Şemseddin Sivâsî'nin hayatı, görüşleri ve bid'at anlayışı bağlamında râfizîlik eleştirisi
Şemseddin Sivasi's life, opinions and criticism of raphisity in the context of its approach of bid'at
- Tez No: 788931
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ALİMOĞLU SÜRMELİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Anadolu'nun kadîm şehirlerinden Sivas, Selçuklu Devleti'ne başkentlik yapmış, medreseleriyle tam bir ilim yuvası haline dönüşmüş kültür şehridir. Moğol istilası ile bu kültür birikimi zarar görmesine rağmen ticaret ve göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle Osmanlı Devleti zamanında da söz konusu önemini koruyarak, alîmlerin ve avâmın hicret ettiği mâmur bir şehir olmuştur. Horasan'dan Sivas'a göç eden Türkmen boyları beraberlerinde fikir dünyalarını da bu coğrafyaya taşımışlardır. Bu minvalde Anadolu'daki farklı kültürler çoğunluğu İslam'a mensup olan toplumda heterodoks İslamî akımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. XV. yüzyıla gelindiğinde Osmanlı-Safevî mücadelesinin ortasında kalan Anadolu, değişim ve dönüşümün yaşandığı daha da zor bir coğrafya haline gelmiştir. Toplumdaki bazı kesimler Safevîler'in güdümüne girmiş ve Şiîlik etkisiyle ortaya çıkan bambaşka akımlar, kendilerine taraftar da toplayarak Ehl-i Sünnet anlayışına sahip Osmanlı Devleti'nin yöneticilerine cephe almış hatta otoritenin zayıf olduğu yerlerde isyan hareketlerine yönelmişlerdir. Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren âlimlere ve ehl-i tasavvufa önem vermiş, tarikatların kendi görüş ve düşüncelerini yaymasına fırsat tanımıştır. Bu sayede kökleri Horasan'a uzanan meyvelerini Anadolu'da veren Halvetîyye, bu coğrafyadaki en yaygın tarikatlardan olmuş hem yöneticiler ve hem de avâm tarafından ilgi ve alaka görmüştür. Halvetî Tarikatı'nın Şemsîyye kolunun kurucusu olan Şemseddin Sivâsî kendisine Sivas'ı yurt edinmiş, tarikatının burada kökleşmesini sağlamıştır. Vefatı sonrası İstanbul'a giden tarikat şeyhleri, tarikatın burada Sivâsîyye olarak anılmasını sağlamıştır. Şemseddin Sivâsî Arapça ve Farsça dillerine hâkim olması nedeniyle kalemi kuvvetli bir mutasavvıf olarak mensur ve manzum tarzda otuzdan fazla eser telif etmiştir. Eserlerinde Allah inancı, Peygamber sünneti, ilk dört halife ve sahabe hakkındaki müsbet söylemleri ön plana çıkmaktadır. Ayrıca Ebû Hanîfe başta olmak üzere diğer Ehl-i Sünnet itikadına mensup önemli isimlerin fikirlerine de eserlerinde yer vermiştir. Eserlerinde yalın bir dil tercih eden Sivâsî, başta Şiîlik olmak üzere toplumu etkileyen Râfıza gibi ehl-i bid'attan saymış olduğu gruplara karşı toplumu uyarmış, müntesiplerinin İslam dışı olan bid'atlerini tespit ederek sert bir dille tenkit etmiştir.
Özet (Çeviri)
Sivas, one of the ancient cities of Anatolia, was the capital of the Seljuk State and was a cultural city that had been turned into a center of science with its madrasahs. Although this cultural accumulation was damaged due to the Mongol invasion, it remained a prosperous city where scholars and commoners migrated, preserving its importance even during the Ottoman Empire period, because of its location on the trade and migration path. Turkmen tribes who migrated from Khorasan to Sivas brought their world of ideas with them to this geography. In this way, different cultures in Anatolia have led to the emergence of heterodox Islamic movements in the society, the majority of which are members of Islam. By the (XV) 15th century, Anatolia, which was in the middle of the Ottoman-Safavid struggle, became an even more difficult geography where change and transformation were experienced. Some sections of the society came under the control of the Safavids and different currents that emerged under the influence of Shiism gathered supporters and sided with the rulers of the Ottoman Empire, which had the Ahl al-Sunnah understanding, and even turned to rebellion movements in places where the authority was weak. Since its establishment, the Ottoman Empire attached a great importance to scholars and people of mysticism and religion, and gave the sects an opportunity to spread their views and thoughts. Thus, Halvetîyye, which gave its fruits in Anatolia, whose roots extend to Khorasan, became one of the most widespread sects in this geography, and attracted attention and interest from both the administrators and the commoners. Şemseddin Sivâsî, the founder of the Şemsîyye branch of the Halveti Sect, made Sivas his homeland and ensured that his sect took root here. However, the sect sheikhs who went to Istanbul after his death ensured that the sect was referred to here as Sivâsîyye. Because of his good command of Arabic and Persian languages, Şemseddin Sivasi wrote more than thirty works in prose and verse style as a strong mystic/sufi. In his works, positive discourses about belief in Allah, the Sunnah of the Prophet, the first four caliphs and the Companions come to the fore. He also included in his works the ideas of other important names belonging to the belief of Ahl as-Sunnah, especially Abu Hanifah. Sivasi, who prefers a plain language in his works, warned the society against groups that he considered among the people of bid'ah, such as Rafiza, who influenced the society, especially Shi'ism, and criticized the non-Islamic bid'ats of his followers with a harsh language.
Benzer Tezler
- Şemseddîn-i Sivâsî ve tasavvufî görüşleri
Şemseddin-i Sivâsi and his sufistic ideas
FATİH ÇINAR
Doktora
Türkçe
2022
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL GÖZTEPE
- Sivaslı Sufi Şair Ahmet Suzi ve tasavvufi görüşleri
Sivasli Sufi Şair Ahmet Suzi ve tasavvufi görüşleri
EMİNE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Şemseddin Muhammed B. Abdurrahman es-Sehâvî'nin (902/1496) hayatı, eserleri ve tarih savunmasına dair El-i'lân bi't-Tevbîh limen Zemme 't-Tarih adlı eseri
Shams al-din Muhammad ibn 'Abd al-rahman al-Sakhawi's (d. 902/1496) life, works and his book abaout defense of history El-i'lan bi-t-Tevbih limen Zemme't-Tarih
ABDURRAHİM ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
TarihHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM ŞULUL
- Şemseddin ed-Dameğânî ve itikâdî İslâm mezheplerine yaklaşımı
Shams ad-Deen ad-Damaghani and his approach to the theological Islamic sects
ŞEYMA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÜMİT
- M. Şemseddin Günaltay'ın dini ve toplumsal görüşleri
Başlık çevirisi yok
ALİ ÇAĞLAR DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinGazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ERDİNÇ YAZICI