شرح قصيدة بانت سعاد لأحمد بن عثمان الأرضرومي، المتوفى سنة (1130 هـ)
Bânet Sü'âd Kasidesi'nin (Kasîdetü'l-Bürde) Ahmed b. Osman Erzurumî, el-Osmanî'ye ait (Öl. 1135) Şerhi
- Tez No: 785455
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Arapça
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Bu değerli şerh, Kâ'b b. Züheyr'in (ö. 24/645) kasidesinin eşsiz şerhlerinden biri olarak görülmektedir. Şeyh Edip Yenbuhzade bu metni eşsiz bir üslupta şerh etmiştir. el-Osmânî çalışmanın başında arap dili, kendi çalışması ve sahabînin Bânet Sü'âd Kasidesi'ni söyleme sebebi olmak üzere üç ayrı giriş kaleme almıştır. Kasidenin söylenme sebebiyle ilgili iki rivayet aktarmış, daha sonra ise kasidenin şerhine başlamıştır. Öncelikle kasideyi beyt beyt yazıp şerh etmiştir. Şerhini üç bölüme ayırmıştır. Birinci bölümde beyitlerin sözlük manasını ve beyitte geçen her bir kelimenin anlamını açıklamıştır. Sonra beyitlerin i'râbına geçmiş ve beyitlerde yer alan i'râb vecihlerini zikretmiştir. Nahiv konularından bazen uzunca bahsetmiştir. Ara sıra daha önce bahsettiğini söylediği halde konuyu tekrar etmiştir. Daha sonra beyitte geçen belagat sanatlarını ele almıştır. Bu konuya her beyitte girmemiştir. Kasidenin iki beytine dair belagat üzerine özel bir paragraf ayırmıştır ve nihayet beyte dair çalışmasının sonucunu, beytin ayrıntılı açıklanmasından sonra kısaca anlamını ortaya koymuştur. Metinle ilgili bizim çalışmamıza gelince, metnin değerli olan bütün nüshalarını topladık ve aralarından üç el yazma nüshayı seçtik. Yazarın el yazısıyla yazılmış orijinal nüshaya ve bu nüshayla karşılaştırdığımız iki nüshaya dayanarak bu çalışmayı gerçekleştirdik. Metni dilsel olarak güncel kurallara uygun olarak düzeltirken, nüshalar arasındaki farkları yorum yapmadan (ta'lik) dipnotta belirttik. Noktalama işaretlerini koyduk. Hadislerin tahriçlerini yapıp, ayetlerin hangi surenin kaçıncı ayeti olduğunu tespit ettik. Müellife ait kitaplar ile A'lâm tercümelerine dayanarak şiir beyitlerinin sahiplerini tespit edip haşiyede geçen sözleri tahric ettik.
Özet (Çeviri)
Lütfullah et-Tokâti'nin bu talikatı, haşiyeler üzerine yapılan talikatların en değerlilerinden biri olarak kabul edilir. et-Tokatî, el-Cürcânî'nin haşiyesini okuyanların anlaması zor olabilecek yerleri kısa ta'liklerle açıklar. Haşiyesine“kavluhu”(قوله) lafzıyla başlayıp talik etmek istediği kelimeyi söyler, ardından Cürcânî'nin bu kelimeyle kastettiği şeyi kısaca ifade eder. Bazen açıklamasına konu dışı anti parantez bir mesele girer. Farklı konuya girme sebebini açıklar. Açıklamasına devam edebilir ve burada konuyu saptırdığını ve bunun nedenini söyleyebilir. Haşiyede konu dışı başka bir konuyu ele alabilir. Bazen haşiye düştüğü konuda başka bir konuya haşiye düşebilir. et-Tokatî dil ve gramer açıklamalarından kaçınır. Bazen el-Cürcâni'ye bazı konularda muhalefet eder. Bu durumda muhalefet etme sebebini de açıklar. İtiraz ederken bazı şârihlerin sözlerini de aktarır. Bazen münakaşaya“sen söylersen, ben de şöyle söylerim.”(فإن قلت) (قلت) sözleriyle başlar. Ara sıra bazı konularda şerh ettiği nüsha ile diğer nüshalar arasındaki farkları zikreder. Bu haşiyenin tahkiki adına biz öncelikle elde ettiğimiz nüshaları bir araya getirip nüshalardan yazara isnadı en güvenilir olanı seçerek diğerleriyle bu nüshayı karşılaştırdık. Haşiyedeki farkları ve ihtilafları metni ve lafızdaki müşkil olabilecek şeyleri olduğu gibi herhangi bir ta'lik de (açıklama) bulunmadan ortaya koyduk. Buradan sonra yazma nüshadaki sözlerin tahricini yapıp kaynaklarına ya da okuyucu başka kaynaklarda gördüğü için o kaynaklara dayandırdık. Vârid olan hadis ve şiir beyitlerini tahriç etmekle birlikte metinde yer alan ayetlerin sûre ve ayet numaralarını tesbit ettik.
Benzer Tezler
- مختصر شرح ابن هشام لقصيدة بانت سعاد لمحمد بن مصطفى حميد الكفوي، المعروف بآقكرماني (ت. 1014ه)دراسةً وتحقيقًا
İbn Hişam'ın Bânet Süâd kasidesi şerhine akırkermâni diye bilinen Muhammed Mustafa el- Kefevî'nin muhtasarı, araştırma ve tahkik
BASHEER HASHIM ABDULWAHID
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- شرح قصيدة بانت سعاد للشيخ عبد الله بن فخر الدين الأعرج، الموصلي دراسةً وتحقيقًا
Musullu Abdullah bin Fahri'd-Dîn el-Arac'in 'Şerhu Kasîdeti 'Bânet Su'ad'isimli elyazmasını inceleme ve tahkik
RAFAL TAREQ ORAİBİ AL-GBURI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT
- اﻟﺸِّﻌﺮُ اﻟﻌ َﺮﺑ ِﻲﱡ وَ أَﺛَﺮُه ُ ﻓﻲ اﻟﺨُﻄَﺐِ اﻟﺪِّﯾ ْﻨ ِﯿﱠﺔ
Eş-şi'ru'l-'Arabiyyu ve Eseruhu Fi'l-Hutabi'd-Diniyye
NATIQ FAWZI IBRAHIM AL-AZZAWI
Doktora
Arapça
2024
DilbilimUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KOCABIYIK
- شَرْحُ قَصِيدَةِ البُرْدَةِ لِلْبُوصِيرِيِّللإمام محيِّ الدِّين محمَّد بن مُصْطَفَى بن شَمسِ الدينِ القَوْجَوُيِّ الشهيرُ بشيخِ زادهْ (ت 951 ه).دراسةً وتحقيقًا
Şerhu Kasîdeti'l-Bürde (Şerḥu Ḳaṣîdeti'l-Bürde) İmam Şeyhîzâde Muhyiddîn Muhammed b. Mustafa (Ö.951)
GHANIM ISMAIL IBRAHIM
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- شرح قصيدة البردة للإمام أحمد بن محمَّد بن أبي بكر بن محمَّد الشيرازي -كان حيًّا 809ه- دراسةً وتحقيقاً.
İmam Ahmed bin Muhammed b. Ebî Bekir b. Muhammed eş-Şîrâzî'nin (H. 809) şerhi araştırma ve tahkik
INTİSAR JALAL RASHİD TABANH
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT