Müzikal ve liderlik yönleri açısından bir arketip olarak orkestra şefi
The orchestra conductor as an archetype in terms of musical and leadership characteristics
- Tez No: 800341
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF AKTUĞ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Müzik, Psikoloji, Fine Arts, Music, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kolektif Bilinçdışı, Orkestra Şefi, Arketip, Fenomenoloji, Semiyotik, Collective Unconscious, Orchestra Conductor, Archetype, Phenomenology, Semiotic
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Bestecilerin yapıtlarında 'yaratma tavrı' ve 'imgelem' söz konusu olduğundan bestecinin düşün dünyasına girmek orkestra şeflerinin öncül girişim alanı olarak görülebilir. Orkestra şefinin yorumlaması gereken müzik eseri, kompleks aşamalardan bütünsel bir çözümlemeye giden birçok yaklaşım ile ortaya çıkarılabilir. Orkestra şefinin ikincil girişim alanı olan müziğin prova ve konser süreci, orkestra ile iletişimi en kritik süreç olarak düşünülebilir. Bu bakış açısı ile, orkestra şefinin müzik ve orkestra arasında önemli ve detay gerektiren bir işlev edindiği görülebilir. Arkeolojik bir bakış açısıyla şef ve/veya şeflik olgusu, müzik toplulukları kadar antik bir olgu olup değişen insan ile farklı işlevlerde kendini yenilediği bilinmektedir. Antik Mısır ve Yunan ile Avrupa medeniyetindeki müzik topluluklarında şefliğin görünümü, değinilen etnolojik ve etimolojik çıkarımlara bağlı olarak ortak bir öze sahip olduğunu göstermektedir. Devamındaki tarihsel süreçte orkestra şefliği, Avrupa kültüründe 19. yüzyılda belirgin bir figür olarak ortaya çıktığında gelişmiş yapısal ve işlevsel özellikler kazanarak özünü dikkat çekici şekilde zenginleştirdiği düşünülmektedir. Diğer bir ifadeyle zaman içinde bu türden görevler icra etmiş kişiler üzerinden içerik ve görev tanımı olarak aynı işi yapıyor olmaları sebebiyle işlevsel bir sembol olarak arketipe dönüştüklerini iddia etmek rasyonel bir çıkarsama niteliğindedir. Bu açıdan 'Müzikal ve Liderlik Yönleri Açısından Bir Arketip Olarak Orkestra Şefi' başlıklı bu çalışmanın ilk bölümü, müzik ve psikoloji kavramlarının bağlamsal açıdan birlikte kullanımları ile arketip kuramına yaklaştırılmasını amaçlamaktadır. İkinci bölümde orkestra şefinin tarihsel süreçteki sanatsal ve işlevsel durumuna dair eylem/söylemleri içeren yazındaki ifadelere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, ilk olarak orkestra şefinin müzik eserini anlamlandırma ve jestsel iletişimi sürecindeki deneyimi üzerine fenomenolojik ve semiyotik yaklaşımlara odaklanılmıştır. Bu haliyle ikinci bölümdeki orkestra şefi görünümüne dair yapısökümcü bir bakış açısı oluştuğu söylenebilir. Üçüncü bölümün sonunda orkestra ile olan etkileşimi açısından sosyo-psikolojik dış hatları ile orkestra şefinin liderlik özelliklerine yer verilmiştir. Özetle disiplinler arası perspektifte incelemeye yönelik yaklaşımlar kullanarak orkestra şefinin, besteci ve orkestra arasındaki durumunu anlama çabası gösterilmiştir. C.G. Jung'un arketip kuramından kotarılan modelleme ve toplanan verilerin neticesinde orkestra şefinin bir arketip olup olmadığı tartışılmaya çalışılmıştır. Orkestra şefinin, müzik eseri ve orkestra arasındaki işlevinin müzikal yönlendirme için jest ve el hareketleri olduğundan bu iletişim düzeyinin 'kolektif bilinçdışı' bir alandan beslendiği düşünülebilir. Diğer bir ifadeyle orkestra şefinin kullandığı jest ve el hareketlerin, başlangıçta sadece tempo/ritimsel işleve sahip olduğu bilinmektedir. Bu işlevini halen sürdürse de 'bulunduğu zaman' (zeitgeist) tavrına bağlı olarak müziğin ifadesinde doğrudan bir işlev üstlendiğinden farklı bir konsept geliştirmiştir. Orkestra şefleri antik dönemde önemli organizasyonlarda müzik topluluğunun bir arada ve uyumlu şekilde görev yapmasını sağlayan sahnenin önünde adeta bir koordinatör olarak göründüğü düşünülmektedir. Modern anlamda ise temelde aynı işlevin gelişmiş görünümünü sergilediğinden lider olarak kabul edilmektedir. Bu anlamda müzik ve psikoloji disiplinlerinin bir arada olduğu paradigmalara bağlı olarak orkestra şefliğinin arketip modellemesi, 'kolektif öz' iddiasıyla zemin ve bağlama kavuşturulmuştur. Bu modelleme ile, bu zamana kadarki süreçte orkestra şefinin oluşturduğu form ve topluluğu içindeki konumunun (jest hareketleri, atfedilen özellikleri, müzik eseri ve orkestra ile olan bağlantısı) arketipsel bir malzemeden beslendiği savunulmaktadır. Bu çalışmada disiplinler arası paradigmalar ile orkestra şefinin betimsel tanımlaması yapılmıştır. Çeşitli yollarla arketipsel bir öze eriştiği varsayımı üzerinden müzikal ve liderlik özelliklerini anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Ayrıca sunulan değerlendirmeler ile Jungçu bir 'kendileşme' (self realization) süreci yaratılarak orkestra şefinin çalışma evreninde tatminkar ve tam potansiyele ulaşabilmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Since the creative attitude and imagination are present in the works of composers, entering the thought world of the composer can be seen as the primary initiative area for orchestra conductors. The musical piece that the orchestra conductor must interpret can be revealed with many approaches that lead from complex stages to holistic analysis. The rehearsal and concert process of music, which is the secondary initiative area of the orchestra conductor, can be thought of as the most critical process in terms of communication with the orchestra. With this perspective, it can be seen that