Tip 2 diyabetli bireylerde komplikasyonlara yönelik bilgilendirme sonrası sağlık okuryazarlığının ve komplikasyon risk algısının incelenmesi
Investigation of HEALTH literacy and perception of complication risk after information on complications in individuals with TYPE 2 diabetes
- Tez No: 795932
- Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR TÜREYEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Diyabet Komplikasyonları, Diyabet Eğitimi, Sağlık Okuryazarlığı, Komplikasyon Risk Algısı
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Amaç: Bu araştırma, Tip 2 diyabetli bireylerde komplikasyonlara yönelik bilgilendirme sonrası bireylerin sağlık okuryazarlığının ve komplikasyon risk algısının incelenmesi amacıyla; tanımlayıcı, ön test-son test dikey karşılaştırmalı ve yarı analitik bir araştırma olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın evrenini Mart- Ağustos 2022 tarihleri arasında İzmir Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dahiliye ve Endokrin poliklinikleri ve yataklı servislerine başvuran Tip 2 diyabetli bireyler; örneklemi ise araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan, Standardize Mini Mental Test (SMMT)ile bilişsel düzeyi uygun olan ve araştırmaya katılmayı kabul eden Tip 2 diyabetli 90 birey oluşturmaktadır(n=90). Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından hazırlanan Sosyo-demografik Veri Toplama Formu, Standardize Mini Mental Test (SMMT), araştırmacı tarafından ilgili literatür ışığında hazırlanan ''Diyabetin Komplikasyonları ile ilgili Eğitim Kitapçığı'', eğitim kitapçığını konu ile ilgili uzmanların değerlendirmesi için“DİSCERN Ölçme Aracı”isimli ölçek, Diabetes Mellitus Komplikasyon Risk Algı Ölçeği, Diyabetli Erişkin Hastalarda Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Metabolik Hedef Kontrol Formu olmak üzere 7 adet veri toplama formu kullanılmıştır. Her bireye ilk görüşmede, veri toplama formlarının tümünün ilk kez uygulanmasından hemen sonra araştırmacı tarafından yine araştırmacını hazırladığı eğitim kitapçığı doğrultusunda diyabetin komplikasyonları ile ilgili eğitim verilmiştir. Yaklaşık 45 dk. süren eğitimden sonra bireylere, 3 ay sonrası için randevu verilmiştir. Eğitimin 3. ayında tekrar görüşülen her bireye Diabetes Mellitus Komplikasyon Risk Algı Ölçeği ve Sağlık Okuryazarlık Ölçeği tekrar uygulanmıştır ve metabolik hedefler ile ilgili yeni laboratuvar sonuçları kaydedilmiştir. Araştırmanın etik boyutu için gerekli ilkeler yerine getirilmiş olup; araştırmanın yapılabilmesi için EÜ Tıbbi Araştırmalar Etik Kurul onayı ve araştırmanın yapıldığı hastaneden kurum izinleri, araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan ölçeklerin kullanılabilmesi için yazarlardan kullanım izni ve örnekleme giren kişilerden araştırmaya gönüllü katılımları için de sözlü onamları alınmıştır. Bulgular: Araştırma verileri değerlendirildiğinde; eğitim öncesi (ön test) ve eğitim sonrası (son test) erişkin diyabetli hastalarda sağlık okuryazarlığı ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiş olup; eğitim sonrasında diyabetli bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinde artış olduğu saptanmıştır. Araştırmada yer alan hastaların ön test – son test Diyabette Komplikasyonlara İlişkin Risk Ölçeği puanları değerlendirildiğinde ise; hastaların Komplikasyonlara İlişkin Risk Bilgisi alt boyutundan aldıkları puanların, ön test puanlarına göre son test puanlarının arttığı, diyabet komplikasyonlarına yönelik risk bilgisinin arttığını ve hatta iyi düzeyde olduğunu göstermektedir. Hastaların özellikle ''Endişe'' alt boyutundan aldıkları son test puanlarının ortalamasının, ön teste puanlarına oranla arttığı; diğer deyişle, eğitim sonrasında diyabetli bireylerin komplikasyonlardan daha fazla endişelendikleri görülmektedir. Hastaların“İyimser”alt boyutundan aldıkları puanlar incelendiğinde ise; iyimserlik son test puanlarının , ön test puanlarına oranla azaldığı böylece diyabetli bireylerin hastalık için iyimserlik düzeylerinin düştüğü görülmektedir. Hastaların son test ''Çevresel Risk'' alt boyutu son test puanlarının ise, ön test puanlarına göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Yine araştırmada hastaların ''Kişisel Hastalık Riski'' alt boyutundan aldıkları son test puanların ortalamasının, ön test puanlarına oranla azaldığı, yani benzer şekilde diyabetli bireylerin eğitim sonrasında algılanan genel kişisel hastalık riski algılarının azaldığı görülmektedir. Araştırmada, Tip 2 Diyabetli bireylere araştırmacı tarafından diyabet komplikasyonlarına yönelik verilen eğitimden 3 ay sonra son test uygulamaları için yapılan görüşmede, hastaların metabolik hedeflerinden elde edilen yeni