Tarihî Türk yazı dillerinde yön adları
Direction names in historical Turkic dialects
- Tez No: 785698
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR UZUNKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tarihî Türk dili dönemleri, yön adları, tematik söz varlığı incelemesi, etimoloji, morfoloji, Historical Turkish language periods, direction names, thematic vocabulary analysis, etymology, morphology
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzurum Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Tarihî Türk Yazı Dillerinde Yön Adları isimli bu çalışma Orhon, Uygur, Karahanlı, Harezm ve Kıpçak dönemleri ile bu dönemlerden belli başlı seçme eserlerin taranmasıyla oluşturulmuş tematik bir söz varlığı incelemesidir. Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma, Tarihî Türk Dili Sahasına Kısa Bir Bakış ve Tematik Söz Varlığı İncelemesi olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü oluşturan Tarihî Türk Dili Sahasına Kısa Bir Bakış başlığında yukarıda adı zikredilen dönemlerden, dönemlerin edebî eserlerinden bahsedilmiş ve bu dönemlere ait eserlerin kısa bir tanıtımı yapılmıştır. Çalışmanın asıl amacını kapsayan ikinci bölümde ise; bu beş döneme ait yön adları çeşitli metinlerden taranarak tematik bir tasnife tabi tutulmuştur. Daha sonra dönemsel karşılaştırma yapılarak terimin hem geçtiği hem de geçmediği dönemler sırasıyla belirtilmiştir. Bu dönem karşılaştırmasıyla amaçlanan; ifadenin dil coğrafyasındaki gelişim evresini, köken bilgisini ve anlam alanının yüzyıllar geçtikçe nasıl değişime uğradığını göstermektir. Çalışmanın kapsamı gösteriyor ki yön adları diğer milletle münasebette çok fazla etkilenmemiş sadece belli başlı (örneğin; şarḳ ~ ġarb gibi) sözcükler dile kazandırılmıştır. İncelenen bu beş dönemde sözcükler büyük oranda benzerlikler taşıdığı ve dönemlerin dil özellikleri ile küçük fonetik ve morfolojik farklılıklara uğradığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study named Direction Names in Historical Turkic Dialects is a thematic vocabulary analysis created by scanning Orhon, Uyghur, Karahanlı, Khwarezm and Kipchak periods and certain selected works from those periods. This study, which was prepared as a master's thesis, consists of two parts: A Brief Overview of the Historical Turkic Dialects Field and Thematic Vocabulary Analysis. In the title of the first part, A Brief Overview of the Historical Turkic Dialects Field, the above-mentioned periods, the literary works of the periods were mentioned and a brief introductiond of the works belonging to there periods was made. In the second part; which cover the main purpose of the study; Direction names belonging to these five periods were scanned from various text and subjected to a thematic classification. Then, by making a periodic comparison, both the periods in which the term is used and the periods in which it does not occur are indicated respevtively. The aim of this period comparison is; The aim is to show the developmental stage of the expression in language geography, its origins and how the field of meaning has changed over the centuries. The scope of the study show that the names of directions were not affected much in relations with other nations, only certain words (such as şarḳ ~ ġarb) were brought into the language in these five periods examined, it has been determined that the words have many similarites and have undergone minor differences with the language charecteristics of the periods.
Benzer Tezler
- Tarihi Türk yazı dillerinde yön kavramı üzerine bir inceleme
The examination about historical Turkish written languages phrases and statements
SEMRA EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Tarihi ve çağdaş Türk yazı dillerinde hal ekleri ve işlevleri
Case endings and their functions in archaic and contemporary Turkish languages
ERDAL ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Tarihî Türk yazı dillerinde alet isimleri
Tool names in historical Turkish written languages
GÖKBERK ONARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAL KARA
- Tarihî Türk yazı dillerinde teg edatı
The preposition teg in historical Turkish written languages
FATMA NUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE DEMİRCİ
- Tarihî Türk yazı dillerinde dinî terimler
Religious terminology in historical Turkic dialects
BETÜL YAŞARBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimErzurum Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR UZUNKAYA