the orchestra conductor has an important and detail-oriented function between music and the orchestra. With an archaeological perspective, the phenomenon of a conductor and/or conducting is an ancient one that has evolved in different ways with changing human functions over time. The appearance of conducting in music ensembles in Ancient Egypt, Greece, and European civilizations demonstrates a common essence based on the ethnological and etymological findings. As orchestral conducting emerged as a distinct figure in European culture in the 19th century, it is believed to have gained advanced structural and functional features that significantly enriched its essence. In other words, it is a rational deduction to claim that over time, individuals who have performed such tasks have become archetypes as functional symbols, as they perform the same job description and content. From this perspective, the first section of this study titled“The Orchestra Conductor as an Archetype in terms of Musical and Leadership Characteristics”aims to bring together the concepts of music and psychology in a contextual sense towards the theory of archetypes. In the second part, the expressions in the literature about the artistic and functional status of the conductor in the historical process are given. In the third chapter, phenomenological and semiotic approaches that could provide a critical perspective are focused on the experience of the conductor in the process of making sense of the musical work and gestural communication. This creates a deconstructivist perspective on the discourses of the orchestra conductor in the second section. Towards the end of the third section, the orchestra conductor's leadership qualities are discussed in terms of their psychological outer boundaries with respect to their interaction with the orchestra. In summary, an effort has been made to understand the situation of the conductor between the composer and the orchestra by using approaches to examine in an interdisciplinary perspective. As a result of data collected and the modeling from Jung's archetype theory, the study discuss whether or not the conductor is an archetype. It can be assumed that the function of the orchestra conductor in the relationship between the musical piece and the orchestra is based on the use of gestures and hand movements for musical direction, and that this communication level is fed from a“collective unconscious”field. In other words, it is known that the gestures and hand movements used by the orchestra conductor initially had only a tempo/rhythmic function. Although it still serves this function, it has developed a different concept as based on“zeitgeist”(the time he/she is in) and directly assumes a function in the interpretation of music. It is believed that in ancient times, orchestra conductors appeared as coordinators in front of the stage, ensuring that the music group worked together and in harmony in important organizations. In modern times, they are considered leaders as they exhibit a more developed form of the same function. In this sense, the archetypal modeling of the orchestra conductor based on the paradigms of music and psychology has been grounded and contextualized with the claim of“collective essence”. With this modeling, it is argued that the form created by the conductor, so far, and his/her position within the ensemble (gestures, attributed characteristics, interaction with the musical piece and orchestra) are fed from an archetypal material. In this study, a descriptive definition of the orchestra conductor was made with interdisciplinary paradigms, and an attempt was made to understand their musical and leadership characteristics based on the assumption that they access an archetypal essence in various ways. Additionally, by creating a Jungian process of“self-realization”through the presented evaluations, the aim was to enable the orchestra conductor to reach a satisfying and full potential in their work environment.
Benzer Tezler
- Impact of managerial intelligence and leadership styles on employees job satisfaction, manufacturing industry in the United Arab Emirates
Birleşik Arap Emirliklerinde yönetim zeka ve liderlik tarzlarının çalışanların iş memnuniyeti, üretim endüstrisi üzerindeki etkisi
MOHAMMAD OMAID FAZLY
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP MERVE ÜNAL
- Operada hiyerarşik yapılanma-müzikal toplumsal etkileşme
Hierarchy in opera-management of a musical interaction with the masses through music
ESİN KALELİ DE THORPE MİLLARD
- Müzikal ve non-müzikal verbal uyaranların vestibüler uyarılmış miyojenik potansiyel cevapları ile elektroensefalogram kayıtlarının karşılaştırılması
Evaluation of vestibular evoked myogenic potantial and electroencefalography recodings in present musical and non musical verbal stimulation
TUĞBA KIZIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
FizyolojiTrakya ÜniversitesiFizyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDOĞAN BULUT
- Müzikal ve ritmik uygulamaların reklamın başarısı ve hatırlanma özelliği üzerindeki etkileri
The effects of musical and rhythmic applications on the success of commercials
EMİR CENK AYDIN
Doktora
Türkçe
2009
Halkla İlişkilerEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BÜLEND GÖKSEL
- Don Giovanni operasının müzikal ve dramatik yapısı
Musical and dramatic structure of Mozart/s Don Giovanni
MELDA AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiOpera Ana Sanat Dalı
PROF. DR. A. MÜFİT BAYRAŞA