Arapların gözüyle 20. yüzyıl Arap isyanları ve İttihat ve Terakki
Through the Arabs' eyes: Arab revolts in the 20th century and the Committee of Union and Progress
- Tez No: 795491
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 491
Özet
Osmanlı Devleti'nin son döneminde, farklı etnik unsurların milliyetçi ve ayrılıkçı hareketlerine şahit olunmuştur. Şüphesiz bu unsurlar arasında en fazla dikkat çekenlerden biri de Araplardır. Arap âleminin Osmanlı Devleti'nden kopmasıyla neticelenen Arap milliyetçi hareketi ve bunun bir sonucu olarak gerçekleşen Arap isyanları birçok değerlendirmeye ve ideolojik bakış açısına konu olmuştur. Bu çalışmada, 20. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Arap vilayetlerinde yaşanan isyanlar, söz konusu isyanlar üzerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin siyasetinin ne ölçüde etkili olduğu, Arapların bu isyanlara ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yönelik bakışı, doğrudan Arap kaynakları üzerinden incelenmiştir. Bu çerçevede, Sultan II. Abdülhamid döneminden itibaren büyüyen Arap hareketi ele alınmış, Arap hareketinin ideolojik, pratik ve siyasi adımları Arapların gözünden ortaya konmuştur. Çalışmada Bilâdüşşam, Hicaz, Yemen, Necid gibi dönemin Arap hareketi bakımından önemli bölgelerindeki gelişmeler değerlendirilmiş, Arap aydınların bu gelişmeler karşısında aldığı farklı tutumlara, serdettikleri çeşitli düşüncelere yer verilmiştir. Arap hareketine sahip çıkan Arap aydınların görüşleri kadar, hareketi eleştirenlerin kanaatleri de çalışmanın içerisinde yer almaktadır. Bu sayede dönemin Arap hareketi ve bu hareketin bir ürünü olarak ortaya çıkan Arap isyanlarına mukayeseli bir şekilde bakma imkânı doğmuştur. Arap aydınlar tarafından Arap hareketine ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin politikalarına dair ortaya konulan tahliller, Arapların devletten ayrıştıkları süreci anlamak bakımından oldukça mühimdir. Bu tahliller çerçevesinde bina edilen çalışmada hem Arap aydınların yorumlarına hem de dönemin gelişmelerine analitik bir yaklaşımla eğilerek sürecin daha iyi anlaşılabilmesine çalışılmıştır. Böylece Arap âleminin Osmanlı Devleti'nden ayrıldığı bu kritik dönemin Araplarca nasıl görüldüğü ortaya konmuştur. Çalışmada Arapların Osmanlı idaresi ile olan ilişkileri milliyetçilik, idarî politikalar, hak ve sorumluluklar, yabancı işgale yönelik tepkiler, Avrupa ile ilişkiler gibi çeşitli bağlamlarda ele alınmıştır. Bu ilişkilerdeki problemler Arap aydınlar tarafından çoğunlukla isyan gerekçesi olarak ileri sürüldüğünden söz konusu ilişkiler ve problemler çalışmanın ana odağını teşkil etmektedir. Ayrıca Arap aydınların eleştirilerinin II. Abdülhamid dönemi ve İttihat ve Terakki Cemiyeti dönemindeki benzerlik ve farklılıkları da sürecin daha iyi anlaşılabilmesi için kıyas edilmiştir. Bu eksende Arap aydınların ve halkın Hicaz'da başlayan isyana ve bu isyanı diğer bölgelerde besleyen dinamiklere yönelik bakış açısı da incelenmiştir. Ek olarak, isyana gerekçe edilen Osmanlı politikalarının mimarı olarak gösterilen İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne dair kanaat, tenkit ve bakış açıları da çalışmadaki bir diğer ana inceleme konusudur.
Özet (Çeviri)
In the last era of the Ottoman Empire, the nationalists from various ethnic groups and secessionist movements are witnessed. There is no doubt that one of the most prominent ones was Arabs. The Arab awakening and its outcome, the Arab revolt have resulted in the breaking away of the Arabs from the Ottoman Empire. These processes became subject to a wide range of reviews and ideologic perspectives. In this study, we review the 20th Century's revolts in the Ottoman Arab provinces, the Committee of Union and Progress's potential role in the policies which caused the revolts, Arabs' view towards these revolts and the Committee of Union and Progress, directly from the Arab sources. In this context, we discuss the growing Arab movement since the era of Abdulhamid II and the Arab movement's ideological, practical, and political moves from an Arab perspective. In the study, we comment on the substantial incidents that happened in regions like the Levant, Hejaz, Yemen, Najd, and Iraq. Our study includes diverse mindsets of the Arab intellectuals about these incidents and their opinions about the issue. We include the views of the Arab intellectuals favoring the Arab movement and opposing it in our study. Thus, a comparative interpretation of the Arab movement and Arab revolts became possible. Arab intellectuals' analyses regarding the Arab awakening's leading characters and the Committee of Union and Progress government's policies are noteworthy to understanding the Arabs' separation process from the Empire. In the study, we have discussed the assessments of the Arab intellectuals and the era's circumstances with an analytical perspective. Thereby, Arabs' views on this critical era become clarified. We examine the Arab people's relations with the Ottoman government in various contexts like nationalism, administrative policies, rights and obligations, reactions to foreign invasion, and ties with Europe. The Arab intellectuals generally present the problems in Arab-Ottoman relations as the reasons for the Arab revolt. Therefore, the relations and problems in question are the main focus of the study. Also, we compare the criticism of Arab intellectuals regarding Abdulhamid II era and the Committee of Union and Progress era, their similarities and differences for a better understanding. In parallel with this purpose, Arab intellectuals' and Arab people's views towards the Arab revolt in Hejaz and the other dynamics that assisted the revolt are examined. In addition, opinions, criticisms, and perspectives regarding the Committee of Union and Progress, the architect of the Ottoman policies shown as the underlying reasons for the Arab revolt, are the other main discussion points in the study.
Benzer Tezler
- Dönemin İstanbul basınında (Tanin gazetesi) Lozan Müzakereleri
The Negotiztions of Lausanne According to the press of Istanbul (newspaper of Tanin) in the period
NECLA ATALAY
- Genç kanser hastalarının hastalık deneyimlerinin güçlendirme yaklaşımı temelinde analizi
Analysis of the illness experiences of the young cancer patients on the basis of empowerment approach
TARIK TUNCAY
- Kentsel sit alanlarının planlanmasına yönelik bir yöntem araştırması ve Kadıköy-Yeldeğirmeni örneği
A Methodological researh on planning of urban sites and Kadıköy-Yeldeğirmeni case study
ENGİN EYÜBOĞLU
- İngiliz kadın seyyahlarından Lucy Mary Jane Garnett'in Seyehatnamesi ile Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey'in hatıralarına göre XIX. yüzyılın sonunda Türk gelenekleri ve görenekleri
Turkish traditions and customs at the end of the 19.th century according to Travel Books of Mary Lucy Jane Garnett and memories of Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey
ZOFİE YÜKSELOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN
- Larisa (Buruncuk) Akropolü'nü çevreleyen geç arkaik surlar
The late archaic acropolis circuit of Larisa (Buruncuk)
ERTUNÇ DENKTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT TURGUT SANER
PROF. DR. CHRİSTİNE BRUNS ÖZGAN