Geri Dön

Engellilik ve spora katılımda zorlanma: Karma model araştırması

Disability and difficulty in participating in sports: Mixed model research

PDF İndir

  1. Tez No: 793143
  2. Yazar: SEVİM HANDAN YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. EKREM LEVENT İLHAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Spor, Sports
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 187

Özet

Bu araştırma kapsamında; engelli bireylerin spora katılımını zorlaştıran bu faktörlerin belirlenmesi ve katılımcıların görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Karma yöntem desenlerinden açıklayıcı sıralı desende tasarlanmış olan araştırmada, 2 farklı çalışma grubu yer almaktadır. Bu bağlamda öncelikle tekil tarama modeline uygun olacak biçimde araştırmanın nicel bölümü gerçekleştirilmiştir. Nicel grubu temsil eden Çalışma grubu 1, Türkiye' de yaşayan görme engeli, işitme engeli ya da bedensel engeli olan bireyler oluşturmaktadır. Bu sebeple araştırma kapsamında gerekli örneklem sayısını belirlemek için 1-β power %95; alpha = 0.01, Cohen d = 0.25'lik bir etki büyüklüğünü saptamak için G*Power Tek Yönlü Anova analizinde 336 katılımcıya ihtiyaç duyulacağı tespit edilmiştir. Bu kapsamda araştırmaya 70'i işitme engelli, 267'si bedensel engelli ve 64'ü görme engelli olmak üzere toplam 401 engelli birey katılım sağlamıştır. Araştırmanın nicel kısmında verilerin toplanmasında“Kişisel Bilgi Formu ve Engellilerde Spora Katılımda Zorlanmalar Ölçeği”kullanılmıştır. Ölçek, 14 madde ve 3 alt boyuttan (Duyuşsal Kaçınma, Farkındalık ve Çevresel Zorlanma) oluşmaktadır ve 5'li likert tipindedir. Normallik varsayımları için öne çıkan çarpıklık basıklık değerleri incelenmiş ve dağılımın normal olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda One-Way Multivariate Analysis of Variance MANOVA analizi kullanılmıştır. Bu analiz neticesinde farkın kaynağını belirlemek adına post-hoc bonferroni analizinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında MANOVA analizinin varsayımları kontrol edilmiştir. Bu doğrultuda varyans ve kovaryans matrislerinin homojenliği levene F testi ve Box's M testi ile incelenmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemesi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel bölümü ise olgu bilim desenine dayalı olarak tasarlanmıştır. Nitel grubu temsil eden Çalışma Grubu 2, amaçlı örneklem alma tekniklerinden aykırı durum örneklemesiyle belirlenmiştir. Bu doğrultuda engelli bireyler engelli bireylerde spora katılımda zorlanmalar ölçeğinden aldıkları puanlar doğrultusunda alt ve üst olmak üzere iki alt gruba ayrılmıştır. Alt gruptan spora katılımda en az zorlanan 6, üst gruptan ise spora en çok zorlanan 6 olmak üzere toplamda 12 katılımcı araştırmaya dahil edilmiştir. Nitel verilerin toplanmasında engelli bireylerde spora katılımda zorlanmalar yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, verilerin çözümlenmesinde içerik analizinden faydalanılmıştır. Araştırmanın nicel bulguları dahilinde; engel türü değişkenine göre manova analizi sonuçları incelendiğinde, bütünleşik etkide anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiş; duyuşsal kaçınma, farkındalık ve çevresel zorlanma alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Farkın hangi bağımlı değişkenden kaynaklandığını belirlemek için post-hoc bonferroni analizi sonuçları incelendiğinde, duyuşsal kaçınma alt boyutunda görme engelli bireylerin zorlanma düzeylerine ilişkin puan ortalamalarının bedensel ve işitme engelli bireylere göre daha yüksek olduğu, farkındalık alt boyutunda işitme ve görme engelli bireylerin zorlanma düzeylerine ilişkin puan ortalamalarının bedensel engelli bireylere göre daha yüksek olduğu ve son olarak çevresel zorlanma alt boyutunda görme engelli bireylerin zorlanma düzeylerine ilişkin puan ortalamalarının bedensel engelli ve katılımcılara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu kapsamda; spora katılımda duyuşsal kaçınma ve çevresel zorlanma noktasında görme engelli bireylerin daha fazla zorlandıkları, farkındalık noktasında ise yine görme engelli bireylerin ve işitme engelli bireylerin daha fazla zorlandıkları bu doğrultuda; spora katılımda en fazla zorlanan engel türünün görme engeli olduğu, en fazla zorlanmayı da görme engelli bireylerin yaşadıkları tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bulguları dahilinde“Spora Katılımda Duygusal Zorluklar, Spora Katılımda Ekonomik Zorluklar, Spora Katılımda Çevresel Zorluklar, Spora Katılımda Sosyal Zorluklar ve Karşılaşılan Zorluklara Yönelik Çözüm Önerileri”temalarına ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; görme engelli, işitme engelli ve bedensel engelli bireylerin spora katılımda farklı noktalarda zorluk yaşadıkları ancak en fazla zorlanan engel türünün görme engeli olduğu bunun yanı sıra; spora katılımda kadın katılımcıların erkek katılımcılara, özel eğitim almayan katılımcıların özel eğitim alan katılımcılara göre daha önce spor yapmayan katılımcıların daha önce spor yapan katılımcılara göre daha fazla zorlandıkları, spora katılımda duyuşsal kaçınma noktasında evli katılımcıların bekar katılımcılara göre daha fazla zorlandıkları, spora katılımda farkındalık ve çevresel zorlanma noktasında, sonradan engeli olan katılımcıların doğuştan engeli olan katılımcılara göre daha fazla zorlandıkları ve son olarak spora katılımda çevresel zorlanma noktasında çalışmayan katılımcıların çalışan katılımcılara göre daha fazla zorlandıkları tespit edilmiştir. Engelli bireyleri spora katılımda duygusal açıdan zorlayan nedenlerin; toplumda yer alan diğer bireylerin farklı bakışları, önyargıları, olumsuz yaklaşımları ötekileştirilmeleri, ekonomik nedenlerin; kursların ve ulaşımın ücretli olması, araç ve gereç maliyeti, maddi yetersizlikler, çevresel nedenlerin; kaldırımlara park eden araçlar, toplu taşıma araçları, tesis içerisinde asansör, tuvalet, soyunma odası yetersizliği, yüksek kaldırımlar, sosyal nedenlerin; toplumda yer alan diğer bireylerin farklı bakışları istenmemek, küçümsenmek olduğu belirlenmiştir. Engelli bireylerin farklı pek çok nedenden kaynaklı olarak spora katılımda zorlandıkları, bu zorluklar nedeni ile spor yapmaktan kaçındıkları söylenebilmekte, spora katılım noktasında mevcut sorunların giderilmesi ve engelli bireyleri spora katılıma teşvik eden uygulamaların sayıca arttırılması önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

Within the scope of this research; It is aimed to determine these factors that make it difficult for people with disabilities to participate in sports and to evaluate them in line with the opinions of the participants. There are 2 different study groups in the research which was designed in an explanatory sequential design, one of the mixed method designs. In this context, first of all, the quantitative part of the research was carried out in accordance with the single survey model. Study group 1, which represents the quantitative group, consists of individuals with visual impairment, hearing impairment or physical disability living in Turkey. For this reason, it was determined that 336 participants would be needed in the G*Power One Way Anova analysis to determine an effect size of %95;alpha = 0.01, Cohen d = 0.25 and to determine the required number of samples within the scope of the research. In this context, a total of 401 disabled individuals, 70 of whom are hearing impaired, 267 physically disabled and 64 visually impaired, participated in the research. In the quantitative part of the research,“Personal Information Form and Scale for Difficulties in Participating in Sports for the Disabled”were used to collect data. The scale consists of 14 items and 3 sub-dimensions (Affective Avoidance, Awareness, and Environmental Strain) and it is in a 5-point Likert type. The prominent skewness and kurtosis values for the normality assumptions were examined and it was determined that the distribution was normal. In this direction, One-Way Multivariate Analysis of Variance MANOVA analysis was used. As a result of this analysis, post-hocbonferroni analysis was used to determine the source of the difference. Within the scope of the research, the assumptions of the MANOVA analysis were checked. In this direction, the homogeneity of the variance and covariance matrices was examined with the Levene F test and Box's M test. In addition, Pearson Product-Moment Correlation analysis was used to determine the relationships between the variables within the scope of the research. The qualitative part of the research was designed based on the phenomenology pattern. Working Group 2,representing the qualitative group, was determined by outlier sampling, one of the purposive sampling techniques. In this direction, disabled individuals were divided into two subgroups as lower and upper, in line with the scores they received from the scale of difficulties in participating in sports among disabled individuals. A total of 12 participants, 6 from the lower group who had the least difficulty in participating in sports, and 6 from the upper group who had the most difficulty in participating in sports, were included in the study. In collecting qualitative data, semi-structured interview form was used for difficulties in participating in sports in individuals with disabilities, and content analysis was used in the analysis of the data. Within the quantitative findings of the study, when the results of the manova analysis according to the variable of the obstacle type were examined, it was determined that there was a significant difference in the integrated effect; It was determined that there was a statistically significant difference in the sub-dimensions of affective avoidance, awareness and environmental stress. When the results of the post-hoc bonferroni analysis were examined to determine which dependent variable the difference was due to, it was found that the average score of the visually impaired individuals in the affective avoidance sub-dimension was higher than that of the physically and hearing-impaired individuals, and the average score in the awareness sub-dimension of the difficulty levels of the hearing and visually impaired individuals was higher than that of the physically disabled individuals. & finally, in the sub-dimension of environmental strain, it was determined that the average score of the visually impaired individuals regarding the difficulty levels was higher than that of the physically disabled and participants. In this context; In this direction, visually impaired individuals have more difficulties in terms of emotional avoidance and environmental strain in participating in sports, and visually impaired individuals and hearing impaired individuals have more difficulties in awareness; It has been determined that the most difficult type of disability in participating in sports is the visual disability, and the visually impaired individuals experience the most difficulty. Within the qualitative findings of the research, the themes of“Emotional Difficulties in Participating in Sports, Economical Difficulties in Participating in Sports, Environmental Difficulties in Participating in Sports, Social Difficulties in Participating in Sports and Solution Suggestions for the Difficulties Encountered”were reached. As a result of the research; Visually impaired, hearing impaired and physically handicapped individuals have difficulties in participating in sports at different points, but the most difficult type of disability is the visual disability. It has been determined that married participants have more difficulties than single participants in terms of emotional avoidance in participating in sports, that participants with a later disability have more difficulty in participation in sports than those with congenital disabilities in terms of awareness and environmental stress in participating in sports, and finally, non-working participants have more difficulty in participating in sports than the working participants in terms of environmental difficulties. Reasons that force disabled individuals emotionally in participating in sports, different views, prejudices, negative approaches, marginalization, economic reasons of other individuals in the society; paid courses and transportation, cost of tools and equipment, financial inadequacies,environmental reasons; Vehicles parked on sidewalks, public transportation vehicles, inadequacy of elevators, toilets, changing rooms in the facility, high sidewalks social reasons; It has been determined that different views of other individuals in the society are not wanted and belittled. It can be said that disabled individuals have difficulties in participating in sports due to many different reasons, they avoid doing sports because of these difficulties, it is recommended to eliminate the existing problems at the point of participation in sports and to increase the number of practices that encourage disabled individuals to participate in sports.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    822687

