İran mitolojilerinin film üretimi ve anlatı açısından araştırılması
Film production and narrative research of Iranian myths
- Tez No: 797220
- Danışmanlar: PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
İran sineması dünyanın en başarılı sinemalarından sayılmaktadır. Bir yandan İran'ın eski kültürü eski dünya mitolojisinden zengin bir hazine barındırır. Lakin İran sinema tarihi birkaç film hariç bu zengin hazineden yararlanan mitolojik filmlere tanık olmamıştır. İran mitolojilerini sinematik anlatıya dönüştürmenin uygun olup olmadığını anlamak için ilk başta çeşitli sinematik anlatılar incelenmiş daha sonra ünlü mitolog Joseph Campbell tarafından ortaya atılan“Kahramanın Yolculuğu”düşüncesinden istifade ederek İran ve Yunan mitolojilerindeki mevcut anlatılar incelenmiştir. Buna dayanarak bütün ulusların ve kültürlerin mitolojik kahramanları bir modele uymaktadır. Kahramanlar kendi hedeflerine ulaşmak için fiziksel veya ruhsal bir yolculuğa çıkarlar. Araştırmanın bir sonraki bölümünde, mitolojik filmlerin yapımı için ünlü sinema kuramcısı Christopher Vogler tarafından ortaya atılan model incelenmiştir. Christopher Vogler, Joseph Campbell'in düşüncesine dayanarak,“Yazarın Yolculuğu”adlı bir model sunmuş ve senaryo yazarları bu modelden yararlanarak mitolojik hikayeleri sinema anlatılarına dönüştürebilir veya çağdaş hikaye ile mitolojik anlatımlı filmler oluşturabilir. Christopher Vogler kendi modelinde, Joseph Campbell'in 17'li aşamalarından 5'ini kaldırmış ve 12 aşamaya indirmiştir. Vogler'e göre bu tür anlatı önceden var olmakla birlikte, sinema tarihinin meşhur senaryo yazarları farkında olmadan bu tür anlatıyı kendi senaryolarında işlemişlerdir. Vogler'in modelini İran mitolojileri ve Joseph Campbell'in ortaya koyduğu 17'li aşaması ile uyarlamada, fark edilen İran mitolojilerinin özelliklerinin biri olarak kahramanın başarısında temel rolü olan“kader”meselesi, Vogler'in modelinde görmezden gelinmiştir. Elbette Joseph Campbell bu konuya“yabancı gücün yardımı”olarak değinmiştir ve tesadüfen bu aşama Vogler'in kaldırdığı beş aşamadan biridir. Araştırmanın son bölümünde birkaç filmin anlatı analizi yapılmıştır. İlk başta Christopher Vogler'in modeli ve batı mitolojik hikayeleri ile uyumlu filmlerin veya mitolojik anlatılara dayanarak çağdaş bir hikayeyi filme dönüştüren filmlerin analizi yapılmıştır. Daha sonra İran mitolojilerini klasik Hollywood anlatısından yararlanarak anlatan ve kader rolünü filmden kaldıran birkaç film incelenmiştir. Sonunda İran mitolojik hikayelerini Hollywood anlatısıyla değil belki“özgün”anlatı ile filme dönüştüren filmler değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın bulgularına göre Hollywood anlatısı olay örgüsü üzerine kurulmaktadır. Bu tür anlatıda neden-sonuç ilişkisi çok önemlidir dolayısıyla kader meselesi ve görünmeyen yardımlar neden-sonuç sisteminde hiçbir yeri olmayan bir konu olarak bu tür anlatıda yer almamaktadır. Bu nedenle film yapımcısı İran mitolojilerini kendi filminin içeriği olarak seçmek isterse olay örgüsü temelli anlatı yerine karakter kaynaklı bir anlatı seçmesi daha uygun olacaktır.
Özet (Çeviri)
Iranian cinema is considered one of the most successful cinemas in the world. On the other hand, ancient Iranian culture has a rich reserve of ancient myths. but the history of Iranian cinema has seen only a few mythical films that have used this rich treasure. In order to find out whether Iranian mythological stories are suitable for cinematic narratives or not. At first various filmic narratives were examined using the idea of“ The Hero's Journey ”presented by famous mythologist Joseph Campbell. According to the idea of“ The Hero's Journey ”mythical heroes of all cultures and nations follow a pattern that all heroes start a journey to reach their goal . The journey can be physical or internal. Joseph Campbel has explained the seventeen stages for the heroes to reach their goal. Some champions go through all these seventeen stages while others reach their goal by going through only a few stages. In the next phase of the research for making mythical film the model presented by famous cinema theoretician professor Christopher Vogler was examined. Based on Joseph Campbel's idea of“ The Hero's Journey ”. Vogler provided a model called“ The Writer's Journey '' whereby screenwriters could use myths to transform mythological stories into cinematic narrative or write a contemporary story in a way that narrates a myth. In his model Christopher Vogler omitted five steps from Joseph Campbel's seventeen stages and reduced them to 12 stages. According to vogler this type of narration already exists and many famous screenwriters in cinem's history have used it in their scripts without realising it. By comparing Christopher Vogler's model with Iranian mythology and Joseph Campbel's seventeen stages, i found the issue of Fate has ignored which is one of the features of Iranian mythology that plays a major role in the success of the hero's story in Christopher Vogler's ”The Writer's Journey“ model of course Joseph Campbel brought up it in his book with the headline ”Aid of foreign power“ but one of the five steps that Vogler has omitted. I analyzed film in the last chapter of research. At first analyzed film was western mythical stories that were made in a Hollywood narrative based on the heroic pattern of Cristopher Vogler's ”The Writer's Journey“ or the films that drew on contemporary myths based on mythical narrative. Then analyzed some films that defined Iranian myths by using classic Hollywood narrative and eliminated the role of fate in the film. And finally analyzed films which made Iranian mythical stories into film not in Hollywood but in ”unique narrative" based on the finding of this research, the Hollywood narrative is a plot-based narrative. In this type of narrative casual relationships have a great importance which is why the question of lack of appreciation and missing relief does not fit into this narrative which has no place in the causal system. For this reason, it is better to use a character-based narrative rather than a plot-based one, if the film maker wants to make a story of Iranian mythology as the subject of his film.
Benzer Tezler
- İran ve Türk mitolojisinde ay ve güneş ile ilgili tasavvurlar
Visions about moon and sun in Turkish and Persian mythologies
SOMAYEH EASY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN
- Melih Cevdet Anday ve Nima Yuşic'in şiirlerinde mitoloji
Mythology in Melih Cevdet Anday and Nima Yushic's poems
AMENE MOHAMMADİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURTAÇ ERGÜN ATBAŞI
- Mezopotamya ve İran mitolojilerinde tanrı anlayışı
The thinking of god in Mesopotamia and Iran mythologies
YASİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUAMMER ULUTÜRK
- Dinlerin insana verdiği değer(Yahudilik, hıristiyanlık ve islam örneği)
The value granted human being by religions (judaism, christianity and islam model)
ŞEVKET ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ARIK
- Mitolojinin Türk tasavvufuna etkileri
Başlık çevirisi yok
CANSIN ASLANHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM KAYA