Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak suriye'deki coastal ve orontes havzalarının yeraltı suyu potansiyelinin araştırılması
Investigation of groundwater potential within the coastal and the orontes basins in syria by using remote sensing and geographic information systems (GİS)
- Tez No: 799193
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN HOŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 62
Özet
Su, insan yaşamının temelidir. Akdeniz Havzası'ndaki suyun döngüsü, büyük kısmı buharlaşma, akıntı ve sel ile kaybedilip bir kısmı ise denizlere ulaşan kuvvetli, fırtınalı ve düzensiz dağılımlı yağışlarla karakterize edilir. Bu nedenle Akdeniz Havzası ülkeleri gibi sınırlı su kaynaklarına sahip bölgelerde suyun önemi artmaktadır. Ama ne yazık ki su günümüzde risk altındaki en önemli doğal kaynaktır. Bazı araştırmalar, gelecekte petrol yerine suyun çatışmaların ana nedeni olacağını söylemektedir. Bunun nedeni, endüstriyel gelişme, iklim değişikliği, nüfusun artması, gıda ürünlerine yönelik sürekli talebi karşılamak için üretimi artırmayı amaçlayan tarımsal genişlemenin devam etmesidir. Yukarıda sayılan nedenler ve bunların sebep olduğu sonuçlardan dolayı suların çoğunun kirlenmesi ile beraber, suya artan talep ve ihtiyaç artmaktadır. Bu nedenle, bir bölgedeki yeraltı su kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılması gerekmektedir ve makul bir yeraltı suyu potansiyeli modelinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yüzden uzaktan algılama, coğrafi bilgi sistemi (CBS) ve modellerin entegrasyonu, su kaynaklarının değerlendirilmesinde ve yönetilmesinde ve yeraltı suyu arama planlarının geliştirilmesinde güçlü bir araç sağlamaktadır. Bu tür çalışmalar, yeraltı suyu potansiyel bölgesi, çalışma alanındaki verimli kuyu yerlerinin tespiti hakkında bilgi sağlayabilir. Bu, gereken ekstra iş gücünü ve zamanı azaltabilir. Bu tür haritaların sağlanması, kuyu yerlerinin nerede olması gerektiğine sondörler ve karar vericiler için iyi bilgiler sağlayabilir. Üretilen ve yapılandırılmış yeraltı suyu potansiyeli haritası, karar vericiler, sorumlu kişiler için yarar sağlamasının yanı sıra çalışma alanındaki su kaynaklarının uygun şekilde kullanılmasına ve yönetilmesine olanak sağlayan bir coğrafi veri tabanı olarak da kullanılabilir. Bu çalışmanın amacı, Suriye'deki Orontes (Asi) ve Coastal (Kıyı) havzaları için uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sisteminin (CBS) kullanılarak bu havzaların yeraltı suyu potansiyelinin araştırılması ve bunların haritalarını oluşturmaktır. Uzaktan Algılama, Coğrafi Bilgi Sistemi (GBS) ve Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) kullanılarak Orontes (Asi) ve Coastal (Kıyı) havzalarındaki yeraltı suyu potansiyel alanlarının belirlenmesi için bu çalışmada entegre bir kavram kullanılmıştır. Bu amaçla, jeoloji, yağış, eğim, drenaj yoğunluğu ve toprak olmak üzere yeraltı suyu oluşumunu ve hareketini kontrol eden beş katman hazırlanmış ve QGIS yardımıyla raster verilere dönüştürülmüştür. Bu beş parametreye uzman görüşlerine dayalı önemlerine göre ağırlıklar verilmiştir. Ayrıca, bu parametrelerin nihai normalize edilmiş ağırlıklarını tahmin etmek için AHP'nin ikili karşılaştırma matrisi kullanılarak hiyerarşik sıralama yapılmıştır. Çalışmada kullanılan parametrelerin elde edilen ağırlıkları; jeoloji için %22.22, yağış için %49.93, eğim için %10.49, drenaj yoğunluğu için %8.83 ve son olarak toprak için %8.53 olarak belirlenmiştir. Çalışma alanının yeraltı suyu potansiyel bölgeleri haritasının oluşturulması için katmanları birleştirmek üzere ArcGIS yardımıyla Ağırlıklı Çakıştırma (Weighted Overlay) tekniği kullanılmıştır. Ortaya çıkan sonuç haritada, çalışma alanı sırasıyla %3.66, %33.16, %38.12 ve %25.06'ini temsil eden çok iyi, iyi, orta ve zayıf olmak üzere dört bölgeye ayrılmıştır. Bu çalışma, Orontes (Asi) Havzası'nın kuzey kesiminin büyük kısmının iyi yeraltı suyu potansiyel bölgeleri ile kaplı olduğunu, havzanın orta bölgelerinde ise çok iyi yeraltı suyu potansiyel bölgelerinin hafif bir dağılıma sahip olduğunu göstermiştir. Yeraltı suyunun zayıf alanlarının ise havzanın güney kısmını kapladığı, iyi ve zayıf yeraltı suyu potansiyel bölgeleri arasında ise orta potansiyelli alanların yer aldığı görülmüştür. Coastal (Kıyı) Havzası'nda ise, havzanın kuzeyinde ve hafif bir dağılımla batı kenarlarında çok iyi yeraltı suyu potansiyel alanlarının yer aldığı, havzanın en büyük kısmının iyi yeraltı suyu alanlarını kapladığı belirlenmiştir. Güneye doğru gidildikçe, orta düzeyde yeraltı suyu potansiyeline sahip alanların varlığı, en güney kısımda ise zayıf potansiyele sahip alanların yer aldığı tespit edilmiştir. Bölgedeki yeraltı suyu potansiyelinin bulunması ve korunmasında saha çalışmalarına geçmeden önce, bu tez çalışmasında gösterildiği gibi Orontes (Asi) ve Coatsal (Kıyı) havzalarında uygulanan nitelik ve nicelik çalışmalarının beraberce yapılması çok yararlı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Water is the basis of human life. The circulation of water in the Mediterranean Basin is characterized by strong, stormy and irregularly distributed precipitation, most of which is lost by evaporation, streams and flooding, and some reaching the seas. For this reason, the importance of water is increasing in regions with limited water resources such as Mediterranean basin countries. But unfortunately water is the most important natural resource at risk today. Some studies suggest that water rather than oil will be the main cause of conflict in the future. This is due to industrial development, climate change, population growth, continued agricultural expansion aimed at increasing production to meet the permanent demand for food products. With most of the water being polluted due to the above reasons and the results they cause, the demand and increasing need for water is increasing. Therefore, sustainable use of groundwater resources in an area is required and the development of a sensible groundwater potential model is needed. Thus, the integration of remote sensing, geographic information system (GIS) and models provides a powerful tool in the assessment and management of water resources and in the development of groundwater exploration plans. Such studies can provide information about the groundwater potential area and the determination of productive well locations in the study area. This can reduce the extra labor and time required. In addition, providing such maps can provide good information for drillers and decision makers where well locations should be located. The generated and structured groundwater potential map can be used as a geodatabase that allows the appropriate use and management of water resources in the study area, as well as providing benefits for decision makers and responsible persons.The aim of this study is to investigate the groundwater potential of Orontes and Coastal basins in Syria by using remote sensing and geographic information system (GIS) and to create maps of these basins. In the study an integrated concept has been used in the current study to identify the groundwater potential zones in the Orontes and Coastal basins using remote sensing, geographic information system (GIS), and analytic hierarchy process (AHP). For this purpose, five groundwater occurrence and movement controlling parameters (Geology, rainfall, slope, drainage density and soil) were prepared and transformed into raster data using QGIS software. These five thematic layers were allocated weights proportional to their importance according to the experts opinions. Furthermore, the hierarchical ranking was conducted using a pairwise comparison matrix of the AHP in order to estimate the final normalized weights of these layers. The weights obtained for the parameters used in the study were determined as 22.22% for geology, 49.93% for precipitation, 10.49% for slope, 8.83% for drainage density, and finally 8.53% for soil. Using ArcGIS software, weighted overlay technique was used to combine layers to create a groundwater potential zones map of study area. The resulting map was divided into four regions as very good, good, moderate and poor, representing 3.66%, 33.16%, 38.12% and 25.06% of the study area, respectively. This study showed that the most of the northern part of the Orontes Basin is covered by good groundwater potential zones, while the central areas of the basin have a slight distribution of very good potential zones. Poor groundwater potential zones been shown that they cover the southern part of the basin, and areas with a medium potential are among the areas with good and poor groundwater potential areas. In the Coastal Basin, the study showed that very good groundwater potential zones are located in the north of the basin and slightly distributed along its western edges, while the greater part of the basin is covered by good potential. To the south, it showed that there are areas with medium groundwater potential, while in the southernmost part there are areas with weak potential. Before moving on to field studies in the searching for groundwater potential and protecting it in the region, it will be very useful to carry out both qualitative and quantitative studies applied in the Orontes and Coatsal basins as shown in this thesis.
Benzer Tezler
- Uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak tarım ve doğal alanlar üzerine kent baskısının belirlenmesi-Söke, Kuşadası ve Davutlar örneği
Determining the pressure of urban development on the agricultural natural lands by remote sensing (RS) and geographic information system (GIS) techniques with an example of Soke-Kuşadası and Davutlar region
TEVFİK TÜRK
- Ankara kenti ve yakın çevresinin zamansal değişiminin uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak incelenmesi
An analysis of temporal changes of ankara city and surrounding areas using remote sensing (RS) and geographic information system (GIS)
İDRİS ALTUNKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ŞENOL
- Coğrafi bilgi teknolojileri kullanılarak trafik kaza analizi: Adana örneği
Analysing the traffic accidents using geographical information technologies: Adana case study
GÜRAY GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TrafikÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHA BERBEROĞLU
- Sismik kırılma yöntemi ve mikrotremör ölçümlerinden elde edilen dinamik zemin parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri (cbs) kullanılarak haritalanması
Mapping dynamic soil parameters obtained from the seismic refraction method and microtremor measurements using geographical information system
SUNAY MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeofizik MühendisliğiAnadolu ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL GÜNEY
- Blokzincir tabanlı gayrimenkul el değişim sistemi ile coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak kamu yatırımlarının bölgesel fiyat belirlemedeki etkisinin hiyerarşik model ile ortaya çıkarılması; İzmir örneği
Revealing the effect of public investments in regional price determination by using geographic information systems with blockchain based real estate handover system; example of Izmir
ARİF FURKAN MENDİ
Doktora
Türkçe
2021
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolEskişehir Teknik ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÇABUK