Algılanan ebeveynlik tutumları ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolü
He intermediate role of alexitimia in the relationship between perceived parenting attitudes and psychological symptoms
- Tez No: 801345
- Danışmanlar: DR. HİVREN ÖZKOL COP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Bu çalışmada, algılanan ebeveynlik tutumları ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 18-65 yaşları arasında, 302'si kadın ve 293'ü erkek olmak üzere toplam 595 katılımcıdan veri toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Demografik Bilgi Formu'nun yanı sıra, Young Ebeveynlik Ölçeği, Toronto Aleksitimi Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Betimsel verilerin analizinde yüzde, frekans, ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişkilerde Pearson Korelasyon Analizi ve Regresyon Analizi kullanılmıştır. Gruplar arası farklarda ise ANOVA ve Bağımsız Gruplar t-Testi kullanılmıştır. Varyansların homojenliği varsayımı Levene testi ile incelenmiştir. Varyansların homojen olmadığı durumlarda varyanslar homojen olmadığında kullanılan T testi ve Welch testi istatistikleri kullanılmıştır. Post hoc için varyansların homojen olduğu durumlarda Scheffe testi; varyansların homojen olmadığı durumlarda ise Tamhane T2 testi kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir. Aracı etkinin analizinde AMOS yazılımı kullanılmıştır. Çalışmada algılanan anne ve baba tutumlarının psikolojik belirtiler ile olan ilişkisinde aleksitiminin aracı bir rolünün olup olmadığını test etmek üzere yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak iki araştırma modeli oluşturulmuştur. İlk araştırma modeli anneye yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerine yönelik kurulurken, ikinci model babaya yönelik algılanan ebeveynlik biçimlerine yönelik kurulmuştur. Bu iki model test edilmeden önce anne ve babaya yönelik algılanan ebeveynlik biçimleri bozuk ve obsesif ebeveynlik olmak üzere iki üst faktörde birleştirilmiş ve yapılan doğrulayıcı faktör analizi ile bu üst faktörlerin kabul edilebilir indeks değerlerine sahip olduğu gösterilmiştir. Araştırma modellerinde aracılık etkisini incelemek için ise yol analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan yol analizi sonuçlarında her iki modelde de aleksitiminin anlamlı bir aracı rolünün olduğu ortaya konmuştur. Bu sonuç algılanan anne ve baba tutumlarının psikolojik belirtileri yordarken aleksitiminin bu yordayıcılık etkisinde aracılığının olduğunu göstermiştir. Çalışmada ulaşılan bulgular, alan yazın kapsamında tartışılmış, ileriki çalışmalara dair öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the mediating role of alexithymia in the relationship between perceived parenting attitudes and psychological symptoms. A total of 595 individuals, 302 women, and 293 men, between the ages of 18 and 65, provided data for the study. The data was collected using the Young Parenting Scale, Toronto Alexithymia Scale, and Short Symptom Inventory in addition to the Demographic Information Questionnaire. In order to analyze the descriptive data, percentages, frequencies, means, and standard deviations were performed. The correlations between scale scores were examined using Pearson Correlation Analysis and Regression Analysis. ANOVA and Independent Groups T-Test were used to analyze the differences between groups. The assumption of homogeneity of variances was assessed with the Levene test. The T-test and Welch test statistics were utilized when the variances were not homogeneous. The Tamhane T2 test was applied in situations where the variances were not homogenous, whereas the Scheffe test for post hoc was applied in situations where the variances were homogeneous. The data were analyzed with the SPSS 25 program, and the AMOS software was used in the analysis of the mediation effect. To explore whether alexithymia had a mediating function in the association among perceived maternal and paternal attitudes and psychological symptoms, two research models were developed in the study utilizing structural equation modeling. While the first research model was established for the perceived maternal parenting styles, the second model was established for the perceived paternal parenting styles. Before these two models were tested, perceived maternal and paternal parenting styles were combined in two upper factors, namely, disordered and obsessive parenting, and it was shown that these upper factors had acceptable index values with the confirmatory factor analysis. To investigate the mediation effect in the research models, path analysis was conducted. Alexithymia played a major mediating role in both models, according to the findings of the path analysis. The outcome of the analysis suggests that while psychological symptoms are predicted by perceived parental attitudes, alexithymia mediates this effect. All results were discussed in the light of the literature. Strenghts as well as the limitations of this study were presented. Recommendations for the future investigations and studies were added.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde algılanan ebeveyn tutumları ile sosyal kaygı belirtileri arasındaki ilişkide duygu düzenleme stratejileri ve aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediator role of emotion regulation strategies and alexithymia in the relationship between perceived parental attitudes and social anxiety symptoms in university students
ELİFNUR BİRTÜRK
- Algılanan ebeveynlik tutumlarının psikolojik belirtiler üzerindeki etkisinde erkeklik rol normlarının aracı rolü
The mediating role of masculinity role norms in the influence of perceived parenting attitudes on psychological symptoms
HULUSİ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiAntalya Bilim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEZİN ANDİÇ
- Üniversite öğrencilerinde algılanan ebeveynlik tutumları ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide öz-şefkatin aracı rolü
The mediating role of self-compassion in the relationship between perceived parenting attitudes and psychological symptoms in university students
AYŞE SÜRÜCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA AKÇİNAR YAYLA
- Helikopter ebeveynlik, kişiler arası problem çözme becerisi ve zihinselleştirmenin somatik belirtilerle ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between helicopter parenting, interpersonal problem solving skills and mentalization and somatic symptoms
SALİHA TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ECE BEKAROĞLU
- Algılanan helikopter ebeveynlik tutumu ile anksiyete düzeyi ve depresif belirtiler arasındaki ilişki: Öz yeterlik ve duygu düzenlemenin aracı rolü
The relationship of perceived helicopter parenting attitude with anxiety level and depressive symptoms: The mediating role of self-efficacy and emotion regulation
ALMAZ BANNAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI SARANDÖL