Büyükçekmece havzası kentsel saçaklanma eğilimlerinin İstanbul üst ölçek plan kararları çerçevesinde incelenmesi
Investigation of urban sprawl trends in the Büyükçekmece basin within the framework of Istanbul environmental management plan decisions
- Tez No: 786623
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇİĞDEM GÖKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Şehircilik ve Bölge Planlama, Geodesy and Photogrammetry, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Coğrafi Bilgi Teknolojileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Kentleşme sürecinin son 30 yılında nüfusunu üç kata yakın arttıran İstanbul yurt genelinde gerek yaşam standartlarının yüksekliği gerekse ekonomik sebeplerle yurt içi göçlerin liste başı olmuştur. Günümüzde 15 milyonun üzerinde bir nüfusa sahip olan İstanbul'da hızlı nüfus artışının bir sonucu olarak bu büyümeyi mekâna da yansıtmış merkezde yoğunlaşıp sıkışan nüfus kent çeperine doğru kayarak bu bölgeleri plansız kentleşmenin sahnesi haline getirmiştir. Birçok noktada farklı şekillerde meydana gelen plansız kentleşme olgusu kentsel büyümenin bir parçası olan kentsel saçaklanma kavramıyla da karşımıza çıkmaktadır. Kontrol altına alınamayan ve birçok noktada farklı zamanlarda meydana gelen kentsel saçaklanma olgusuna örnek teşkil eden alanlardan biri de Büyükçekmece Havzası'dır. İstanbul'un en hızlı gelişen bölgelerinden biri olarak Büyükçekmece Havzası konut alanları olmak üzere, ticaret ve sanayi alanlarını da kendine çekmektedir. Bu çalışma kapsamında Büyükçekmece Havzası ve etkileşim bölgesinde 1990 ve 2020 yılları arasındaki kentsel saçaklanma analizi on yıllık periyotlarla, Landsat 5 TM, Landsat 7 ETM+ ve Sentinel 2 uydu görüntüleri kullanılarak uzaktan algılama teknikleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan zamansal değişim analizinin sonuçları görsel ve istatistiksel olarak ortaya konmuş, 2009 yılı 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı kararları çerçevesinde karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Birinci bölümde, Büyükçekmece Havzası ve etkileşim bölgesinde 1990 ve 2020 yılları arasında uydu görüntüleri ile yapılacak olan kentsel saçaklanmanın değişim analizi çalışmasının kapsamı ve amacı bu çalışmaya ilişkin literatür taraması ile birlikte sunulmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde araştırmanın kuramsal çerçevesi genel hatlarıyla verilmiştir. Bu kapsamda tezin araştırmasına konu olan kent, kentleşme, metropoliten kent, kentsel büyüme ve kentsel saçaklanma kavramları ile çalışmanın analiz sürecinin temelini oluşturan uzaktan algılama verilerinden bilgi çıkarımı, sınıflandırma yöntemleri, doğruluk analizi ve değişim analiz yöntemi açıklanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümü kapsamında çalışma alanı ve veriler belirtilmiştir. Büyükçekmece Havzası'na dair coğrafi bilgiler, bölgenin tarihçesi ve yerleşim karakteristiğine ilişkin bilgiler verilmiştir. Araştırma kapsamında kullanılan uydu görüntüleri, 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı, nüfus verileri verilerek, kaynakları belirtilmiştir. Dördüncü bölümde çalışmanın metodoloji ve uygulama aşamaları akış şeması ile birlikte sunularak detaylandırılmıştır. Beşinci bölümde, çalışmanın sonuçları 2009 yılı 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı plan kararları ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, çalışma alanında gerçekleşen kentsel saçaklanmanın büyük bir kısmının çevre düzeni planında korunması gereken alanlar olarak gösterilen kuzeye doğru gerçekleştiği belirtilerek, çalışma alanının planlı ve sürdürülebilir bir şekilde gelişimi için önerilerde bulunularak sonlandırılmıştır. Kentsel gelişimin kontrollü bir şekilde gerçekleşmemesi ve plan kararlarının uygulanmaması halinde İstanbul'un yaşam destek sistemleri olan tarım ve orman arazileri ile mevcut su rezervlerinin tehlike altında olduğu, bu durumun kentin sürdürülebilirliğini tehdit ettiği belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Having increased its population nearly three times in the last 30 years of the urbanization process, Istanbul has been at the top of the list of domestic migrations due to both the high living standards and economic reasons. As a result of the rapid population growth in Istanbul, which has a population of over 15 million today, this growth has also been reflected in the area, and the population that is concentrated and compacted in