Azerbaycan gelir vergisi uygulamalarının incelenmesi ve Türk gelir vergisi ile karşılaştırılması
The Study of income tax applications in Azerbaijan and comparing with Turkish income tax
- Tez No: 120583
- Danışmanlar: PROF.DR. BİNNUR ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
138 ÖZET Çağdaş vergi sistemlerinin en önemli vergilerini, gelir üzerinden alınan vergiler oluşturmaktadır. Bu grupta yer alan gelir vergisi, gerçek kişilerin gelirlerini vergilendirmek suretiyle ödeme gücünü kavramaya çalışır, ödeme gücüne göre vergilendirme ilkesi esas alındığından; artan orantılık, en az geçim indirimi ve ayırma prensibi gibi teknikler tam anlamıyla ancak gelir vergisine uygulanabilmektedir. Gelir vergisinin tarihsel gelişimi incelendiğinde, ilk kez 1799 yılında İngiltere'de savaş finansmanının sağlanması amacıyla ortaya çıktığı görülmektedir. Yapısı bakımından iktisadi bir kavram olan gelirin vergilemede de aynen kabulüne uygulamadaki bazı güçlükler nedeniyle imkan yoktur. Dolayısıyla gelir kavramı, maliye bilimi tarafından da incelenmiş,“kaynak teorisi”ve“safi artış teorisi”adlı iki teori geliştirilmiştir. Modern anlamdaki gelir vergisinin üniter ve sedüler sistem olmak üzere iki uygulama şekli mevcuttur. Azerbaycan'da Gelir Vergisi, 24 Haziran 1992 tarihinde kabul edilmiş“Gerçek Kişilerden Alınan Gelir Vergisi Hakkında Azerbaycan Cumhuriyetinin Kanunu”ile uygulanmaya başlamıştır. Vergi yükünün toplumdaki bireyler arasında dengeli dağılımının sağlanabilmesi için, Kanunda genellikle sosyal nedenli muafiyet, istisna ve indirim uygulamalarına yer verilmiştir. Bunun dışında düşük gelirlilerden vergi alınmaması amacıyla gelir vergisi tarifesinin ilk dilimine giren gelir miktarı vergi dışı bırakılmıştır. Azerbaycan'daki ekonomik gelişmeler vergi sisteminin yeniden düzenlenmesine neden olmuş, yeni vergi kanunları“Vergi Mecellesi”adı altında 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Mecellenin 95-152. maddeleri arasında yer alan GVK'da eskisinden farklı olarak gelirin tanımı yapılmıştır. Bu tanım, Türk GVK'daki tanıma benzemektedir. Fakat, Türk GVK'daki gelir tanımına kıyasla belli bir kaynağı olmayan ve süreklilik göstermeyen gelirler de Azerbaycan'da Gelir Vergisinin konusuna girmektedir.139 2003 yılından itibaren Türk Gelir Vergisinde de bu yönde uygulamalara geçilecektir. Her iki ülkenin içinde bulunduğu ekonomik koşullar gelir unsurlarının belirlenmesinde farklılıklara neden olmuştur. Azerbaycan ekonomisinde kişisel gelirler içinde ücretler, büyük paya sahip olduğundan gelir unsurları gruplandırılırken temel kriter olarak alınmıştır. Telif kazançları dışında, serbest meslek faaliyetlerinden sağlanan tüm kazançların ticari kazanç kapsamında değerlendirilmesi uygun görülmüştür. İki sistem arasında gelir unsurları açısından en belirgin farklılık, Azerbaycan GVK'da zirai kazançların vergilendirilebilir toplam gelirin kapsamı dışında tutulmasıdır. Azerbaycan'ın yeni GVK'da gelir unsurlarından sağlanan gelirlerin belirlenmesinde sadece gerçek usul benimsenmiştir. Kaynakta vergilendirme oranlan açısından Azerbaycan GVK'da tüm gelir unsurları için aynı oran belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
140 ABSTRACT The main taxes in the modern taxing systems are the ones realized over incomes. The income tax in this group captures the persons' ability-to- pay by taxation their incomes. As the ability-to-pay principle is the basic principle in taxation; progressivity, the minimum living allowance, and discrimination principle can only be applied in the real sense just only to income taxes. As the historical progression of income taxation is observed, the income taxation is firstly stated in 1799 in Britain to finance the war expenditures. As an economical term it's hard to define the limits of income in taxation. Therefore the science of finance tried to define the term of income by the“source theory”and the“net increasing theory”. In the modern meaning of income taxation there are two types of applications: global and schedular systems. The Income Taxation is begun to be performed in Azerbaijan, in 24th June 1992 by“The Law of Azerbaijan Republic About The Income Taxation Realized Over The Natural Persons”. In order to distribute the tax burden equally between the persons, socially reasoned exemption, exclusion, and relief has taken place in the Law. Besides to hold the low-income groups out, the amount of income in the first portion of income taxing tariff is excluded. The economical process in Azerbaijan caused newly applications and new tax laws are begun to be performed under the name of“Tax Laws”from the date of 1st of January 2001. Differing from the old law, the term of income is defined between the articles of 95-152 in the new Income Tax Law. Differently from the Turkish Income Tax Law the impermanent incomes with undefined sources are also the subject of Income Taxation in Azerbaijan.141 Because of the different economic conditions in both of the countries it differs in defining the items of income. As the wages has the biggest portion of personal incomes in Azerbaijan, it's the main criteria in grouping the income items. Besides the royalty earnings the all earnings maintained by the independent businesses are evaluated as commercial earning. The main difference in the view of the income terms between the countries is the exemption of“agricultural incomes”throughout the total income in Azerbaijan ITL In the new ITL of Azerbaijan only the real method is used to define the incomes maintained from the income items. In Azerbaijan ITL, the same proportion is applied to the all income items deducted at the source. *^
Benzer Tezler
- Azerbaycan gelir vergisi ile Türk gelir vergisinin değerlendirilmesi
Evaluation of Azarbaijan income tax and Turkish income tax
NAZİM BAYRAGDAROV
- Azerbaycan vergi sisteminin analizi ve Türkiye'de uygulanan servet vergilerinin Azerbaycan ergi sisteminde uygulama olanaklarının değerlendirilmesi
Analysis of the Azerbaijan Tax System and the evaluation of the application operations in the Azerbaijan Tax System in the service in the tax service applied in Turkey
AYAZ SHAMİLLİ
- Alkol ve tütün ürünleri üzerinde uygulanan özel tüketim vergisinin etkinliği: Türkiye ve Azerbaycan örneği
The effi̇ci̇ency of exci̇se duti̇es on alcohol and tobacco products: The case of Turkey and Azerbaijan
ROVSHAN TAGHIYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MaliyeBursa Uludağ ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZUHAL AKBELEN
- Azerbaycan dış ticaret vergilerinin gelişimi ve ekonomiye etkileri
Progress of foreign trade taxes in Azerbaijan and it's impacts on the economy
SAMİR ALİYEV
- Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin güvenlik boyutu ve geleceği
Başlık çevirisi yok
AHMET BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri KomutanlığıUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ONAY