Mimarlık ve dansta notasyon: Bedenli bilgi ve mekânın üretimi
Notations in architecture and dance: Embodied knowledge and production of space
- Tez No: 785806
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Mimarlık disiplini kapsamında mekâna dair bilgi, tasarım ve deneyim üreten bedenin, nasıl özelliklere sahip olduğunun, bu üretime nasıl katkı sağladığının ve nasıl ilişkiler kurduğunun peşine düşüyorum. Bu ilişkileri inceleme sürecinde, bedenin özellikle mimarlık disiplini kapsamında yapılan tanımlarına, hangi özellikleriyle algılandığına, çizim ile temsil edilme yöntemlerine ve mimari temsile dahil olan bilgi aktarımlarına bakıyorum. Bu araştırmadaki bedenli bilgi tartışmam, temelini felsefedeki bedenleşme/somutlaşma olarak çevrilebilecek 'embodiment' tartışmasından alıyor. Bedenli bilgiye dair tanımları, temsilleri (çizimleri), pratikleri inceliyor olmak, bedenin ve deneyiminin, tasarıma daha fazla katılmasının potansiyel katkılarını keşfetmeyi sağlıyor. Her yerde, her zaman ve herkes için geçerli olan nesnel bilgiyi eleştiren, kişiye, bedene, zamana ve mekâna özgü deneyimlerin bilgi üretiminin koşulu olduğunu savunan feminist nesnellik yaklaşımları aracılığıyla bedenli bilginin tanımlarını araştırıyorum. İkinci bölümde, bu yaklaşımlar gibi ben de araştırmamda bedeni; hareketli, konumlu, mekânsal, çoklu ve değişken olarak, hareketi; sadece fiziksel bir yer değişimi değil, yerle birlikte üretilen ve yeri üreten bir tasarım katılımcısı olarak görüyorum. Beden ve mekân arasındaki ilişkinin algısını, dikotomik bakış açısından çıkararak çoklu anlamları, farklı bilgi katmanlarını bir araya getirme özelliğiyle bir bütün olarak ele alıyorum. Platon'un Timeus metninde bahsettiği, oluşumlara ev sahipliği yapan yer, zemin anlamına gelen chora kavramına, feminist kuramcı Elizabeth Grosz ve Ann Bergren, mimarlık kuramcısı Lisa Landrum, Jane Rendell ve Aslıhan Şenel'in farklı yaklaşımlarıyla bedenli mekân tarifleri üzerine tezin kuramsal tartışmasını kuruyorum. Bedenli mekânın bir parçası olan, bahsi geçen hareketli bedenin yapısını ve üretimlerini daha iyi anlayabilmek için dans disiplininden literatür araştırmasına yer veriyorum. Antik Yunan'da dans ile anlatı üreten topluluğa denk gelen chorus kavramını ve -graphy ekiyle dönüştüğü koreografi kavramını, dansın tasarımı ve aynı zamanda temsili (çizim ve performans) olması açısından inceliyorum. Üçüncü bölümde dans koreografilerinin tasarımı, kaydı, farklı zamanlar ve dansçılar arası aktarımı için üretilen dans notasyon sistemlerine, çizim yöntemleri ile yer veriyorum. Dans notasyon sistemlerini üç temel soru eşliğinde inceliyorum: (1) Hareket halindeki beden, sabit bir görsel olan çizime çevrilirken hareketi nasıl donuklaştırılmadan somutlaşır? (2) Bedensel deneyimlerle sahip olunan bilgi, çizimde nasıl temsil edilir? (3) Bedene dair çizimlerin gerçekleştirildiği dans notasyon sistemlerinden, hangi mekânsal bilgi aktarım yöntemleri keşfedilebilir? Dans notasyonlarının mimari temsil (plan, görünüş çizimleri) yöntemlerine olan benzerlikleri ve birbirlerine olabilecek katkılarına odaklanıyorum. Mimarlık ve dans disiplinleri arasında aracılık eden temsillerin (çizimler) bedenli bilgi aktarımı için potansiyel yöntemler barındırdığını keşfediyorum. Dördüncü bölümde, bedenli bilgi kavramı aracılığıyla mimarlık pratiklerindeki notasyon örneklerini eleştirel bir incelemeye tabi tutuyorum. Böylece temsil edilmekte ya da temsile etki etmekte olan bedenli bilginin tasarıma katkısını keşfediyorum. Beden ve mekân arasında aracılık eden hareketin, mimarlık pratiklerinde hangi mekânsal özelliklerle temsil edildiğine bakıyorum. Mimari tasarımda notasyonun kullanımını çeşitli örnekler üzerinden araştırıyorum. Beden hareketinin, mekândaki yönelimi üzerinden incelendiği ve bu hareket doğrultusunun temsile taşınarak tasarıma aracılık ettiği; Bernard Tschumi'nin Screenplay, Manhattan Transcripts ve Parc de la Vilette işlerini inceliyorum. Mimarlık disiplininde, bedenin tasarıma ölçek ve ölçüm için bilgi aktardığı; Bauhaus okulu beden temsillerine (performans ve çizim), Ernst Neufert'in Yapı Tasarım Temel Bilgileri kitabındaki beden ve ölçekler tarifine, Larissa Fessler'ın kendi bedenine ait ölçümlerle ürettiği mekânsal işe bakıyorum. Hareketli bedenin mekânsal işleyişini inceleyerek mekân üretilen Sarah Wigglesworth ve Jeremy Till'in Stock Orchard Street Evi projesini, koreograf Jessica Lang ve mimar Steven Holl'ün birlikte çalışmasıyla sahnelenen performans ve video işini analiz ediyorum. Bedenli bilgi üzerine kuram, çizim, yazı, maket, mimari yapı gibi farklı ölçek ve mecralardaki bedenli bilginin temsillerini aradığım tez çalışmamda, tam anlamıyla temsil edilmediğini, temsil yöntemlerine özgü çevirilerle, çizgi, maket, yapı elemanı, mekânsal boşluk hacmi, çoklu anlatılara imkân sağlayan yerleşim planları gibi başka malzemelere ve dillere dönüştüğünü keşfediyorum. Beden hareketinin; kişisel özelliklere sahip, duygulu, değişken, etkilenen ve etkileyen olmak üzere farklı kişiselleştirilmiş bilgiler ürettiğini gözlemliyorum. Bu beden ve hareketi temsillerde yönelime, biçime, eylemlere indirgenirken, notasyonlarda soyutluğu dolayısıyla yeniden okumalara imkân sağlayan, okuyanın bedenli bilgisine özgü üretimler yapabilmeyi mümkün kılan üretimler olduğunu görüyorum. Böylece, mekânsal üretimlerde herhangi bir beden ile değil, çizene ve okuyana özgü bedenli bilgilerin mekâna taşındığı sonucuna varıyorum. Mekân tasarımında ve yeniden okunmasında, içinde gerçekleşen hareketi üretecek şekilde dans ediyor, notasyon yöntemiyle çiziyor ve bu üretimlerin, mekân temsilinin bir parçası haline getirmeyi deniyorum. İncelediğim ve denediğim örneklerde, bedenli bilginin tasarıma katılmasının farklı yöntemlerle üretilebilen, yeni üretimlere açık bir potansiyel olduğunu görüyorum.