laboratuvar sonuçları incelendiğinde ise; eğitim öncesine kıyasla AKŞ, TKŞ, BKI, HDL, LDL Non HDL, Trigliserit ve kan basıncı değerlerinde anlamlı azalmalar olduğu görülmüştür. Sonuç: Tip 2 Diyabetli bireylerde diyabet komplikasyonları ve önleme ile ilgili bilgi ve farkındalık oluşturmak için, sadece diyabet komplikasyonlarına yönelik eğitim vermeyi ve hastaların bu bilgileri anlama, içselleştirme ve davranışa dönüştürme becerilerini değerlendirmek için sağlık okur yazarlık düzeylerini ve komplikasyon risk algılarını belirlemeyi amaçlayan bu tez çalışmasının bulguları sonucunda; diyabet komplikasyonlarına yönelik eğitim sonrası diyabetli bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin ve diyabet komplikasyonlarına yönelik risk bilgisinin iyi düzeye yükseldiği ve diyabetin komplikasyonlarına ilişkin risk bilgisinin arttığı, kişisel hastalık riski algılarının ise azaldığı ve tip 2 diyabetli bireylerin komplikasyonlar konusunda daha fazla endişelendikleri belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bu olumlu sonuçlar doğrultusunda; ve tip 2 diyabetli bireylere, genel olarak verilen diyabet hasta eğitimlerinin yanı sıra özellikle diyabetin komplikasyonlarına yönelik olarak açık, anlaşılır, sade bir dil ve anlatımla hazırlanılmış özel eğitim kitapçığı ve beraberinde sadece diyabet komplikasyonları ve önleme yöntemleri konusunda eğitim verilmesinin yararlı hatta gerekli olduğu düşünülmüş ve önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
Objective: This study was conducted to examine the health literacy and complication risk perception of individuals with Type 2 diabetes after being informed about complications; It was carried out as a descriptive, pre-test-post-test vertical comparative and semi-analytical research. Method: The population of the study was individuals with Type 2 diabetes who applied to Izmir Health Sciences University Tepecik Training and Research Hospital Internal Medicine and Endocrine outpatient clinics and inpatient services between March and August 2022; The sample consisted of 90 individuals with Type 2 diabetes who met the inclusion criteria, had a suitable cognitive level with the Standardized Mini Mental Test (SMMT), and agreed to participate in the study (n=90). In the collection of research data, Socio-demographic Data Collection Form, Standardized Mini-Mental Test (SMMT) prepared by the researcher,“Training Booklet on Diabetes Complications”prepared by the researcher in the light of the relevant literature, and“DISCERN Assessment”7 data collection forms were used: the scale named“Mechanical”, the Diabetes Mellitus Complication Risk Perception Scale, the Health Literacy Scale in Adult Patients with Diabetes, and the Metabolic Target Control Form. Each individual was given training on the complications of diabetes in the first interview, just after the first application of all data collection forms, by the researcher in line with the training booklet prepared by the researcher. Approximately 45 min. After the ongoing training, the individuals were given an appointment for 3 months later. Diabetes Mellitus Complication Risk Perception Scale and Health Literacy Scale were applied again to each individual interviewed in the 3rd month of the training, and new laboratory results related to metabolic targets were recorded. The necessary principles for the ethical dimension of the research have been fulfilled; In order to carry out the research, the approval of the EU Medical Research Ethics Committee and institutional permissions from the hospital where the research was carried out, permission from the authors to use the scales used as a data collection tool in the research, and verbal consent from the participants for their voluntary participation in the research were obtained. Results: When the research data were evaluated; It was determined that there is a statistically significant difference between the health literacy scale scores of adult diabetic patients before education (pre-test) and after education (post-test); It was determined that there was an increase in the health literacy levels of individuals with diabetes after education. When the pretest-posttest Risk Scale for Complications in Diabetes scores of the patients included in the study are evaluated; It shows that the scores of the patients in the Risk Knowledge of Complications sub-dimension, their post-test scores increased compared to their pre-test scores, their risk knowledge of diabetes complications increased and even at a good level. It was found that the average of the post-test scores of the patients, especially in the“Anxiety”sub-dimension, increased compared to the pre-test scores; in other words, individuals with diabetes seem to be more concerned about complications after education. When the scores of the patients in the“Optimistic”sub-dimension are examined; It is seen that the optimism post-test scores decreased compared to the pre-test scores, so that the optimism levels of individuals with diabetes for the disease decreased. It was determined that the posttest“Environmental Risk”sub-dimension posttest scores of the patients were lower than the pretest scores. Again in the study, it is seen that the average of the post-test scores of the patients from the“Personal Illness Risk”sub-dimension decreased compared to the pre-test scores, in other words, the perceived general personal disease risk perception of individuals with diabetes decreased after the training. In the study, when the new laboratory results obtained from the metabolic targets of the patients were examined in the interview made for the post-test applications 3 months after the training given to the individuals with Type 2 Diabetes by the researcher on diabetes complications; Compared to pre-training, it was observed that there were significant decreases in FPG, TCS, BMI, HDL, LDL, Non HDL, Triglyceride and blood pressure values. Conclusion: The aim of this thesis study, which aims to create knowledge and awareness about diabetes complications and prevention in individuals with Type 2 Diabetes, to provide education only for diabetes complications and to determine the health literacy levels and complication risk perceptions in order to evaluate the ability of patients to understand, internalize and transform this information into behavior. as a result of the findings; It was determined that after the education on diabetes complications, the health literacy levels of individuals with diabetes and risk knowledge of diabetes complications increased to a good level and risk knowledge about complications of diabetes increased, their perception of personal disease risk decreased, and individuals with type 2 diabetes were more worried about complications. In line with these positive results obtained from the research; In addition to the general diabetes patient education given to individuals with diabetes mellitus and type 2 diabetes, a special education booklet prepared in a clear, understandable, plain language and expression for the complications of diabetes, along with training only on diabetes complications and prevention methods, is thought to be useful and even necessary. Keywords; Diabetes Complications; Diabetes Education; Health Literacy; Risk Perception
Benzer Tezler
- Aile hekimliği polikliniğine başvuran tip 2 diyabetli bireylerde hastalık algısı ve özetkililik düzeyinin değerlendirilmesi
Evaluation of disease perception and self efficiency level of individuals with type 2 diabetes applying to the family medicine polyclinic
ÖZLEM EVEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiNamık Kemal ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDA ÇELİK GÜZEL
- Yaşlı ve orta yetişkin Tip 2 diyabetli bireylerde kırılganlığın ayak bakım davranışları ve öz etkililiğe etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of frailty on foot care behaviors and self-efficacy in elderly and middle-aged individuals with Type 2 diabetes
DÖNDÜ BİLİCİ
- İnsülin kullanan tip 2 diyabetli bireylere yönelik geliştirilen mobil uygulamanın insülin kullanımı algısı ve öz yönetimine etkisinin incelenmesi
Examining the effect of the mobile application developed for individuals with type 2 diabetes using insulin on the perception of insulin use and self-management
NEDİME HAZAL DÖNER
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikEge Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZNUR USTA YEŞİLBALKAN
- Birinci basamakta hasta-hekim iş birliği ile oluşturulan ortak takip planının tip 2 diyabetes mellitus hastalarının öz yönetimine etkisi: Randomize olmayan kontrollü bir çalışma
Effectiveness of combining patient follow-up with an educational intervention on self management skills of type 2 diabetes mellitus patients: A primary care pragmatic trial
AYŞENUR AKTEMUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiMarmara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİHA SERAP ÇİFÇİLİ
- Tip 2 diyabetli bireylerde sağlık okuryazarlığının kardiyovasküler hastalık riski farkındalığı ve glisemik kontrol üzerine etkisi
The effect of health literacy of individuals with type 2 diabetes on cardiovascular disease risk awareness and glycemic control
FERİDE RABİA TETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikAksaray Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİLE KÜTMEÇ YILMAZ