Türkiye'de neoliberal dönemde vasıflı işgücünün değişen yapısı ve yükseköğretim: Mühendislik örneği
The changing structure of the skilled labour and higher education in the neoliberal era in Turkey: The case of engineering
- Tez No: 795199
- Danışmanlar: PROF. DR. ESRA YÜKSEL ACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kalkınma İktisadı ve İktisadi Büyüme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Bu çalışmada, neoliberal dönemde Türkiye'de yükseköğretim sistemi ve mühendislik eğitiminde ortaya çıkan değişikliklerin vasıflı işgücü olarak mühendislerin farklı istihdam alanları ve emek süreçleri üzerindeki etkilerini ele almak amaçlanmıştır. Yükseköğretim sistemindeki yapısal değişim sürecine, Türkiye'de sınai üretimin değişen koşulları ve kapitalist sermaye birikimiyle ilişkisi üzerinden yaklaşmak, mühendis işgücü ihtiyacının hangi dinamikler altında şekillendiğini açıklamaya imkân tanımaktadır. Tarihsel süreçte Türkiye'de yüksek eğitim alanının dönüşümü, geç kapitalistleşmenin farklı evrelerine özgü dinamikler altında şekillenmiştir. Bu bağlamda geç Osmanlı döneminden itibaren Cumhuriyet tarihi boyunca eğitimli/vasıflı kesimlere ilişkin ihtiyaçların değişmesiyle birlikte, yükseköğretim sistemi zaman içinde üretimin farklı alanlarında istihdam edilecek vasıflı işgücünün eğitimini de kapsayacak şekilde yeniden şekillenmiştir. Böylelikle geçmişten günümüze süreç, üretimin ve sermaye birikiminin değişen koşullarıyla birlikte Türkiye'nin kapitalist dünyayla ilişkileri ve bütünleşme eğilimlerini de içeren bir seyir izlemiştir. 1980'lerden itibaren uygulamaya geçen yükseköğretim politikaları ve hacimsel genişleme stratejileriyle karakterize olan yapısal değişim sürecinde, eğitim niteliği ve diğer özellikler bakımından çok katmanlı bir yükseköğretim yapısı ortaya çıkmıştır. Bu duruma genel anlamda vasıflı işgücü ve özel olarak mühendis işgücünün de geçmişe göre daha katmanlı bir yapı sergilemesi olgusu eşlik etmiştir. Süreç özellikle mühendis istihdamının yoğun olduğu Türkiye imalat sanayi üretiminde istihdamın da nitelik-katmanlı bir yapı içinde gerçekleştiği koşulları beraberinde getirmiştir. Türkiye'de sınai üretim yapısının mevcut koşulları, işgücünde vasıfsızlaşma eğiliminin dinamiklerini güçlü şekilde barındırdığı gibi, yükseköğretimin katmanlı bir yapı içinde genişlemesini de mümkün kılmaktadır. Bununla birlikte üretim yapısının sınırları ve olanakları, küresel meta ve dış ticaret zincirlerindeki uluslararası işbölümüne göre belirlenmektedir. Bu bağlamda küresel meta zincirlerine göre uluslararası işbölümü aynı zamanda Türkiye'de sanayi üretiminde emek kompozisyonun oluşumuna, vasıflıdan düşük vasıflıya emek tiplerinin dağılımına ve emek süreçlerinin şekillenmesine etki etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to discuss the effects of the changes in the higher education system and engineering education on several employment fields and differentiated labour processes of engineers as a skilled workforce in Turkey in the neoliberal era. Approaching the process of structural change of the higher education system through the changing conditions of industrial production in Turkey and its relationship with capital accumulation, allows us to explain the dynamics that shape the needs of skilled labour in general and engineering labour, in particular. Historically, the transformation of higher education in Turkey has been shaped by the specific dynamics of different stages of late capitalization. In this context, with the change in the needs of educated/skilled segments throughout the history of the Republic of the Turkey from the late Ottoman period, the higher education system has been reshaped in time to include the training of skilled workforce to be employed in different production fields. Thus, the process has been shaped by the changing conditions of industry and capital accumulation and also includes the progress of Turkey's relations with the capitalist world and the integration tendencies from the past to the present. In the process of structural change, which is characterized by higher education policies and expansion strategies that have been implemented since the 1980s, a multi-layered higher education structure has emerged in terms of the quality of education and other features. This situation has been accompanied by the fact that the skilled workforce in general and the engineering workforce, in particular, has taken on a more layered structure compared to the past. This process has brought along the conditions of employment within a skill-layered structure in different fields and especially in the manufacturing industry of Turkey. Turkey's current conditions of industrial production structure which strongly embodies the dynamics of tendencies of the deskilling of labour is also enables the expansion of the higher education within a multi-layered structure. However, the limits and the possibilities of the production structure are determined according to the international division of labour linked to global commodity and foreign trade chains. In this context, the international division of labour according to global commodity chains also affects the formation of the labour composition, the distribution of labour types from skilled to low-skilled labour, and the shaping of the labour processes in Turkey.
Benzer Tezler
- Creative labor in Turkish cultural and creative industries: Istanbul-based visual designers
Türk kültürel ve yaratıcı endüstrilerinde yaratıcı emek: İstanbul-merkezli görsel tasarımcılar
YUNUS EMRE ÖZTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE NAZLI AYTUNA
- Küreselleşmenin Türkiye'de ücret ve gelir eşitsizliğine etkileri
The effects of globalization over wage and income inequality in Turkey
MÜRÜVVET AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
EkonomiYıldız Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN TAŞTAN
- Seçilmiş OECD ülkeleri ve Türkiye'de geçici koruma statüsü verilen göçmenlere yönelik sosyal entegrasyon politikaları: Genç nüfus açısından karşılaştırmalı bir analiz
Social integration policies for immigrants granted temporary protection status in selected OECD countries and Turkey: A comparative analysis in terms of the youth population
AHMET İŞCİ
Doktora
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKADİR ŞENKAL
- Türkiye'de neoliberal dönemde televizyon endüstrisinin dönüşümü: Güvencesizleştirme ve taşeronlaştırmanın deneyimlenmesi
The neoliberal transformation of the television industry in Turkey: A case study of media workers' experiences of precarization in outside broadcasting
SEDAT KÖKAT
Doktora
Türkçe
2023
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHAN KANDEMİR
- Türkiye'de 1980 sonrası dönemde Patriyarka, vatandaşlık ve kitle medyası: Toplumsal cinsiyet eksenli bir değerlendirme
Patriarchy, citizenship and mass media in Turkey after 1980: A gender-based analysis
EDA FERLİGÜL ÇAKILCI
Doktora
Türkçe
2019
GazetecilikHacettepe Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAVİ AYDIN