Modern dönem Arap dilcilerinden Fâdıl Sâlih es-Sâmerrâî'nın belagat ile ilgili görüşlerinin incelenmesi
Examination of the views of Fadil Salih as-Samerrai, one of the modern Arabic linguists, on eloquence.
- Tez No: 968688
- Danışmanlar: DR. YÜKSEL ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Çağdaş İslâm dünyasında belâgat çalışmaları, klasik Arap belâgat geleneğine dayanan, fakat modern düşünceyle uyumlu, derinlikli ve kapsamlı bir yöneliş sergilemektedir. Bu yeni yöneliş,“modern belâgat çalışmaları”adıyla anılmakta olup, özellikle Kur'ân-ı Kerîm'in beyânî i'câzını ortaya koymaya odaklanmaktadır. Bu bağlamda Kur'ân'daki belâgat unsurları; üslup, yapı ve anlam çeşitliliği açısından detaylı bir şekilde analiz edilmektedir. Bu çerçevede, modern dönemin önde gelen dil ve belâgat uzmanlarından biri olan Fadil Sâlih es-Sâmerrâî'nin çalışmaları, dikkate değerdir. es-Sâmerrâî, klasik belâgat anlayışının ötesine geçen, daha geniş açılı ve çözümlemeye dayalı bir yaklaşım benimsemiş; sade ve anlaşılır bir üslupla, Kur'ân'daki ifâde inceliklerini sistematik bir biçimde ele almıştır. Eserleri ve televizyon programları, hem akademik çevrelerde hem de genel halk kitlesinde büyük ilgi görmüş, böylece İslâm dünyasında yaygın bir şöhret kazanmıştır. Ancak bu ilgiye rağmen, es-Sâmerrâî'nin belâgatla ilgili görüşlerini doğrudan konu edinen, onları akademik çerçevede tahlil ve tenkit eden bir çalışmanın eksikliği göze çarpmaktadır. Araştırma, boşluğu doldurmayı, es-Sâmerrâî'nin ilmî katkılarını sistematik biçimde ortaya koyup belâgat anlayışını çağdaş belâgat araştırmaları bağlamında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde belâgat ilminin tarihsel gelişimi ile bu alandaki temel eserler ele alınmış; ikinci bölümde es-Sâmerrâî'nin ilmî kişiliği ve başlıca eserleri tanıtılmıştır. Üçüncü ve ana bölümde ise belâgatla ilgili görüşleri sistematik biçimde sınıflandırılarak ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Rhetorical studies in the contemporary Islamic world reflect a significant shift characterized by a comprehensive, in-depth, and modernity-aligned orientation that remains rooted in the classical Arabic rhetorical tradition. This emerging approach, often referred to as“modern rhetorical studies,”primarily focuses on uncovering the inimitable eloquence (i'jaz bayani) of the Qur'an. Within this framework, rhetorical elements in the Qur'anic text are analyzed in detail with respect to style, structure, and semantic diversity. Within this context, the works of Dr. Fadil Salih al-Samarra'i, one of the leading scholars of Arabic language and Qur'anic rhetoric in the modern period, hold particular significance. Al-Samarra'i adopted a broad and analytical perspective that goes beyond the traditional rhetorical paradigm. His approach is distinguished by its clarity and simplicity, presenting the subtleties of Qur'anic expression in a systematic manner. His publications and televised lectures have garnered wide attention both in academic circles and among the general public, earning him broad recognition across the Islamic world. Despite the considerable interest in his work, there remains a lack of specialized academic studies that critically analyze and evaluate al-Samarra'i's rhetorical views. This doctoral dissertation aims to fill that gap by systematically examining his scholarly contributions and positioning his rhetorical perspective within the broader context of contemporary rhetorical scholarship.The first chapter of the study addresses the historical development of Arabic rhetoric and its foundational texts. The second chapter introduces al-Samarra'i's academic profile and major works. The third and main chapter offers a systematic classification and detailed evaluation of his rhetorical views.
Benzer Tezler
- Fâdıl Sâlih es-Sâmerrâî'nin bazı modern dönem nahivcilerin görüşlerine eleştirileri (Tahkîkât nahviyye özelinde)
Fāḍil Ṣāliḥ al-Sāmarrāʾī's criticisms of the views of some modern naḥw (Syntax) scholars (Specific to taḥqīqāt naḥwiyya)
SEMANUR ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ARSLAN
- İbnü'l-Hâcib ve İbn Hişâm'ın kelime tarifi ve mukayesesi
The definition of word according to Ibn al-Hajib and Ibn Hisham and comparison between
YAMAN SIRMABIYIKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN YILMAZ
- Klasik Arap dilbiliminde ses-mâna ilişkisi ve modern yaklaşımlar
Sound-meaning relationship in classical Arabic linguistics and modern approaches
RAMAZAN KILIÇ
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ
- الأحرف الأربعة المشبهات بـ'ليس' (إنْ -لا- لات- ما) دراسة نحوية دلالية تطبيقية في القرآن الكريم
El-Ehrufu'l-Müşebbehetu bi 'Leyse' (in, la, late, ma) dirasetün Neheviyyetün Delaliyyetün Tatbikiyyetün fi'l-Kur'ani'l-Kerim
TAHA SADEEQ TAYEB TAYEB
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DilbilimBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KIRKIZ
- المضارع المنفي ب'لا' في القران الكريم دراسة نحوية سيمياوية
El-Muzariu'l-menfiyyu bi 'la' fil- Kur' ânil Kerîm
WALAT SALIH KHALEEL
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DilbilimBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OUSAMA EKHTIAR