Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'nin hazırlanmasında yalnız Hanefi mezhebinin esas alınmasının eleştirel analizi
A critical analysis of taking the only Hanafi sect as a basis in the preparation of Mecelle-i Ahkam-ı Adliye
- Tez No: 792922
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHA YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Ahmet Cevdet Paşa, Hanefi Mezhebi, İhtiyaçlar, Kanun, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, Ahmet Cevdet Paşa, Hanefi Mezhebi, İhtiyaçlar, Kanun Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
İslam hukukuna dayalı kodifikasyonun ilk örneği olan Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'nin hazırlanışı ve içeriği farklı açılardan eleştirilmiştir. Eleştirinin temel nedeni, Hanefi mezhebiyle sınırlı olan akıl yürütme yönteminin takip edilmesidir. Bu nedenle Mecelle'de bazı konulardaki hükümler çağın gereklerine uygun olamamış ve içeriğinde çeşitli eksiklik ve fazlalıklar olmuştur. Mecelle, kimilerine göre bir çeşit fıkıhtır ve Osmanlı'nın zayıflaması sonrası yeniden dirilişin habercisi ve başlangıcıdır. Diğer bir görüşe göre ise fıkıhta ayırt edici özelliklerinden biri görüş çeşitliliği olmasıdır. Bu çeşitlilik hukuki değişim ve uygulamada esneklik için en önemli etkenlerden birisidir. Ancak Mecelle'de hukukun tedvin ve standardize edilmesi nedeniyle bu olasılık ortadan kalkmıştır. Mecelle'nin hazırlanışı ve içeriği de bu noktada ciddi düzeyde eleştirilmiştir. Eleştiriler, ağırlıklı olarak Hanefi mezhebiyle sınırlı olan yargı yönteminin kullanılmasına dayanmaktadır. Bu eleştirilere göre mezhep taassubu nedeniyle Mecelle'de bulunan bazı konular hakkındaki hükümler çağın ihtiyaçlarını karşılamamakta, içeriğine uygun olmayan eksiklikler ve fazlalıklar bulunmaktadır. Genel eleştirilerin yanı sıra Mecelle'nin bazı düzenlemeleri de eleştirilmiştir. Mecelle tenkidi ise klasik metin tenkidine göre çok farklı yönlere sahiptir. Bu eleştiriler, fıkhın onaylanmasına dayalı olarak meydana çıkan eserin hata ve kusurlarını göstermesi bakımından önemlidir. Ayrıca diğer hukuk yazılarından farklı olarak bir heyet tarafından telif edilmiş, birçok seçkin âlimin denetiminden geçirilmiş, padişah tarafından emredilmiş ve kadıları bağlamıştır. Sayılan bu nedenlerden dolayı Mecelle'ye yönelik eleştiriler, çeşitli derecelerde de olsa, hazırlanmasına katkıda bulunan herkese yöneliktir.
Özet (Çeviri)
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, which is the first example of codification based on Islamic law, has been criticized from different perspectives in terms of its preparation and content. The main reason for the criticism is that the reasoning method limited to the Hanafi sect is followed, therefore, the provisions on some issues are not in accordance with the requirements of the age, and the content is incomplete and redundant. Mecelle, according to some, is fiqh, the harbinger and beginning of the resurrection after the return. According to opposing views, it is likened to a step towards signing the death penalty in the classical legal system. Another view is that the diversity of opinions, which is one of the distinguishing features of fiqh, is one of the most important factors for legal change and flexibility in practice, but this possibility has disappeared due to the codification and standardization of the law. The preparation and content of the Mecelle has also been severely criticized at this point. The criticisms are mainly based on the use of the judicial method limited to the Hanafi sect. In addition to general criticism, some regulations of Mecelle were also criticized. Mecelle criticism, on the other hand, has very different aspects compared to classical text criticism. These criticisms are important in that they show the faults and defects of the first product based on the validation experience of fiqh. In addition, unlike other legal writings, it was made by a committee, was inspected by meşîhat and other distinguished scholars, was ordered by the sultan and bound the judges. For this reason, criticism of Mecelle, albeit to varying degrees, is directed at everyone who contributed to its preparations.
Benzer Tezler
- Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'nin oluşum şartları ve hazırlanış süreci
Majalla-i Ahkâm-i Adliyah: Its formation conditions and preparation process
AYŞE ELMALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MUSTAFA YILDIRIM
- Ömer Hilmi Efendi ve Mi'yâr-ı Adâlet adlı eseri
Ömer Hilmi Efendi and Mi'yâr-i Adâlet
BÜNYAMİN BULUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ ÖZEN
- Ahmet Cevdet Paşa Ve İslam hukukuna katkıları (Risâletü'l-Vefâ örneği)
Ahmet Cevdet Pasha and His Contributions into The Islamic Law (The case of Risaletu'l-vefa)
İSMAİL HAKKI BAHADIR
- Re-thinking Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye: Legal transformation in the Nineteenth-Century Ottoman Empire
Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye' yi yeniden düşünmek : 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nda hukuksal dönüşüm süreci üzerine bir değerlendirme
MERVE TEZCANLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HURİCİHAN İSLAMOĞLU
- Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'nin küllî kaidelerinin (Kavâid-i fıkhiyye) hadis literatüründeki kaynakları
The resources of general principles of Mecelle-i Ahkam-i Adliyye (Ottoman code of civil law) in hadith literature
SERKAN ÇELİKAN
Doktora
Türkçe
2017
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YILMAZ