    Engelli kadın sporcuların toplumsal hayata katılımları üzerine bir değerlendirme: İstanbul örneği

    An evaluation on the participation of disabled woman athletes in social life: The case of Istanbul

    ZEYNEP BAYINDIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    SosyolojiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEYREM TUNA UYSAL

  2. Tez No

    630784

    Bütünleşik beden eğitimi dersi ve yaratıcı drama eğitiminin ortaokul öğrencilerinin özel gereksinimli akranlarına yönelik tutumları ve empati becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi

    Examination of effects of integrated physical education course and creative drama education on secondary school students' attitudes towards their peers with special needs and their ability fo empathy

    SEDA AĞIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Sporİstanbul Gedik Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA KAMİL ÖZER

  3. Tez No

    906271

    Beden eğitimi alanında öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerde sporun farkındalık düzeyi ve tutumunun incelenmesi

    Prospective teachers of physical educaiton sports awareness level and attitudes among mentallu retarded individial

    GÜLAY NAS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    SporTrakya Üniversitesi

    Engelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TUĞBA TÜRK KURTÇA

  4. Tez No

    740501

    Paralimpik oyunlar'a hazırlanan engelli sporcuların fiziksel aktivite düzeyleri ile anksiyete, depresyon ve stres arasındaki ilişki

    The relationship between physical activity levels and anxiety, depression, and stress of disabled athletes preparing for the paralympic games

    FATMA BETÜL YARDIMCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Fizyoterapi ve RehabilitasyonAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAHAR KÜLÜNKOĞLU

  5. Tez No

    888275

    Sporda fırsat eşitliği: Türkiye'de sporda fırsat eşitliğinin geliştirilmesine yönelik politika önerilerinin incelenmesi

    Equity in sport: analyzes of policy recommendations for developing the equity in sport in Türkiye

    HAKAN KARAKUŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sporİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Spor Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SUZAN DAL

Geri Dön