Enbiyâ-nâme (İnceleme-metin-dizin-tıpkınasım)
Enbiyâ-nâme (Commentary-text-glossary-index-facsimile)
- Tez No: 794799
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVDA ÖNAL KILIÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Enbiyâ-nâme, kısas-ı enbiya, mesnevi, peygamber, ayet, Enbiyâ-nâme, qisas-i anbiya, masnavi, prophet, verse
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1212
Özet
Bu çalışmada, İstanbul Arkeoloji Müzesi Yazmalar Bölümünde bulunan Enbiyânâme adlı eser transkribe edilmiştir. Kısas-ı enbiyâ türü, kaynağını kutsal kitaplardan alan bir türdür. Eserin elimizdeki bu nüshası eksik ve dağınıktır. Bu çeviri yazı çalışması ile söz konusu dağınıklık giderilmeye çalışılmıştır. Eserin içindeki Arapça ve Farsça kısımlar da transkribe edilerek Türkçe karşılıkları verilmiştir. Bunlarla birlikte Enbiyâ-nâme mesnevisinin edebiyat ve dil incelemesi de yapılmıştır. Ek olarak sözlük ve dizin de hazırlanmıştır. Bu eser, mevcut bilgilerimize göre elimizdeki Türkçe yazılmış manzum kısas-ı enbiyaların en eskisidir. 13. veya 14. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen eser, Eski Türkiye Türkçesinin özelliklerini barındırmaktadır. Yazarı ve müstensihi bilinmeyen eser, 6580 beyitlik, divanî kırması hatla yazılmış bir mesnevidir. Eserde büyük çoğunluğu ayetlerden oluşan 313 başlık vardır. Bu ayetler, manzum olarak Eski Türkiye Türkçesine çok iyi bir şekilde çevrilmişlerdir. Eser bu yönüyle kısmî bir manzum meal/tefsir örneği olarak da kabul edilebilir. Eğitici-öğretici, dinî bir eser olan Enbiyânâme'de tamamına yakını peygamber olan 37 şahsın kıssaları anlatılmaktadır. Eser -metindeki arkaik kelimelerin çokluğundan dolayı- Türk dili, Türk dili tarihi, Türk edebiyatı, Türk edebiyatı tarihi, İslamî edebiyat ve peygamberler tarihi gibi alanlarda çalışan bilim insanları için oldukça kıymetli malzemeler içermektedir. Bu nedenle Türk kültürü bakımından önemli bir eser olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the work called Enbiyâ-nâme in the Manuscripts Department of the Istanbul Archeology Museum has been transcribed. The qisas-i anbiya is a genre that takes its source from the holy books. This copy of the work is incomplete and scattered. With this transcribing study, the mentioned mess has been tried to be eliminated. The Arabic and Persian parts of the work have also been transcribed and their meanings in Turkish have been given. In addition to these, literate and language analysis of the Enbiyâ-nâme masnavi has also been made. In addition, a glossary and an index have also been prepared. According to our current knowledge, this work is the oldest of the verse qisas-ı anbiyas written in Turkish. The work, which is estimated to have been written in the 13th or 14th century, contains the characteristics of Old Turkiye Turkish. The work, whose author and copyist is unknown, is a masnavi of 6580 couplets, written in divani aslope calligraphy. There are 313 titles in the work, most of which consist of verses. These verses have been translated into Old Turkiye Turkish very well in verse. In this respect, the work can also be considered as a partial verse translation/tafsir example. In Enbiyâ-nâme, which is an educational and religious work, the tales of 37 people, almost all of whom were prophets, are told. Due to the abundance of archaic words in the text, the work contains very valuable materials for scientists working in sciences such as the Turkish language, the history of the Turkish language, Turkish literature, the history of Turkish literature, Islamic literature and the history of the prophets. Therefor, it is thought to be an important work in terms of Turkish culture.
Benzer Tezler
- Kısas-ı Enbiya inceleme-edisyon kritikli metin-dizin-tıpkıbasım
Kisas-i Enbiya review-edition critical text-index-facsimile
HÜSEYİN KABA
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK HERKMEN
- Kadıoğlu'nun manzum Kısas-ı Enbiyâ'sı (1b-181b) (İnceleme-metin)
Kadıoğlu's poetic Qisas-e Anbiya (1b-181b) (Analysis-text)
CÜNEYT AKÇATEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK
- Milli Kütüphane 06 MiL Yz A 2933 kayıt no'lu Mecmaʿ-i Kitab (İnceleme-Metin)
Natıonal Lıbrary 06 Mil Yz A No. 2933 record books magazines
HALİL İBRAHİM TOPALAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ÖZTÜRK
- ?Kısasü'l-Enbiyâ? da birleşik fiiller
Compound verbs in Kısasü?l-Enbiyâ
ERDEM BİLAL DAĞISTANLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK
- Rabguzi'nin Kısasü'l-Enbiya adlı eserinde isim söz varlığı incelemesi
Analysis of the name organization in the brief of Rabguzi-Enbia
ADEM SERHAT ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN