ve kâğıt kazançlarının vergilendirilmemesi gerektiğine yönelik kısıtları bulunmaktadır. Değerleme problemine yönelik olarak Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarında kullanılan gerçeğe uygun değer yöntemi incelenmiştir. Gerçeğe uygun değerlemenin ne şekilde yapıldığı, yaklaşımın finansal tablolara etkisine yer verilmiş ve muhasebe dünyasında tartışılan mali kar ve ticari karın uyumlaştırılmasının vergilemedeki gerçekleşme kuralının sorunlarını çözebileceğinden bahsedilmiştir. Ticari karın doğrudan mali kar olarak dikkate alınmasının sakıncaları olabileceğinden muhasebe ve vergilemenin öncelik ve tercihleri dikkate alınarak bazı kıstaslara ve kapsamlı ilkelere dayanması gerektiği belirtilmiştir. Mevcut vergi mevzuatımız ve Uluslararası Muhasebe Standartları arasındaki değerleme farklarına yönelik uygulama örneklerine yer verilerek bazı hesap kalemleri bazında vergi etkileri gösterilmiştir. Son olarak, gerçekleşme kuralı ve gerçeğe uygun değer yönteminin ekonomik, mali ve sosyo-politik etkilerine yer verilmiştir. Özetle, vergilemede gerçekleşme ilkesinin terk edilmesinin ve gerçeğe uygun değer yönteminin kabulünün çeşitli kazanımları olacağı ve Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarının (gerçeğe uygun değer yöntemi yaklaşımının) bu anlamda kullanılabilecek değerli bir araç olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The difficulty of defining what should be the income taken as a basis in taxation and that can reflect all earnings and revenues in detail has led to discussions in tax theory and practice, and Haig-Simons' definition of income has come to the fore as the concept of ideal income. However, there are technical problems arising from the calculation of consumption and especially the value increase in wealth between the end of the period and the beginning of the period, and administrative problems due to the consideration of value increases as income even if they do not occur (even if an asset is not sold or changed hands).The realization rule allows taxation to be postponed and causes such assets not to be adequately taxed, especially today when the volume and diversity of capital assets increase. Tax deferral violates horizontal and vertical equality, creates economic inefficiency by causing a deadlock effect, and adversely affects the natural functioning of markets. The problems caused by the realization rule have led to the need for reform, and the most discussed method to eliminate the tax deferral benefit of the rule has been the mark to market method. This method has limitations on valuation, liquidity, and paper earnings that should not be taxed. For the valuation problem, the mark to market (fair value) method used in the International Accounting and Financial Reporting Standards has been examined. How the fair valuation is done, and the effect of the approach on the financial statements are included and it is mentioned that the harmonization of financial profit and commercial profit discussed in the accounting world can solve the problems of the realization rule in taxation. It has been stated that considering the commercial profit as direct financial profit may have drawbacks, it should be based on some criteria and comprehensive principles, taking into account the priorities and preferences of accounting and taxation. Examples of applications regarding valuation differences between our current tax legislation and International Accounting Standards are given, and tax effects are shown on the basis of some account items. Finally, the economic, financial and socio-political effects of the realization rule and the mark to market method are included. In summary, it has been determined that abandoning the principle of realization in taxation and adopting the mark to market method will have various benefits, and International Accounting and Financial Reporting Standards (the mark to market method approach) is a valuable tool that can be used in this sense.
Benzer Tezler
- Azerbaycan gelir vergisi uygulamalarının incelenmesi ve Türk gelir vergisi ile karşılaştırılması
The Study of income tax applications in Azerbaijan and comparing with Turkish income tax
ELKHAN MAMEDOV
- TMS 12 gelir vergileri standardı kapsamında ertelenmiş vergi ve finansal tablolarda raporlanması
Deferred tax in the scope of IAS 12 income taxes and reporting in the financial statements
İBRAHİM HAK
- Karşılaştırmalı Türk gelir vergisi sistemi
Başlık çevirisi yok
GİZEM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
EkonomiGaziantep Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI ÖZSABUNCUOĞLU
- 79 numaralı Sivas Tahrir Defteri'nin transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of Sivas Tahrir Book no. 79
ZEYNEP ÖZDEN YANIK
- Japon muhasebe sistemi ve Türk muhasebe sisteminin karşılaştırılması
Japanase accounting system and comparison with Turkish accounting system
ARİF ENGİN ERGÜDEN