Çağdaş Arap dilcilerinin dilbilim karşısındaki tutumları
Positions of contemporary Arabic language researchers towards linguistics
- Tez No: 788653
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ BENLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Çağdaş Arap dili çalışmaları Klasik Arap Dili (KAD) geleneği ve modern dilbilime yer verme bakımından farklılık göstermektedir. Bunları üç kategori altında toplayabiliriz: Sadece KAD geleneğine, sadece dilbilim yaklaşımlarına ve her ikisine birlikte yer verenler. Bu tezde, ikinci ve üçüncü kategoriler hedeflenerek çağdaş Arap dilcilerinin söylemlerinin incelenmesi ve dilbilim karşısındaki tutumlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amacı yerine getirebilmek için önce bilimsel ilerleyiş üzerine çalışmaları olan bilim felsefecisi Lakatos'un“bilimsel araştırma programları”yaklaşımını tezdeki bakış açımız olarak belirledik. Böylece KAD geleneği ile dilbilimi iki ayrı dil yaklaşımları olarak görerek birinci bölümde KAD geleneği ile dilbilimin kendi arka planlarını ve metodolojik – felsefî kabullerini ele aldık. İkinci bölümde, ikinci kategori altına giren çalışmaların tasnifini yaparak bu dilcilerin neden dilbilime yöneldiklerini ve nasıl bir pozisyon edindiklerini analiz ettik. Üçüncü bölümde ise, üçüncü kategori altında tasnif edilen çalışmaları inceleyerek çağdaş Arap dilcilerinin KAD geleneği ile dilbilimi birlikte ele alırken iki dil yaklaşımının kendine has kabullerini ne kadar göz önünde bulundurduklarını belirlemeye çalıştık. Bu kategori için dört tutum tespit ettik: (1) Dilbilimin kavram ve meselelerini KAD geleneğinin kavram ve meselelere denk ve benzer olarak kullanma, (2) KAD geleneğinin kavram ve meselelerini dilbilim kabul ve yaklaşımlarına göre yeniden tanımlama veya düzenlenme, (3) güncel bir dilbilim problemini KAD geleneğinin de problemi olarak görme ve geleneğin içinde bunların izini sürme ve (4) dilbilim varsayımlarını asıl doğru kabul edip KAD geleneğini bunlar üzerinden değerlendirme; uyumlu ise onaylama, aykırı ise yanlış bulma, hatta reddetme. Bu tutumların arkasındaki sebep, çağdaş Arap dilcilerinin iki dil yaklaşımının kendi kabul ve varsayımlarını göz önünde bulundurmadan KAD geleneğini dilbilim üzerinden yeniden okumalarıdır. Bunun muhtemel nedeni ise bilimsel ilerleyişin sürekli, lineer ve kümülatif olarak kabul edilmesidir.
Özet (Çeviri)
Contemporary Arabic language studies diversify in terms of including the Classical Arabic Language tradition (CAL) and modern linguistics. These can be grouped under three categories: Those that include only CAL, those that include only linguistics, and those that include both. In this thesis, the second and third categories are targeted to analyze discourses of contemporary Arabic linguists and aimed to determine their positions vis-à-vis linguistics. To fulfill this aim, we adopted the“scientific research programmes”approach of Lakatos, a philosopher of science who worked on scientific progress, as our perspective in this thesis. Considering that CAL and linguistics are separate language approaches, in the first section, we discussed backgrounds and methodological - philosophical assumptions of CAL and linguistics. In the second section, we classified studies of the second category and analyzed these linguists' positions and why they turned to linguistics. In the third section, through examining studies of the third category we tried to determine to what extent contemporary Arabic linguists take specific assumptions of the two linguistic approaches into account. We identified four positions for this category: (1) Using concepts and issues of linguistics as equivalent and similar to concepts and issues of CAL, (2) redefining or reorganizing concepts and issues of CAL according to assumptions and approaches of linguistics, (3) seeing a current linguistic problem as a problem of CAL and tracing it within the tradition and (4) accepting assumptions of linguistics as truth and evaluating CAL through them; approving them if they are compatible, finding them wrong if they are contrary, or even rejecting them. The reason behind these positions is that contemporary Arabic linguists reread CAL through linguistics without taking assumptions of these approaches into account. The probable reason for this is the acceptance that scientific progress is continuous, linear and cumulative.
Benzer Tezler
- Hz Ali'nin Arap dili ve belagatine katkısı
Hz Ali's contribution to Arabic language and rtetoric
SEYHAN ÖZSOY
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YILMAZ
- İbrahim Enîs ve Çağdaş Arap dilbilimi çalışmalarındaki yeri ve önemi
İbrahim Anis and his importance and place in the contemporary Arabic linguistics studies
MUHAMMET ABAZOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇİFTÇİ
- Arap dili gramerinin teorik temeli: İllet kuramı
The theoretical basis of Arabic grammar: The theory of ʿilla
MEHMET EMİN GÜZEL
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN UÇAR
- İdil-Ural sahasında ceditçilik dönemi Türk-Tatar gramerciliği
Turkish-Tatar grammar of the renovation period in İdil-Ural region
HÜLYA GÖKÇE
Doktora
Türkçe
2008
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UFUK TAVKUL
- Arap yazısı bağlamında Alman müsteşriklerin Resmü'l-Mushaf'a bakışı
German orientalists' outlook to Quran book (Resmü'l-Mushaf) in the context of Arabic letter
SALAHALDAİN ABDUL-HUSEİN FLAIFEL
Yüksek Lisans
Arapça
2015
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CELALETTİN DİVLEKCİ