Türk modernleşme sürecinin karşılaştırmalı analizi (1839-1950)
Comparative analysis of the Turkish modernization process (1839-1950)
- Tez No: 795338
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA EKİNCİKLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk İnkılap Tarihi, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 485
Özet
“Modernite-modernlik, toplumsal değişim, kültürel değişim, modernleşme, ideolojik kutuplaşmalar”gibi süreçlerin, Batı ve Batı dışı toplumlar özelinde ürettiği olgu, sorun ve sonuçlar kapsamındaki tartışmaların disiplinler arası bir yaklaşımla karşılaştırmalı olarak ele alınması bir tercihten çok gereklilik arz etmiştir. Yurt dışında 1960'lardan sonra giderek artmaya başlayan ve toplumsal çözümlemeyi amaçlayan bu tarz çalışmalar günümüzde tarihçiler ve sosyologlar tarafından fazlaca izlenen örneklerdir. Ülkemizde de oluşan bu literatür üzerinden çalışmalar yapılmaktadır. Bu bağlamda Cumhuriyet tarihinin önemli konularından olan Türk Modernleşmesini, Batı'daki süreç göz önünde tutularak kendi dönemleri içerisinde karşılaştırmalı yaklaşımla anlamlandırmak doğru olacaktır. Türk Modernleşmesi, geçmişle bağlantıyı tamamen silmek isteyen bir anlayışla Türk İnkılâbından başlatan düşüncelerin aksine; teknolojik ve bilimsel açıdan Batı karşısında geri kalmışlık duygusunu silmek, Osmanlı Devleti'ni içinde bulunduğu durumdan kurtarabilmek amacıyla Islahat Hareketleriyle başlatılan, Türk aydınlarının çabası sonucu Tanzimat-Meşrutiyet Dönemlerinde duraksamalara rağmen hızla devam eden, en kesin adımların Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu Cumhuriyet ile atıldığı, tüm tartışmalarıyla da günümüze kadar gelen sancılı sürecin adıdır. Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı boyunca gerçekleştirmek istediği en büyük hedefi, çağdaş uygarlık düzeyini yakalamak, milliyet ve medeniyet prensipli- bütünleştirici- millî modernleşmeyi temellendirmek, millî kültür etrafında yeni bir insan tipi yetiştirmek; özetle modern, aynı zamanda millî bir toplum oluşturmak olmuştur. Topyekûn bir kalkınmayı öngören ekonomik ve toplumsal temelli dönüşümü sağlamaya çalışmıştır. Mustafa Kemal'in ardından İsmet İnönü Döneminde modernleşmenin yönü kültürel dönüşüme çevrilmiştir. Bu dönemde Batı kültür unsurlarının topluma benimsetilmesi, evrensel vatandaş tipi yetiştirme hedefini öngören hümanist kültür merkezli modernleşme anlayışı benimsenmiş; ancak çok partili hayata geçişle birlikte bu anlayış zayıflamış, uygulanmasından da vazgeçilmiştir. Çalışmada, tüm bu tartışmalar ışığında; Türk Modernleşmesinin yönü, aşama ve sınırları dönemsel özellikler göz önünde bulundurularak değerlendirilmiş, modernleşme anlayış ve uygulamaları karşılaştırmalı yaklaşım ile analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Considering the discussion within the framework of facts, problems, and outcomes arising out of processes like“modernity, modernization, social change, cultural change, and ideological polarizations”comparatively, an interdisciplinary approach has become a necessity for Western and non-Western societies more than a preference. Such studies, which began to rise gradually in the 1960s and aspire to social analysis, are examples of those undertaken regularly by historians and sociologists today. This literature, which also exists in our nation, is the subject of research. In this framework, it will be appropriate to analyze the Turkish Modernization, one of the most significant topics in the history of the Republicans, using a comparative approach that takes into account the Western process. Turkish Modernization is the name of the challenging process that, unlike the thoughts, initiated from the Turkish Revolution with an understanding desiring to erase the connection with the past, was initiated with the Reform Movements (Islahat Hareketleri) to erase the effects of underdevelopment in terms of technological and scientific aspects comparing to the West and to save the Ottoman Empire from its current situation, that continued rapidly despite the period of stagnation during Tanzimat-Meşrutiyet periods as a result of the efforts of the Turkish intellectuals, of which the most precise steps were taken by the Republic founded by Mustafa Kemal Atatürk and that comes until today together with all of its discussions. Mustafa Kemal Atatürk's lifelong ambition was to attain the level of present civilization, to establish national modernization on the basis of nationality and civilization, to develop a new kind of human around the national culture, and, in short, to create a modern society that is also national. He has tried to realize the economic and community-based transformation required for overall development. During the reign of İsmet İnönü, modernization shifted its focus to cultural reform, as a continuation of Mustafa Kemal's policies. During this time, the concept of humanist culture-oriented modernization, which aimed to make the society accept Western cultural aspects and cultivate a universal citizen type, was developed. However, this concept was weakened when the country adopted a multi-party system and abandoned its execution. In the research, in light of these discussions, the direction, stage, and limitations of Turkish modernization were examined in light of the periodic characteristics, and the modernization techniques and practices were analyzed from a comparative perspective.
Benzer Tezler
- Türk edebiyatı'nda 'taşra'
'provinces' in Turkish literature
DİLER BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL ÖZBEK
- Türk modernleşmesi bağlamında tüketim kalıplarının gündelik yaşam pratiklerine yansıması: Erken Cumhuriyet Dönemi yazılı basın reklamlarının günümüzle karşılaştırmalı analizi
Reflection of consumption patterns in daily life practices in the context of Turkish modernization: A comparative analysis of Early Republic Period printed media advertisements with today's press advertisements
ÇAĞDAŞ GÖKMEN
- Peyami Safa'nın Yalnızız ve Elias Canetti'nin Körleşme adlı eserlerinin 'yabancılaşma' açısından karşılaştırmalı analizi
A comparative analysis of 'alienation' in Peyami Safa's We Are Alone and Elias Canetti's The Blinding
İLHAN GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Batı Dilleri ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN BÖLÜKMEŞE
- Tek parti yönetiminin karşılaştırmalı analizi: Türkiye ve Meksika örnekleri
Comparative analysis of single party rule: Turkish and Mexican cases
AYŞE YARAR
Doktora
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerSüleyman Demirel ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADİR KASALAK
- Modernleşme sürecinde Türkiye ve Mozambik: İktidar, kültür ve kalkınma sorunu (1890-2015)
Modernization process in Turkey and Mozambique: Power, culture and development problems (1890-2015
EUSEBİO ANDRE PEDRO