Iğdır ve çevresindeki yöresel killer, yapısal özellikleri ve seramik kullanım alanları
Local clays of Iğdır and its surroundings, structural properties and usage areas in ceramics
- Tez No: 796503
- Danışmanlar: PROF. NEZİHE LERZAN ÖZER
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Seramik ve Cam Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Seramik Tasarımı Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Kil hammaddesi, seramik alanında kullanılan çamurun esas bileşenidir. Üretici kullanımına yönelik pişme sıcaklıkları standart içerikli pek çok çamur çeşidi mevcuttur. Bu çamurların yanında, yöresel killer kullanılarak üretilen çamurlar da vardır. Yöresel killer çoğunlukla yöre halkı tarafından kap kacak ve tandır gibi ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada Iğdır ve çevresindeki, başta Iğdır ili Tuzluca ilçesi olmak üzere Ağrı ili Diyadin ilçesi ve Kars ili Kağızman ilçesindeki bazı kil türleri incelenmiştir. Kil araştırmaları ile birlikte seramik üretim alanlarıyla ilgili de araştırmalar yapılmış ve tandır ustaları ile görüşülmüştür. Bölgelerdeki hammadde alanlarıyla ilgili bilgi edinilmiş ve araziden numuneler alınmıştır. Alınan numunelerin fiziksel ve kimyasal deneyleri yapılmış ve içeriklerinde CaO, SiO2, Fe2O3, Al2O3, MgO, Na2O ve K2O bileşikleri tespit edilmiştir. Fiziksel deneyler için deneme plakası modelleri şekillendirilmiş, alçı ile kalıpları alınmıştır. Pişme rengi, yoğrulma suyu, küçülme ve su emme deneyleri yapılmıştır. Killer araziden alındığı gibi hiçbir katkı maddesi eklenmeden ve makine kullanılmadan doğal yöntemler ile çamur haline getirilmiştir. Sahadaki kil araştırmaları esnasında, hammaddenin doğal görüntüsü ve kil, kayaç, taş, yamaç, dağ, tepe gibi eşsiz doğal oluşumlardan yola çıkılarak sergilemede kullanılacak seramik formlar araziyle bütünleşik olacak şekilde seramik taş formunda planlanmıştır. Alınan numunenin forma dönüşerek geri kendi bölgesine dönmesi çevrenin bilinçsizce yok edilmemesi yönünde algı oluşturmak amacı ile seçilmiştir. Dünya genelinde hammadde stoklarının yetersizliği konusu çoğu kuruluşun gündeminde iken bölgenin bakir alanlarını hoyratça kullanıma açmak değil, bilinçli, kontrollü çıkarım yapılması vurgulanmak için bu yöntem tercih edilmiştir. Çalışma sahası olan üç farklı bölgeden biriktirilen taşlardan model olarak seçilenleri yabancı maddelerden arındırdıktan sonra parçalı alçı kalıpları alınmıştır. Arazi yerleştirmeleri için, her bölgenin kendi kilinden elde edilen çamurlar ayrı ayrı hazırlanmıştır. Her bir bölgenin çamurları o bölgeden alınan taşlardan oluşturulan alçı kalıplara basılarak şekillendirilmiştir. Kalıptan çıkan çamurlar yine taş modelin kendisi ile rötuşlanarak kalıp izleri yok edilmiştir. Kuruma işlemi tamamlanan taş modeller 900℃ sıcaklıkta pişirilmiştir. Sırlı uygulamalar için akçini çamuru ile de aynı şekilde üretimler yapılmıştır. Bisküvi pişiriminden sonra özel 1000°C sıcaklıkta gelişen sır reçetelerine Ağrı Dağı lav taşı tozu belirlenen oranlarda eklenerek sırlanmıştır. Sırlı pişirimleri elektrikli kamara fırınında nötr ortamda yapılmıştır. Sergileme alanı olarak hammaddelerin doğal edinim bölgeleri bilinçli olarak tercih edilmiştir. Tüm seramik formlar arazide sergilenerek fotoğraflanmıştır. Sonrasında bu seramik taş formları arazide bırakılıp, geldikleri yere tekrar döndürülerek bölgesel farkındalık ortaya konulmuştur. Tezin birinci bölümünde araştırmanın amaç, yöntem, kapsam ve sınırları belirtilmiştir. İkinci bölümde; yöresel killer, Iğdır ili yerel bazı kil türleri, Iğdır ve çevresindeki yöresel killerin kullanım alanları, tandır ve seramik üretimi aktarılmıştır. Üçüncü bölümde; Iğdır ve çevresindeki yöresel kil gruplarına yapılan kimyasal ve fiziksel deneyler, yöresel kil ile çamur yapımı ve yöresel malzemelerin seramik sırı içinde kullanımına yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise sanat uygulamaları ve arazi özelinde kurgulanan yapı anlatılarak sergileme anından fotoğraflara yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
As a raw material, clay is the main ingredient of clay-mud used in ceramic. There are many types of clay-mud with standard firing temperatures for use by producers. Alongside of these clay-muds, there are also clay-muds produced using local clays. Local clays are mostly used by the local people to meet their needs such as pottery and tandoori. In this study, some clay types in Iğdır and its surroundings were examined, primarily Tuzluca district of Iğdır province, Diyadin district of Ağrı province and Kağızman district of Kars province. Along with clay investigations, researches were made on ceramic production areas and interviews were made with tandoori masters. Information about the raw material fields in the regions was obtained and samples were taken from the field. Physical and chemical tests of the samples were made and CaO, SiO2, Fe2O3, Al2O3, MgO, Na2O ve Ka2O compounds were determined in their contents. For physical experiments, test plate models were shaped and molded with plaster. Firing color, kneading water, shrinkage and water absorption experiments were carried out. Clays were taken from the field and turned into clay-mud by natural methods without adding any additives or using machinery. During the clay investigations in the field, the ceramic forms to be used in the exhibition were planned in the form of ceramic stones to be integrated with the land, based on the natural appearance of the raw material and unique natural formations such as clay, rocks, stones, slopes, mountains and hills. Ceramic stone form has been chosen in order to create a perception that the sample taken from fields turns into a form and returns to its own region, not to destroy the environment unconsciously. While the issue of inadequacy of raw material stocks is on the agenda of most organizations around the world, this method has been preferred to emphasize conscious and controlled extraction, not to open the untouched areas of the region for rude use. After removing the dirts from the stones selected as models from the three different areas of the study field, fragmented plaster molds were taken. For the land settlements, the clay-mud obtained from the clay of each region was prepared separately. The clay-mud of each region was shaped by pressing the plaster molds formed from the stones taken from that region. The clay-mud coming out of the mold was retouched with the stone model itself and the mold joint seam were removed. Stone models whose drying process was completed were fired at 900°C. For glazed applications, the same production was made with vacuum clay-mud. After the biscuit firing, Mount Ararat lava stone powder was added to the special 1000°C glaze recipes and glazed. Glazed firing was done in an electric chamber furnace in a neutral environment. Natural acquisition fields of raw materials have been consciously chosen as the exhibition area. All ceramic forms were exhibited and photographed in the field. Afterwards, these ceramic stone forms were left in the field and returned to where they came from, thus revealing regional awareness. In the first part of the thesis, objectives, methods, scope and boundaries of the research are stated. In the second part; local clays, some local clay types of Iğdır province, usage areas of local clays in and around Iğdır, tandoori and ceramic production are explained. In the third part; chemical and physical experiments on the local clay groups in and around Iğdır, the production of local clay and clay-mud, and the use of local materials in ceramic glaze are included. In the fourth chapter, the art applications and the structure that is constructed specifically for the land are explained and the photographs from the exhibition moment are included.
Benzer Tezler
- Iğdır Ovası'ndaki yumuşak ve taş çekirdekli meyve ağaçlarında bulunan coccidae ve diaspididae (homoptera: coccoidea) familyalarına ait türlerin belirlenmesi
To determine the species of coccidae and diaspididae families in orchards of Iğdır Plain
TAMER COŞKUN
- Kars ve çevresi konut mimarisinde cephe tezyinatı
Architecture and environment housing front ornaments in Kars
ÖZGE ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELMAN CAN
- Kars ve çevresindeki Urartu yazıtlarında geçen yer isimlerinin lokalizasyonu
The localization of the palce names in Urartian inscriptions in Kars neighbourhood
ALİ DERNEK
- Demir çağlarının başlangıcından Roma döneminin sonuna Trabzon ve çevresindeki arkeolojik kalıntıların değerlendirilmesi
Evaluation of the archaeological ruins in Trabzon and its surroundings from the beginning of the Iron ages to the end of the Roman period
HÜSEYİN ERCUMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiIğdır ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNCAY ÇİÇEK