Usul-i fıkıhta 'Menât' kavramı
The concept of 'Manat' in usul al-fiqh
- Tez No: 784908
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEVKET TOPAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, İllet, Menât, Tenkîhu'l-menât, Tahrîcu'l-Menât, Tahkîku'l-menât, Islamic Law, Illa, Manat, Tankih al-manat, Tahrij al-manât, Tahqiq al-manat
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
“Usul-i Fıkıhta ”Menât“ Kavramı”başlıklı bu çalışmanın amacı usul-i fıkıh literatüründe menât kavramının mahiyetini ve fürû-i fıkıhtaki yansımalarını ortaya koymak; özellikle menâtın illetle olan ilişkisini incelemektir. Zira konuyla ilgili yapılan çalışmalarda menât kavramının ya ictihâd ile ilişkisi bağlamında ya da menâtın kısımlarının makale şeklinde ele alınmasıyla incelenmeye tabi tutulduğu gözlemlenmiştir. Ancak bunlar da oldukça sınırlı olup menâtın ilk ne zaman ortaya çıktığı, illetle ilişkisinin ne olduğu ve hangi amaçla kullanıldığı yönünde bilgi vermemektedirler. Çalışmamızda ise söz konusu durumlar incelenmeye tabi tutulmuş ve bu hususta mütekellimîn ekolüne ait temel kaynaklar ile memzûc ekole göre tasnif edilmiş olan eserler esas alınmıştır. Çünkü klasik dönem Fukahâ ekolüne ait literatürde menât kavramı ve bu kavramın üçlü taksimine rastlanılmamıştır. Ancak menât kavramının geçirdiği tarihi süreci ortaya koymak amacıyla gerek Fukahâ gerekse Mütekellimîn ekolüne ait ilk ve klasik dönem usul-i fıkıh eserleri ile bunların şerh ve haşiyelerinden meşhur olanlarından istifade edilmeye çalışılmıştır. Nitekim söz konusu kaynaklarda usûlcülere ait görüşler; farklılık arz ediyorsa ayrı ayrı, örtüşüyorsa birlikte zikredilmiştir. Bunun yanı sıra kavramlar arasındaki farklılıklara değinilmiş ve ayrıldıkları noktalara da kısaca temas edilmiştir. Ayrıca doğrudan konuyla ilgili olan terimlere yer verilmiş ve bu tanımlarla yakın ilişki içinde olan diğer kavramlarla mukayese yapılıp işâret olunan anlamlar değerlendirilmeye çalışılmıştır. Son olarak; yapılan çalışmanın neticesinde ulaşılan bulgulara göre, menât kavramının usûlcüler tarafından sadece“illet”olarak dar bir anlamda değil, aksine ictihâd, sebep, hikmet ve hükmün mahallini de içine alacak şekilde geniş ve kapsamlı olarak kullanıldığı ve zaman içinde anlam genişlemesine uğradığı müşahede edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study, titled“The Concept of Manat in Usûl al-Fiqh,”is to reveal the nature of the concept of manat in the literature of usûl al-fiqh and its reflections in furu' al-fiqh; especially to examine the relationship between manat and the illa'. Because in the studies on the subject, it has been observed that the concept of manat is subject to examination either in the context of its relationship with ijtihad or by considering the parts of the manat in the form of articles. However, these are also very limited in number and they do not provide information about when the manat first appeared, what its relationship with the illa' was and for what purpose it was used. In our study, these cases were examined and the basic sources of the Mutakallimûn school and the works that have been classified according to the Mamzûc school have been taken as a basis. Because the concept of manat and the triple division of this concept were not encountered in the literature of the Fuqahâ school of the classical period. However, in order to reveal the historical process of the concept of manat, it has been tried to benefit from the first and classical period of usul-i fiqh works belonging to both Fuqahâ and Mutakallimûn schools and the famous ones of their commentaries and annotations. If the opinions of the methodologists in the mentioned works differ, they are presented separately, and in the areas where they overlap, these opinions are given together. In addition, the differences between the concepts are mentioned and the points where they differ are briefly touched upon. Besides, the concepts that are directly related to the subject are included and the meanings pointed out are tried to be evaluated by comparing them with other concepts that are in close relationship with these definitions. Finally, according to the findings reached in this study, it has been observed that the methodologists use manat not only in the narrow sense of the illa', but also in a broad and comprehensive sense, including the place of ijtihad, sabab, hikmah and hukm and its meaning has expanded over time.
Benzer Tezler
- İhticac ve tercihin kıraat ilmindeki yeri ve İslami ilimlerle ilişkisi
مكانة الاحتجاج والترجيح في علم القراءات وصلتهما بالعلوم الإسلامية
ABDULLAH SAWAS
Doktora
Arapça
2022
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİL KÜÇÜK
- El-Mesâil el-Usuliyye elletî hâlefe fîhâ el-İmam İbn Rüşd el-Hafîd el-İmâm el-Gazali min Hilâl Kitâb el-Rarûrî fî Usûl el-Fıkh (Dirase mukârene)
Almasayil al'Usuliah allty Khalaf fiha al'İmam abn Rashed alhafid al'Imam al Ghazali min Khilal kitab Aldrwry fi'usul Alfaqih (Drasah mqarana)
SADEEQ SALMAN ISSA
Doktora
Arapça
2019
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRETTİN BOLELLİ
- Usul-i fıkıhta nesih
Abrogation in Islamic jurisprudence
ÖMER FARUK ATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ BAKKAL
- İctimâî usûl-i fıkıh teorisinin klasik İslâm hukuk metodolojisi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of ictimai usul-i fikih theory from the viewpoint of classic methodology of Islamic law
MUSTAFA KÜÇÜKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BAKKAL
- İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî'nin usûl düşüncesinde istidlâl
Istidlal in İmamü'l-Harameyn el-Cüveynî's jurisprudential thought
HÜSEYİN ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL AYBAKAN