the center has shifted towards the city periphery, making these regions the scene of unplanned urbanization. The phenomenon of unplanned urbanization, which occurs in different ways at many points, is also encountered with the concept of urban sprawl, which is a part of urban growth. One of the areas that exemplifies the phenomenon of urban sprawl, which cannot be controlled and occurs at different times at many points, is the Büyükçekmece Basin. As one of the fastest developing regions of Istanbul, the Büyükçekmece Basin attracts residential areas as well as commercial and industrial areas. Within the scope of this study, urban sprawl analysis between 1990 and 2020 in the Büyükçekmece Basin and interaction region was carried out over ten-year periods, using Landsat 5 TM, Landsat 7 ETM+ and Sentinel 2 satellite images, using remote sensing techniques and Geographical Information Systems. The results of the temporal variation analysis were presented visually and statistically, and they were evaluated comparatively within the framework of the 1/100.000 scaled Istanbul Environmental Plan decisions of 2009. In the first chapter, the scope and purpose of the change analysis study of urban sprawl, which will be conducted with satellite images between 1990 and 2020 in the Büyükçekmece Basin and interaction region, is presented together with the literature review related to this study. In the second part of the study, the theoretical framework of the research is given in general terms. In this context, the concepts of city, urbanization, metropolitan city, urban growth and urban sprawl, which are the subject of the research of the thesis, and information extraction from remote sensing data, which form the basis of the analysis process of the study, classification methods, accuracy analysis and change analysis method are explained. In the third part of the study, the study area and data are specified. Geographic information about the Büyükçekmece Basin, the history of the region and the settlement characteristics are given. Satellite images used within the scope of the research, 1/100,000 Scale Istanbul Environmental Plan, population data are given and their sources are indicated. In the fourth chapter, the methodology and application stages of the study are presented together with the flow chart and detailed. In the fifth chapter, the results of the study were evaluated in comparison with the plan decisions of the 1/100,000 Scale Istanbul Environmental Plan of 2009, it was stated that most of the urban sprawl in the study area took place towards the north, which is shown as the areas that should be protected in the environmental plan, and the study area was planned and sustainable. It was concluded by making suggestions for its development. It has been stated that if the urban development is not carried out in a controlled manner and the plan decisions are not implemented, the agricultural and forest lands and existing water reserves, which are the life support systems of Istanbul, are in danger and this situation threatens the sustainability of the city.
Benzer Tezler
- Kentsel dereler ve peyzaj onarımı: İstanbul Büyükçekmece örneği
Urban streams and landscape restoration: The case of İstanbul Büyükçekmece
ESRA TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA AYÇİM TÜRER BAŞKAYA
PROF. DR. GÖKSEL DEMİR
- Kentsel yayılmanın su havzası koruma alanları üzerindeki etkisinin incelenmesi: Büyükçekmece havzası örneği
Examination of the lmpact of urban sprawl on water basin protected areas: The case of Büyükcekmece basin
MERVE ÇATAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA VAR
- Assessing the impacts of urban land use/land cover change on soil ecosystem services
Kentsel arazi kullanımı/arazi örtüsü değişiminin toprak ekosistem servisleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi
MELTEM DELİBAŞ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER
- Hidrolojik ekosistem hizmetlerinin havza planlamaya uyarlanması
Applying hydrological ecosystem services to watershed planning
BETÜL UYGUR ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2016
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF SERENGİL
- İstanbul'da kentsel büyümenin senaryo tabanlı modellenmesi ve ekolojik açıdan değerlendirilmesi
Scenario-based modeling and evaluation of urban growth in Istanbul
ALİYE GONCA BOZKAYA KARİP
Doktora
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÜNSAL