Eskiçağ Akdeniz thalassografisi
Ancient Mediterranean thalassography
- Tez No: 795373
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURAK TAKMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deniz Bilimleri, Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Tarih, Marine Science, Ancient Linguistics and Cultures, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akdeniz Eski Çağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 383
Özet
İnsanoğlunun denizler üzerindeki -bilinen- ilk aksiyonlarının Prehistorik Çağ sürecinde başlangıcıyla birlikte, Akdeniz bu hareketliliğin merkezi ve aynı zamanda yayılım noktası olarak hızlı bir şekilde ön plana çıkmaya başlamıştır. Söz konusu denizcilik aksiyonlarının Eskiçağdaki evrimiyle orantılı olarak, çeşitli uluslardan ya da kabilelerden birçok denizci farklı amaçlarla ve yine farklı rotalarda bir limandan başka bir limana sıklıkla yelken açmıştır. İlerleyen süreçle birlikte, belirli aralıklarla gerçekleştirilen askeri, siyasi, dini ve -nadiren de- sosyal hizmet tabanlı deniz seferleri, ayrıca aralıksız olarak sürdürülen ticari deniz faaliyetleri hızla artış göstermiş ve bu artış da Eskiçağ yaşamında denizciliğe zaruri bir kimlik katmıştır. Bu zaruriyet doğrultusunda, seyrüsefer gerçekleştirdikleri rotalar özelinde giderek bilgi ve tecrübe sahibi olmaya başlayan denizciler, edindikleri gözlemleri ve bilgi birikimlerini sözlü gelenekten yazılı belleğe aktarmaya başlamışlardır. Denizciliğe ilişkin yazılı kayıtların tutulmasındaki öncelikli amaç; temel anlamda gün-lük kaygılara dayanmaktaydı ve pratik bir perspektife sahipti. Öyle ki, farklı karasularındaki bili¬nemeyen deniz koşullarının ve öngörülemeyen tehlikelerin yazınsal veriler aracılığıyla diğer denizcilere aktarılabilmesi zaruri bir erek niteliğine sahipti. Böylelikle, söz konusu ereğin kapsamı, ilerleyen süreçle birlikte ve gemicilerin farklı ihtiyaçları özelinde genişletildi ve de çeşitli taleplere göre güncellendi. Sonuç olarak bu kapsamda; seyrüsefer gerçekleştirilen de-nizlerin temel özellikleri, önemli akıntı tipleri, seyrüsefer edilebilir/edilemez nehirler, kıyı¬larda yaşayan tehlikeli halklar/kavimler, kıyı topografyası, sahildeki bitki-hayvan türleri ve gemiciler arasındaki kurallar-kaideler gibi farklı alanlarda da yazınsal bir veri bütünü oluştu¬rulmaya başlandı. Nihayetinde de, denizcilik ve gemicilikle ilgili son derece kapsamlı ve bir o kadar da kullanışlı bir denizcilik külliyatının Eskiçağdaki temelleri atıldı ve Ortaçağ'a kadar da bu yazınsal miras gelişimini sürdürerek birçok açıdan günümüze uyarlandı. Sunulmuş olan bilgiler ışığında, söz konusu bu çalışma da Eskiçağ Akdeniz denizcili-ğiyle ilgili bilgi veren antik metinler ve yazıtlar gibi birincil derece öneme sahip yazınsal veri-lerin“Eskiçağ Akdeniz Thalassografisi”başlığıyla -bir bütün olarak- ele alınmasını ve bu anabaşlık çatısı altında incelenen Hellence ve Latince metinlerin denizcilik literatürü araştır-maları kap¬samında ortak bir sentezde değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu değerlendirme bağla¬mında; antik kaynaklar özelinde bilhassa seyir kayıtları, yani periplous ve anaplous me-tinleri analiz edilecektir. Akabinde, gemi kaptanları/sahipleri, amiraller ya da ticari-askeri gemi per¬sonellerine ait yazınsal veriler incelenecektir. Ayrıca, Eskiçağa ve akabinde ortaçağa özgü denizcilik kaidelerini içeren hukuki metinlerin (özellikle Rhodos denizcilik yasaları) kurgusal açıdan çalışmayla bütünleştirilmesi de planlanmaktadır. Çalışmanın diğer bir önemli ereği de, Akdeniz ve onun iç denizlerinin adlandırılmasına yönelik terminolojik değerlendirmelerin gerçekleştirilebilmesidir. Sonuç itibariyle, kapsamı ve odağı yukarıda belirtilen çalışma esas itibarıyla Eskiçağ Akdeniz thalassografisinin (= denizcilik yazım geleneğinin) kapsamının ve sınırlarının belirlenmesini, akabinde ise thalassografik incelemelerin Eskiçağ araştırmalarına sunabileceği katkıların ortaya konulmasını ilke edinmektedir. Bu minvalde, incelenen metinlerin ve yazıtların thalassografik sentezi paralelinde, Eskiçağ denizciliği hususunda geçmişten günümüze sürdü-rülen mevcut çalışmaların, -arkeolojik araştırmalar sonucunda elde edilen materyal kültür kalıntılarına ek olarak- filolojik tabanlı verilerle de desteklenebileceği görüşü ileri sürülmek-tedir. Böylelikle Eskiçağ denizciliğiyle bağıntılı litteral bir veri tabanının oluşturulması, bu veri tabanının ise denizcilik araştırmalarının çeşitli alt dallarında çalışmalarını sürdüren bilim insanlarının kullanımına sunulması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
