Mimarlık pratiğinde toplum odaklı yaklaşımlar ve dayanışma mimarlığı
Socially minded approaches in architectural practice and solidarity architecture
- Tez No: 795450
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUZAFFER TOLGA AKBULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Günümüzde ülkeler ve bölgeler arasındaki gelir farklarının giderek artması, savaşlar ve silahlı karışıklıklar, demokrasi, insan hakları ihlalleri, etnik, dinsel, mezhep ayrımcılıkları ve iklim değişikliği ve küresel ısınma ile ilişkilendirilen, sıklığı ve şiddeti giderek artan doğal afetlere bağlı yıkımlar ile her geçen gün artan kitlesel veya bölgesel göç hareketleri, kentlerde geçici, güvencesiz barınma ve yerleşim alanlarının yoğunlaşması ile bu şartlarda yaşayan kitlelerin sayılarında olan dikkate değer artışlar birçok alanda bu durumlara ilişkin ve bu sonuçları iyileştirmeye yönelik faaliyetlere, incelemelere ve araştırmalara konu olmaktadır. Mimarlık mesleğinin de bu küresel toplumsal sorunlara ilgisiz ve duyarsız kalması düşünülemez. Temel anlamda müşterisinin fiziksel mekâna ilişkin ihtiyaçlarına yönelik tasarım hizmeti sağlayan mimarlık mesleğinin mülkiyete dayalı fiziksel çevre üretiminde genellikle ekonomik ve siyasi güce sahip kesimlere hizmet eden bir mesleki faaliyet yürütmesi durumuna alternatif olarak toplumsal sorunlara duyarlı ve bu sorunların çözümüne katkı sunar şekilde icra edilmesine yönelik pratikler özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren görünür olmuş, günümüzde de yeni bir ivme kazanmıştır. Toplumsal sorunlara ve toplumun dezavantajlı kesimlerine duyarlı olarak icra edilen bu türden mimarlık mesleki pratikleri, bu tez çalışmasında, Türkiye Mimarlar Odasının düzenlediği bir etkinliğin adından hareketle dayanışma mimarlığı tanımlaması altında kavramsallaştırılmak istenmiştir. Bu şekilde toplum odaklı olarak ele alınan mimarlık faaliyetlerinin günümüzde toplum içinde ayrımcılığa uğrayan, yoksul, dezavantajlı, temel imkanlardan yoksun toplum kesimlerinin yaşam şartlarını iyileştirmek yönünde sunabileceği katkılar bu çalışma kapsamında incelenmiştir. Bununla beraber, dayanışma mimarlığı olarak tanımlanan bu türden mimarlık mesleki pratiklerin yaygınlaşmasının, toplumun bazı kesimlerini bu olumsuz şartlarda yaşamak zorunda bırakan ticari kazanç ve politik güç öncelikli tek taraflı karar alma mekanizmalarına yönelik nasıl bir karşı koyma ve direniş gücü oluşturabileceği sorgulanmış, bu amaçla toplum odaklı mimarlık pratiklerinin değerlendirilmesi için mevcut yaklaşımlar incelenerek, bu türden bir değerlendirmede kullanılabilecek bir ölçütler dizisi önerilmiştir. Ölçütler dizisi dayanışma mimarlığı pratiklerini tanımlamak, kategorileştirmek, değişik girişim ve yaklaşımlar arasındaki farkları ortaya koymak ve olumsuz toplumsal koşulları engellemek, azaltmak veya iyileştirmek yönündeki etkinliklerine ilişkin değerlendirme yapmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada temel olarak toplum odaklı mimarlık girişimlerinin, sonuç odaklı olmaktan çok süreç odaklı olmasının, dezavantajlı gruplar ile paylaşma ve dayanışma temelli ve süreklilik esasına dayalı olarak kurulacak ilişkilerin toplum kesimlerinin bütünleşmesi ile daha olumlu bir toplumsal yapıyı destekleyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The times we live in are characterized by an increasing income difference between countries and regions, wars and armed conflicts, abuse of democracy and human rights, ethnic, religious, and denominational discrimination, and increasing regional or mass migration of populations triggered as well by the natural disasters the frequency and intensity of which are increasing possibly due to the climate change and global warming, the boost of the temporary, precarious settlements in cities and the remarkable increase of the number of people living under these conditions. It is also seen that a considerable number of activities, observations, and research are targeted to evaluate these situations or improve these adverse outcomes. It is obvious that the profession of architecture cannot remain unconcerned or insensible to these global issues. Although the practice of the architectural profession is in general perceived to be the activity of providing design service to meet their clients' physical space needs and architecture is a profession serving those who possess the economic and political power within a property-based physical space production cycle, architectural practices carried out in a socially-minded manner and with an aim to propose solutions to subject social problems have been apparent since the second half of the 20th century and gained new traction during the recent times. This understanding of the architectural practices paying regard to social problems and the disadvantaged portions of society is attempted to be conceptualized with the term solidarity architecture within this doctoral study based on the name given to an exhibition event organized by the Turkish Chamber of Architects. In this way, the possible contributions of socially minded architectural practices in improving the living conditions of those who are discriminated against, disadvantaged, living in poverty and are deprived of basic needs, have been evaluated within this research. In addition to this, the capacity of the proliferation of such architectural professional practice understanding defined as solidarity architecture in raising an opposition and resistance power towards these commercial gain and political power-based decision-making processes oppressing a portion of the society and obliging them to live under the described circumstances is questioned, existing approaches in assessing the socially engaged architectural practices are evaluated, and a set of criteria is proposed for assessments of this kind. The criteria set aims to describe and categorize the solidarity architecture practices, reveal the differences between different initiatives and approaches and make assessments on their efficiency in avoiding, decreasing, or improving adverse social conditions. The results obtained during this study have shown that socially engaged architectural practices are more efficient when they are process-oriented rather than product-oriented, which may have an effect in supporting a more affirmative social construct when a perpetual, solidarity-based relation is established with the disadvantaged groups of the society.
Benzer Tezler
- Türk tasarım ve inşaat sektöründe inovasyon tabanlı yaklaşımların değerlendirilmesi
Evaluation of innovation-based approaches in the Turkish design and construction sector
GÖZDE TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER
- Deneyim kavramı bağlamında eğitim mekanları üzerine bir inceleme: Montessori kuramı ve Hertzberger ilkokul mekanları
An examination on educational spaces in the context of experience: Montessori theory and Hertzberger primary school spaces
AYBİKE SAYIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAYA SÖNMEZLER
- Istanbul City Hall: A case for the international style in Turkey
İstanbul Belediye Sarayı: Türkiye'de uluslararası üslup üzerine örnek çalışma
MELTEM ÇETİNEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Apartman tipi konutların mimari tasarımını ve üretim sürecini etkileyen faktörler: Gebze ve Çayırova örneği
Factors that affect the architectural design of apartment building dwellings and the process of production: Example of Gebze and Cayirova
GÖKHAN YAMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İFFET HÜLYA ARI
- 20.yüzyılın mimari tasarım ortamı ve Berlin Hansaviertel konut yerleşimi örneği
1957 Berlin International Building Exhibition as a method of obtaining social housing
EZGİ ALAÇAM BOZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMEN ÖZER