Bilişsel davranışçı model çerçevesinde sağlık kaygısı: Bedensel belirtiler ve belirsizliğe tahammülsüzlük ile sağlık kaygısı arasındaki ilişkide anksiyete duyarlılığı ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolünün incelenmesi
Health anxiety within the framework of cognitive behavioral model: Examining the mediating role of anxiety sensitivity and difficulties in emotion regulation in the relationship between somatic symptoms, intolerance of uncertainty and health anxiety
- Tez No: 794142
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Mevcut çalışmada bedensel belirtiler, belirsizliğe tahammülsüzlük, anksiyete duyarlılığı ve duygu düzenleme güçlükleri ile sağlık kaygısı arasındaki ilişkilerin sağlık kaygısının Bilişsel Davranışçı Modeli çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda bedensel belirtiler ve belirsizliğe tahammülsüzlük ile sağlık kaygısı arasındaki ilişkide anksiyete duyarlılığı ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rollerinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Çalışmaya 18 yaşın üzerindeki 361 yetişkin katılmıştır. Çalışma verileri demografik bilgi formu, Hasta Sağlık Ölçeği, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği, Anksiyete Duyarlılığı İndeksi, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği ve Güvenlik Davranışları Kontrol Listesi kullanılarak toplanmıştır. Veriler, çalışma hipotezleri temelinde SPSS 26 programı ve Process Macro v4.2 eklentisi ile analiz edilmiştir. Hipotezleri test etmek için korelasyon analizi, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), regresyon analizi ve seri aracılık analizleri yürütülmüştür. Analiz sonuçlarına göre kadınlar, erkeklere kıyasla daha fazla sağlık kaygısı yaşamaktadır. Ayrıca genç yaştaki bireyler, ileri yaştaki bireylere kıyasla daha fazla sağlık kaygısı yaşamaktadır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre tüm değişkenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Sağlık kaygısını ve güvenlik davranışlarını yordayan faktörleri belirlemek amacıyla seri aracılık analizleri yürütülmüştür. Seri aracılık analizlerine göre anksiyete duyarlılığı ve duygu düzenleme güçlüğünün, hem bedensel belirtiler ile sağlık kaygısı arasındaki ilişkide hem de belirsizliğe tahammülsüzlük ile sağlık kaygısı arasındaki ilişkide seri aracılık rolü bulunmaktadır. Güvenlik davranışları açısından ise bedensel belirtiler ile güvenlik davranışları arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlük ve sağlık kaygısının; ayrıca anksiyete duyarlılığı ve sağlık kaygısının seri aracı rolleri bulunmaktadır. Son olarak elde edilen bulgular, sağlık kaygısının Bilişsel Davranışçı Modeli ve daha önceki araştırma sonuçları kapsamında değerlendirilmiş; çalışmanın sınırlılıkları ve güçlü yönleri açıklanmış, ayrıca gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In the current study, it was aimed to examine the relationships between somatic symptoms, intolerance of uncertainty, anxiety sensitivity, difficulties in emotion regulation and health anxiety within the framework of Cognitive Behavioral Model of health anxiety. Accordingly, it was aimed to evaluate the mediating roles of anxiety sensitivity and emotion regulation difficulties in the relationship between somatic symptoms, intolerance of uncertainty and health anxiety. 361 adults over the age of 18 participated in the study. Data of the study were collected using demographic information form, Patient Health Questionnaire, Intolerance of Uncertainty Scale, Anxiety Sensitivity Index, Difficulties in Emotion Regulation Scale, Short Health Anxiety Inventory and Safety Behaviors Checklist. The data were analyzed on the basis of the hypotheses using SPSS 26 software and Process Macro v4.2. In order to test the hypotheses, correlation analysis, independent samples t-test, one way ANOVA, regression analysis and serial mediation analyses were conducted. According to the results, women experience more health anxiety than men. In addition, compared to older people, younger people experience more health anxiety. The correlation analysis results demonstrated that there are statistically significant relationships between all of the study variables. Serial mediation analyses were conducted to determine the predicting factors for health anxiety and safety behaviors. According to serial mediation analyses, anxiety sensitivity and difficulties in emotion regulation have a serial mediating role both in the relationship between somatic symptoms and health anxiety and in the relationship between intolerance of uncertainty and health anxiety. In terms of safety behaviors, intolerance of uncertainty and health anxiety, as well as anxiety sensitivity and health anxiety have serial mediating roles in the relationship between somatic symptoms and safety behaviors. Finally, the findings were evaluated in the context of the Cognitive Behavioral Model of health anxiety and previous research results; the limitations and strengths of the study were explained, and some suggestions for future studies were presented.
Benzer Tezler
- Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı çevrim içi bireysel psikolojik danışmanın sağlık kaygısı üzerindeki etkisi
The effect of online individual counseling based on the cognitive behavioral approach on health anxiety
BURAK AYDIN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Madde bağımlılarının rehabilitasyonunda eylem araştırma temelli aile yaşam becerileri programının etkililiği
The effectiveness of the family life skills program based action research on the rehabilitation of substance addictions
ENVER ULAŞ
- Sosyal sermayenin bilgi katkısı ve bilgi edinimi üzerindeki etkisi: Çevrim içi sağlık destek grupları üzerine bir araştırma
The effect of social capital on knowledge contribution and knowledge acquisition: A research on online health support groups
AYTEK KOŞAR
Doktora
Türkçe
2024
Yönetim Bilişim SistemleriKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ADA
- Decision making in OCD and its interaction with metacognition and genetics: A proposal towards expected value of control theory
OKB'de karar verme süreçlerinin üstbiliş ve genetik ile etkileşimikontrolün beklenen değeri teorisine yönelik bir öneri
ANIL ŞAFAK KAÇAR
- Özel sağlık kurumlarında stratejik karar verme süreci: Yöneticilerin bilişsel özellikleri üzerine bir araştırma
Strategic decision making process in private healthcare institutions: A study on the cognitive characteristics of managers
BARIŞ DÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2024
Sağlık Kurumları YönetimiSakarya ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YILDIRIM
