Çok kriterli karar verme yöntemleri ile ayamama havzasının taşkın risk analizi
Flood risk analysis of ayamama basin with multi-criteria decision making methods
- Tez No: 784451
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVZA MELEK KAZEZYILMAZ ALHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Dünyanın en büyük metropollerinden biri olan, yaklaşık 20 milyon kişinin yaşadığı, ticaret ve turizmin etkileriyle günlük insan dolaşımının oldukça fazla olduğu İstanbul, günümüze kadar deprem ve taşkın gibi doğal afetlerle karşı karşıya kalmaktadır. Her geçen gün afet bilincinin artması ve risklerin bilimsel araştırmalarla hesaplanması doğal afetler nedeniyle oluşan risklerin yönetilebilir hale gelmesinde önemli rol oynamaktadır. İstanbul'un taşkın açısından en fazla önem arz eden bölgelerinden biri Ayamama Havzası'dır. Ayamama Havzası'nda bugüne kadar birçok taşkın meydana gelmiş; nüfus ve hareketliliğin artması ile günümüzde taşkın riski daha da artmıştır. İstanbul'un yaşam, ulaşım, ticaret gibi birçok unsurunu barındırdığı Ayamama Havzası'nda daha önce yaşanmış taşkınlardan ders alarak risklerin farklı parametrelerle analizinin yapılabilmesi önemlidir. Bu nicel ve nitel parametreleri analiz edebilmek için kullanılabilecek yöntemlerden birisi“Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) Yöntemleri”dir. ÇKKV Yöntemleri yardımıyla birçok alternatif, farklı kriterler ile sentezlenerek bir öncelik sıralamasına tabi tutulmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında Ayamama Havzası taşkın risk analizi ÇKKV yöntemleri ile yapılmıştır. Tez kapsamında ÇKKV Yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), Analitik Ağ Süreci (ANP), VIKOR, TOPSIS ve ELECTRE I teknikleri kullanılarak analizler yapılmış ve elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bahsedilen teknikler kullanılarak oluşturulan algoritmalar ile risk arz eden tüm bölgelerde öncelik tanımlaması yapılmıştır. Çalışma kapsamında oluşturulan ÇKKV yöntemlerini çözümleyen program, farklı lokasyonlar ve durumlara uygun olacak kriterler ve parametreleri tanımlayabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu sayede risk analizi yapılacak bölgede hangi alanın diğerlerinden daha riskli alanda olabileceği hesap edilebilmektedir. Her bir teknik ile risk analizi tamamlandıktan sonra kullanılan tekniklerin birbirlerine olan üstünlüğü ve dezavantajları tartışılmış ve riskli bölgenin saptanmasında etkinlikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak Ayamama Havzası'nda seçili bölgelerden sırasıyla en riskli bölge Çobançeşme olup Atatürk, Evren, İkitelli ve İnönü şeklinde birbirini takip ettiği ortaya konmuştur. Ayrıca ÇKKV yöntemlerinin taşkın risk analizi alanında etkinliği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Istanbul is one of the largest metropolitans in the world, where approximately 20 million people live. With daily dense human activities due to the effects of trade and tourism, Istanbul is often facing with natural disasters such as earthquakes and floods. The increase in awareness of disasters and the research on risk calculation play an important role in managing the risks caused by natural disasters. One of the most important regions of Istanbul in terms of flooding is the Ayamama Basin. Many floods have occurred in the Ayamama Basin to date; with the increase in population and mobility, the risk of flooding has also increased . In the Ayamama Basin, which hosts many elements of Istanbul such as life, transportation and trade, it is important to be able to analyze the risks with different parameters by taking lessons from the floods that have been experienced before. One of the methods that can be used to analyze these quantitative and qualitative parameters is“Multi-Criteria Decision Making (MCDM) Methods”. With the help of MCDM Methods, many alternatives are synthesized with different criteria and subjected to a priority order. Within the scope of this thesis, the flood risk analysis of the Ayamama Basin was carried out by MCDM methods. Within the scope of the thesis, analyzes were made using MCDM Methods of Analytical Hierarchy Process (AHP), Analytical Network Process (ANP), VIKOR, TOPSIS and ELECTRE I techniques and the results were compared. With the algorithms developed using the aforementioned techniques, priority definition was made for all risky regions. The program, which analyzes the MCDM methods developed within the scope of the study, is designed to define criteria and parameters that will be suitable for different locations and situations. This way, high risk regions and moderate risk regions can be determined within the basin where risk analysis is performed. After completing the risk analysis with each technique, the advantages and disadvantages of the techniques were discussed and their effectiveness in determining the risky area was determined. As a result, it has been revealed that Çobançeşme is the most risky region among the selected regions in the Ayamama Basin, followed by Atatürk, Evren, İkitelli, and İnönü.
Benzer Tezler
- Comprehensive flood risk assessment and identification of the potential flood mitigation strategies
Kapsamlı bir taşkın risk değerlendirmesi ve olası risk azaltma stratejilerinin belirlenmesi
ÖMER EKMEKCİOĞLU
Doktora
İngilizce
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGER
- Comprehensive assessment of decentralized stormwater systems in urbanized areas under climate change and watershed characteristics
Şehirleşmiş bölgelerde iklim değişikliği ve havza özellikleri altında merkezi olmayan yağmur suyu sistemlerinin kapsamlı değerlendirmesi
SİNA SAM
Doktora
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGER
- Çok kriterli karar verme ve bilgi difüzyonu yöntemleri yardımıyla, taşkın risk analizi yazılımının gerçekleştirilmesi
A software design for flood risk analysis with the help of multi criteria desicion analysis and information diffusion methods
AYBİKE SARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİletişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİYE MUSAOĞLU
- Çok kriterli karar verme yöntemleri ile tedarikçi seçimi: Ambalaj sektöründe uygulama
Supplier selection with multi-criteria decision-making methods: Application in the packaging industry
KADİR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeDüzce ÜniversitesiToplam Kalite Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SELAMİ YILDIZ
- Çok kriterli karar verme yöntemleri ile afet yönetiminde toplumsal dayanıklılığın değerlendirilmesi
Evaluation of social resilience in disaster management with multi-criteria decision making methods
TÜLAY DEMİRALAY