With the start of maritime activity by human beings during the Prehistoric Age, the Mediter-ranean Sea began to come to the forefront as a centre of this activity and, at the same time, became its extension area. In antiquity, in line with developments in these maritime activities, many sailors from various nations or tribes sailed for various purposes on different routes from one port to another. In the following period, military, political, religious and -rarely social-based maritime expeditions, as well as continuing commercial activities rapidly increased and this increase, on the face of it, caused a general perception, shared among all nations or tribes participating in and within the field of maritime actions. So, seafaring began to be more widely understood as forming an essential area of advanced human activity. Essentially, con¬forming with this perception, seafarers who had obtained knowledge and experience of the routes they sailed, began to commit their observations, experiences and knowledge, no longer only through oral tradition, but to written record. The primary purpose in keeping written record of maritime activity was initially based upon everyday concerns and had a practical perspective. In fact, it was necessary that infor¬mation concerning the unknown conditions and the unforeseen dangers in different areas of the sea and seas could be clearly communicated to other seafarers by means of literary data. Thus, the scope of the aforementioned purpose was extended in subsequent periods in line with the different needs of seafarers, and the recorded information was rectified and updated through various submissions. As a result, a sophisticated store of knowledge was established over time concerning different aspects of maritime affairs, the basic features of the navigated seas, on important winds and currents, navigable/unnavigable rivers, dangerous peoples/tribes living on the shores, coastal topography, the plant-animal species on the shores, and rules and principles between seafarers. Over time, the foundations of an extremely comprehensive and useful integrated maritime-databank accumulated in antiquity, with additions made to it in the Medieval Age, and this literary heritage and framework has been adopted by many scholar in many aspects down to the present day. With the title of Ancient Mediterranean Thalassography from the outline of the informa-tion presented above, this study aims to examine the ancient written sources concerning mari¬time activities on the Mediterranean Sea, including literary texts and inscriptions, numismatic and other inscribed depictions of maritime affairs, on vases and mosaics etc. It also focuses upon the evaluation of Greek and Latin texts within a complementary synthesis within the scope of ancient maritime literary studies. In the context of this evaluation, particularly in the case of the ancient sources, navigation records will be analysed, i.e. periplous and anaplous texts. Subsequently, written sources belonging to the ship's captains/owners, admirals or commercial-military ship personnel will be examined. Further, it is planned to integrate the surviving legal maritime texts (in particular the Rhodian sea laws) that include rules and principles concerning aspects of maritime affairs within this study. Finally, a signi¬ficant part of the study will focus upon terminological evaluations concerning the naming of the Mediterranean and its inland seas. In consequence, the scope and focus of the above-mentioned study aims primarily at de-termining the areas and the limits of the Ancient Mediterranean Thalassography (= maritime writing tradition). Further, it also aims to determine the contribution of thalassographic inves-tigation to the field of ancient research. In this respect, parallel to the thalassographic synthe¬sis of the texts and inscriptions examined, it is argued that current ancient maritime studies can be supported from philological-based data, in addition to the material culture remains obtained as a result of archaeological research. In this way, the aim is to create a philologi¬cal-maritime database related to the ancient period and to present this database for the use of scholars who study the various sub-disciplines of ancient, medieval and modern maritime studies.
Benzer Tezler
- Antalya kent müzesi deniz ticareti ve tarihi sektörü kurgusu
Antalya city museum maritime trade and history sector fiction
ZEYNEP IŞIL ÇAKIROĞLU
- İmparatorluk döneminde Roma Hukukunun konusu olarak kadın (mö 27-305)
Women as a subject of Roman Law in imperial period (27 bc-ad 305)
NURCAN BARMAN
- Lykia ve Pamphylia'nın Latince ve Latince - Yunanca çift dilli yazıtları ışığında Romalılaşma süreci
The Romanisation process in the light of Latin and Latin - Greek bilingual inscriptions of Lycia and Pamphylia.
GÜRAY ÜNVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAkdeniz ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SENCER ŞAHİN
- Vazo resimlerinin ışığında Eskiçağ'da Akdeniz dünyasında araba tasvirleri ve arabanın gelişimi (2. CİLT)
Descriptions and developement of chariot in ancient mediterranean world according to vase pictures (2. VOLUME)
GAYE ŞAHİNBAŞ ERGİNÖZ
Doktora
Türkçe
2003
Felsefeİstanbul ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ TEKİN
PROF. DR. ALİ DİNÇOL
- Locally produced painted pottery of Tarsus-Gözlükule: The Late Bronze to Iron age transition
Tarsus- Gözlükule'nin yerel üretim boyalı çanak çömleği: Geç Tunç-Demir Çağı geçiş dönemi
ELİF ÜNLÜ
