Zonguldak'ta mükellefiyet dönemlerinin çalışma ilişkileri açısından Türk romanında temsili
Representation of the liability periods in Zonguldak in terms of labour relations in the Turkish novel
- Tez No: 799168
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERTER ORAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Zonguldak, Mükellefiyet, Ölümün Ağzı, Göl Dağı, Yanartaş, Zonguldak, Liability, Ölümün Ağzı, Göl Dağı, Yanartaş
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Zonguldak, Türkiye'nin önemli bir yer altı kaynağı olan ''taş kömürü'' yataklarını bünyesinde barındırması nedeniyle ekonomik ilişkiler ve çalışma ilişkileri alanında oldukça önemli bir yere sahiptir. Taş kömürü yataklarına sahip olması nedeniyle de önemli bir istihdam alanı yaratmakla birlikte çalışma koşulları bakımından incelendiğinde ise oldukça zor koşullar içermektedir. Tarihsel açıdan Zonguldak kömür havzası ve havzada istihdam edilen işçiler üzerinde ''ücretli iş mükellefiyeti''nin uygulandığı dönemler çok daha zor ve olumsuz koşullar yaratmıştır. Bu uygulama ve yarattığı olumsuz koşullar emek tarihi ve edebi metinler açısından bazı yazarların eserine konu olmuştur. Bu eserler şehrin belirli dönemleri ve o dönemlerdeki ekonomik, sosyal ve çalışma ilişkilerine dair bilgi sunmaktadır. Zonguldak kömür havzasında iş mükellefiyeti ilk kez 1867 yılında Dilaver Paşa Nizamnamesi ile birlikte uygulamaya konulmuştur. Daha sonra İkinci Dünya Savaşı yıllarında Milli Korunma Kanunu ile birlikte yeniden uygulama alanı bulmuştur. Çalışma, ağırlıklı olarak 26 Şubat 1940 tarihinde kömür üretimini artırmak amacıyla oluşturulan ve 1 Eylül 1947 tarihine kadar devam eden ücretli iş mükellefiyetinin uygulamaya tabi tutulan işçiler üzerinde yaratmış olduğu etkiyi, çalışma ve yaşam koşulları göz önüne alınarak edebi eserler üzerinden incelemeyi amaçlamıştır. Bununla birlikte Cumhuriyet döneminde uygulanan ikinci iş mükellefiyeti uygulaması, Osmanlı döneminde uygulamaya konulan birinci iş mükellefiyetinin bir nevi devamı niteliği taşıdığından zaman zaman benzerlik ve farklılıklar üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda açıklayıcı ve betimleyici bir anlatımla eser incelemesi yapılarak Göl Dağı, Ölümün Ağzı, Yanartaş, Grizu 2 (Çıplak ve Mükellef) ve Mükellefiyet romanları üzerinden madencilerin, yaşam ve çalışma koşulları gibi konularda çıkarımlarda bulunulmuştur. Romanlarda ücretli iş mükellefiyetinin getirdiği zor çalışma koşullarına, çalışma koşullarının işçiler ve aileleri üzerindeki olumsuz etkilerine ve dönemsel bazı özelliklere rastlanmıştır. Aynı zamanda barınma ve beslenme sorunları, uzun çalışma süreleri, düşük ücretler, iş kazaları ve meslek hastalıkları, isyan/grev ve sınıfsal ayrım gibi konular üzerinden de çıkarımlar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Zonguldak occupies a very importand place in the field of economic and labor relations as it contains the ''hard coal'' deposits, which are an importand underground resource of Turkey. Although it creates an important employment area for many people, due to its hard coal deposits, it includes very diffucult conditions when examined in terms of working conditions. When examined from a historical point of view, the periods when the ''paid work liability'' were applied created much more difficult and negative conditions on the workers employed in the Zonguldak coal basin. This implemantation and of course the negative conditions it created have been the subject of many writers' works in terms of labor history. These works help us to obtain information about certain periods of the city and the state of the city's economic, social and labor relations at that time. The liability to work in the Zonguldak coal basin was first put into practice in 1867 with the Dilaver Pasha Regulation. Afterwords, during the years of the Second World War, it found its application again with the National Protection Law. The study mainly aims to examine the effect of the paid work liability, which was created on February 26th, 1940 to increase coal production and continued until September 1st, 1947, on the workers subjected to practice, through literary works taking into account the working and living conditions. In the meantime, since the application of the second labor liability applied in the Republican Period was a kind of continuation of the first labor liability put into practice in the Ottoman period, an evaluation was made from time to time on the basis of similarities and differences. For this purpose, by examining the work with an explanatory and descriptive narrative, through the novels Göl Dağı, Ölümün Ağzı, Yanartaş, Grizu 2 (Naked and Liability) and Mükellefiyet, inferences were made on issues such as the living and working conditions of the miners. In the novels, the difficult working conditions brought about by the paid liability, the effects of working conditions on workers and their families and some periodic features were encountered. In the meantime, inferences were made on issues such as housing and nutrition problems, long working hours, low wages, occupational accidents and occupational diseases, rebellion/strike and class discrimination.
Benzer Tezler
- Kömür madeni etrafında bir şehrin sosyo-ekonomik gelişimi: Zonguldak örneği (1830-1924)
Socio-economic development of a city around a coal mine: Zonguldak example (1830-1924)
ERSİN ÇORA
Doktora
Türkçe
2023
TarihZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN YÜKSEL
- Zonguldak kömür havzası'ndaki Seyfi Arkan yapılarının koruma sorunları
Conservation problems of Seyfi Arkan buildings in Zonguldak coalfield
ELİF AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSÜN TANYELİ
- Zonguldak'ta hava kirliliği (PM10 & SO2) ve solunum yolu hastalıkları ilişkisi
Relationship between air pollution (PM10 & SO2) and respiratory diseases in Zonguldak
SERPİL MENTEŞE
- Zonguldak'ta yükseköğretim (1924-1992)
Higher education in Zonguldak (1924-1992)
KAMURAN KARABALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMET TÜRKMEN
- Zonguldak'ta travmatik dental yaralanmaların retrospektif analizi
Retrospective analysis of traumatic dental injuries in Zonguldak
MİHRİBAN GÖKCEK
Diş Hekimliği Uzmanlık
Türkçe
2017
Diş HekimliğiBülent Ecevit ÜniversitesiPedodonti Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİMGE DURMUŞLAR