Özet (Çeviri)
Within the scope of architecture, I pursue the characteristics of the body, which produces knowledge, design, and experience about space, how it contributes to this production, and how it establishes relationships. While examining these relationships, I look at the definitions of the body, especially those that are discussed in architecture. I focus on the features that are perceived, the methods of representation through drawing, and the transfer of information included in architectural representation techniques. Examining definitions, representations (drawings), and practices of 'embodied knowledge' enable us to discover the potential contributions of the body and its experience to the design process. In this research, I refer to the knowledge of space as 'embodied knowledge' to emphasize that the person who produces the knowledge is embodied and located in this space, that the production of knowledge is not only mental, but that the body, its physical existence, and its actions are effective in this production. My discussion of embodied knowledge in this research is moving forward through the 'embodiment' discussion in philosophy. Philosophers such as Donna Haraway and Rosi Braidotti criticize the mind and body duality and draw attention to being embodied and situated. In architecture, the role of the body in producing spatial knowledge has been discussed by phenomenological theorists such as Juhani Pallasmaa and Steven Holl, and feminist architectural theorists such as Elizabeth Diller, Elizabeth Grosz, and Jane Rendell. I try to describe 'embodied knowledge' in research within the discipline of architecture, Grosz's 'body image', which points to the physical and spiritual unity of the body which established with space, Rendell's 'critical spatial practices', in which Rendell argues that the knowledge of space is subjective, fragmented and located, Haraway's 'situated knowledge' specific to the place where the body is located, Grosz and Bergren's chora description that claims space cannot be understood separate from the body. Within the scope of this research, I examine the concepts of embodied knowledge and situated knowledge, and their relationship with the keywords chora, space, and body, through drawing practices as a common language in section two. Anticipating that these relations will create new theoretical and spatial contexts, I explore new production methods for architectural representation and design processes. I am focusing on the different approaches of feminist theorists Elizabeth Grosz and Ann Bergren, architectural theorists Lisa Landrum, Jane Rendell, and Aslıhan Şenel, on the concept of chora, which means place, ground that hosts beings, mentioned by Plato in the text of Timeus. To better understand the structure and productions of the aforementioned moving body, which is a part of the embodied space, I include literature research from the discipline of dancing. I examine the concept of the chorus, which corresponds to the community that produces narrative with dance in Ancient Greece, and the notion of the choreography, which transformed with the -graphy suffix, in terms of the design of dance and its representation (drawing and performance). In Chapter 3, I give place to the dance notation systems produced for the design, recording, transfer of dance choreographies between different times and dancers, with drawing methods. I examine dance notation systems in light of three basic questions: (1) How does the body in motion become embodied without being stabilized while the body in motion is transformed into a fixed visual drawing? (2) How is the knowledge gained through embodied experiences represented in the drawing? (3) Which spatial information representation methods can be discovered from the dance notation systems? I focus on similarities and possible contributions of dance notations to architectural representation (plan, aspect drawings) methods. I discovered that representations (drawings) that mediate between architecture and dance contain potential methods for representing embodied knowledge. In Chapter 4, I critically examine examples of notation in architectural practice through embodied knowledge. Thus, I aim to discover the contribution of embodied knowledge and how it represents or affects representations to design. I am looking at the spatial characteristics of the movement, which mediates between the body and space, in architectural practices. The body movement is examined through its orientation in space, and this movement direction is mediated by the design by being transferred to the representation. I'm reviewing Bernard Tschumi's work Screenplay, Manhattan Transcripts and Parc de la Villette. In architecture, the body transfers information to design for scale and measurement; I look at Bauhaus school body representations (performance and drawing), Ernst Neufert's description of sizes and scales in his book Building Design Fundamentals, and Larissa Fessler's spatial work produced with her body measurements. I analyze Sarah Wigglesworth and Jeremy Till's Stock Orchard Street House project, where space is produced by examining the spatial functioning of the moving body, the performance, and video work staged by the collaboration of the choreographer Jessica Lang and the architect Steven Holl. The motivation for this research; stems from my approach developed through classical ballet, dance, and architectural education. Classical ballet and dance education has created a corporeal education background that improves the way of expression by considering the body and its movements as a method of expression, in addition to education increasing the interaction of mind and body. My classical ballet and dance education, which enables me to understand the body with its body and movement, met with architectural education in 2013. The works we have been carrying out since the first-year architectural design studio, aiming to understand the body and record its movement by drawing, enabled me to start researching the relationship between space and body, together with architectural representation methods and the bodily analysis brought by my dance education. During my graduate education, I refer to the body definitions and representations made by different disciplines within the scope of this thesis, by looking at the studies that research the body and its bodily features that produce, affect, and construct design within architecture. It is not limited to the physical and material features of the body, which is effective in the architectural design process; I argue that its location, movements, emotions, and subjectivity influence the knowledge obtained with the body. As the method of the thesis, I first examine the definitions of the concept of 'embodied knowledge', which is included in theoretical discussions. This review allows us to investigate the contributions of the body to the spatial design process. This thesis focuses on representations (drawing) that are examples of these concepts, along with concepts that diversify the relationship between space and body as a method. This thesis looks at examples of dance notation, in which the body and its movement are represented by drawing in the discipline of dance, which is examined through its relationship with space design. These drawings allow us to understand how representations that draw the body and its movement are conveyed while preserving this dynamism. In architectural representations, in addition to the spatial drawings, the drawings of the body and its movement also suggest the potential to contribute to the design process. Looking at the examples that research and draw the body and its movement in the architectural design process, which are examined within the scope of this thesis, allows us to investigate how 'embodied knowledge' can be handled in design. In this thesis, in which I sought representations of embodied knowledge in different scales and channels such as theory, drawing, writing, model, and architectural structure, I stated that 'embodied knowledge' is not fully represented, with translations specific to representation methods with the line, model, building element, spatial volume, enabling multiple narratives. I discovered transformations into other materials and languages, in the form of layers. I observed that body movement produces different kinds of personalized information: personal, emotional, variable, affected, and affecting characteristics. While this body and movement are reduced to orientation in space, form, and actions in representations, I see that there are productions in notations that allow re-reading due to their abstractness and that make it possible to make productions specific to the embodied knowledge of the reader. In the design and re-reading of the space, I dance in a way that produces the movement that takes place in it, draw with the notation method and try to make these productions a part of the representation of space. Throughout the examples I have examined, I see that the incorporation of embodied knowledge into the design process and architectural representation techniques creates new productions.
Benzer Tezler
- Dans hareketi verilerinin sayısal ortamda forma dönüştürülmesi
Transformation of dance motion data to form through the computational environment
SİNEM KIRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
- Bodies and spaces in contact: A study on the dancing body as means of understanding body-space relationship in an architectural context
Birbirini üreten bedenler ve mekanlar: Beden-mekan ilişkisinin mimari bir bağlamda değerlendirilmesi için dans eden bedenin araç olarak kullanıldığı bir çalışma
ŞAFAK UYSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
İç Mimari ve Dekorasyonİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiY.DOÇ.DR. MARKUS WİLSİNG
- Mimari tasarımda bedensel farkındalık: Bir arayüz olarak dans
Bodily awareness in architectural design: Dance as an interface
ŞADİYE BETÜL AY BİRSÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN DURSUN
- Metropolün çağdaş dans yoluyla temsili
The representation of metropolis in contemporary dance
ZEYNEP SARIMUSTAFA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA UZ
- Axiality in the process of space organisation in architecture
Mimari mekan organizasyon sürecinde akslar ve aksların kullanımı
ÖZGÜR DİNÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET EYÜCE