Vergi uyuşmazlıklarında yeni bir idari çözüm yolu olarak 'İzaha davet' müessesesi
The 'Invitation to explanation' institution as a way of administrative solutions in tax disputes
- Tez No: 785872
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET BUMİN DOĞRUSÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mali Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 404
Özet
Mülkiyet haklarının tarihsel süreç içinde temel bir insan hakkı olduğu kabul edilip uluslararası hukuk belgeleriyle teminat altına alınması, hakları ve ödevleri olan mükelleflerin vergiye uyumu sorunsalını ulusal/uluslararası vergi sistemlerinin önemli bir konusu haline getirmiştir. Vergi uyuşmazlıklarının günden güne artması vergi idarelerinin iş yükünü artırmakla kalmamış, aynı zamanda kamu finansmanının hız ve etkinliğine zarar vermiştir. Buna ek olarak yargının uyuşmazlıklara ilişkin gereksiz meşguliyetinin yoğunlaşması ve hukuksal ihtilafların karmaşık hale gelmesi sonucunda mükelleflerin vergiye uyumu zorlaşmıştır. Bu sebeple vergi uyuşmazlıklarının hukuki bir ihtilaf haline gelmeden evvel idari aşamada barışçıl usullerle çözülmesi bakımından bu usullerin etkinliği önem kazanmıştır. Bu ihtiyacın ve önemin bir sonucu olarak VUK'un mülga 370'inci maddesinde düzenlenen izaha davet kurumu yasa koyucu tarafından pişmanlık fırsatını kaçıran mükelleflerin vergiye uyumunu temin için 2016 yılında 6728 sayılı Kanun ile ihdas edilmiş olup, 2020 yılında ilgili kanun maddesine ilişkin olarak 7194 sayılı Kanun kapsamında önemli değişiklikler yapılmıştır. Dolayısıyla henüz yeni bir kurum olan izaha davetin yasal açıdan gelişme ve değişmeye açık bir düzenleme olduğunu söylememiz gerekir. Bu sebeple bu konu hakkında yapılacak akademik çalışmaların yasal ve idari düzenlemelere ışık tutacağı düşünülmektedir. İzaha davet kurumu, vergiyi kayba uğrattığı konusunda şüphe duyulan ve haklarında ön tespit yapılan mükelleflerin söz konusu duruma ilişkin olarak dinlenilmesini düzenlemektedir. Yapılan izahların yetkili komisyon tarafından değerlendirilmesi sonucunda varılan karara göre ilgili mükelleflere ağır cezai yaptırımlardan muafiyet sağlayan bir teklif yapılmaktadır. İzaha davet kurumunun yasal temellerinin ve idare tarafından icrasının, başta dinlenilme ve bilgi edinme hakları olmak üzere anayasa ve uluslararası sözleşmelerde yer alan yasallık, eşitlik, adalet, hukuki güvenlik gibi kavramlarla ilişkisi bağlamında demokratik yönetim ilkelerine uygunluğu, günümüz kamu yönetimleri için bir gereklilik haline gelmiştir. Bu itibarla, izaha davet kurumunun hukuk devleti ilkelerine uygun olarak etkinliğini artırması suretiyle muhtemel uyuşmazlıkların idari aşamada önlenmesi ya da mevcut olanların izale edilmesi, orta ve uzun vadede mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaştıracağı gibi aynı zamanda vergi kaynağının derinleşmesini sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
The fact that property rights are accepted as a fundamental human right in the historical process and that they are secured by international law documents has made taxpayer compliance an important issue in national tax legislation. The increase in tax disputes has not only increased the workload of tax administrations, but also damaged the efficiency of public finance. In addition, with the increase in the unnecessary preoccupation of the judiciary with disputes and the complexity of legal disputes, taxpayers' compliance with taxes has become difficult. For this reason, the effectiveness of administrative resolution procedures is very important in terms of resolving tax disputes at the administrative stage before they become a legal dispute. As a result of this need and importance, the institution of invitation to explanation, regulated in article 370 of the procedural law, was established by the legislator with the Law No. 6728 in 2016 in order to ensure the tax compliance of taxpayers who missed the opportunity to regret. However, significant changes were made in 2020 within the scope of Law No. 7194. Therefore, we have to say that the invitation to explanation, which is still a new institution, is a legal regulation that is open to development and change. For this reason, it is thought that academic studies on this subject will shed light on legal regulations. The institution of invitation to disclosure regulates the invitation of taxpayers who are suspected of incurring tax losses and for whom a determination has been made. According to the results of the evaluation of the explanations by the authorized commission, an offer is made to the relevant taxpayers that provides protection from heavy penal sanctions. The compliance of the legal foundations and implementation process of the institution of the invitation to explanation with the principles of democratic management in the context of its relationship with the principles such as legality, equality, justice and legal security in the Constitution and international agreements, primarily the right to be heard and information, is imperative for today's public administrations. In this respect, preventing or solving disputes at the administrative stage by increasing the efficiency of the institution of invitation to explanation will not only facilitate tax compliance in the medium and long term, but will also deepen the tax resource.
Benzer Tezler
- Vergi uyuşmazlıklarında yeni bir çözüm tolu olarak kanun yolundan vazgeçme müessesesinin değerlendirilmesi
Evaluation of the status of voiding law as a new resolution in tax disputes
SERAP KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MaliyeBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN YENİÇERİ
- Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde kanun yolundan vazgeçmenin diğer çözüm yollarıyla karşılaştırmalı değerlendirmesi
Comparative evaluation of waiver of legal remedy in tax disputes resolution with other methods
FATİH CAN ŞAKRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeBursa Uludağ ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİDE BAKAR TÜREGÜN
- TÜRKİYE'DE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGISAL ÇÖZÜM YOLU VE ETKİNLİĞİ
JUDICAL RESOLUTION OF TAX DISPUTES AND ITS EFFECTIVENESS IN TURKEY
CEVDET YILMAZ
- Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde kanun yolundan vazgeçme müessesesinin incelenmesi
Examination of the institution of waiver of legal remedy in the solution of tax disputes
AYŞEGÜL YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURÇİN BOZDOĞANOĞLU
- Türk Vergi Hukukunda uzlaşma kurumu ve alternatif bir çözüm önerisi
The conciliation institution in Turkish Tax Law and an alternative solution suggestion
ERDİNÇ YILMAZ