Utanç ve öz-şefkatin depresyon düzeyi üzerindeki etkisinde uyumsuz mükemmeliyetçiliğin aracı rolü
The mediating role of maladaptive perfectionism on the relationship between shame, self-compassion and depression level
- Tez No: 801347
- Danışmanlar: PROF. DR. ERCAN KOCAYÖRÜK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışmada uyumsuz mükemmeliyetçiliğin utanç ve öz-şefkatin depresyonla olan ilişkisini nasıl etkilediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yüksek öğrenime devam eden 613 kişiden veri toplanmış, uyumsuz mükemmeliyetçilik puanları yüksek olan 311 kişi analizlere dahil edilmiştir. Araştırma kapsamında beş farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Bu veri toplama araçları Demografik Bilgi Formu, APS Mükemmelliyetçilik Ölçeği Kısa Formu, Suçluluk ve Utanç Ölçeği- Utanç alt boyutu, Öz-Duyarlık Ölçeği Kısa Form ve Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği- Depresyon alt boyutudur. Araştırma kapsamında toplanan veriler IBM SPSS 25.0 ve Lisrel 8.7 programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Değişkenler arası ilişkilerin değerlendirilmesinde Pearson Momentler Çarpımı korelasyon katsayısı ve Yapısal Eşitlik Modellemesi uygulanmıştır. Gruplar arası farkların değerlendirilmesinde bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Uygulanan karşılaştırma analizlerinde katılımcıların cinsiyet, not ortalaması, sınıf düzeyi gibi demografik özellikleri incelenmiştir. Cinsiyet bağlamında gerçekleştirilen ikili karşılaştırma sonuçlarına göre katılımcıların; öz-şefkat, uyumsuz mükemmeliyetçilik ve depresyon puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık elde edilmiş, utanç puanı bağlamında ise kadınlarla erkekler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır. Devam edilen sınıf düzeyine göre katılımcıların öz-şefkat ve depresyon puanları istatistiksel olarak anlamlı derecede farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öz-şefkat puan ortalaması en yüksek grubun hazırlık sınıfı olduğu; depresyon puanı bağlamında ise en düşük puan ortalamasının yine hazırlık sınıfı öğrencilerine ait olduğu görülmüştür. Katılımcıların genel not ortalaması bağlamında grupların utanç, uyumsuz mükemmeliyetçilik ve depresyon puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı derecede farklılık bulunmamıştır. Ancak öz-şefkat puanı bağlamında gerçekleştirilen analizlerde genel not ortalaması en düşük olanların öz-şefkat puanları da en düşük olan grup şeklinde belirlenmiştir. Yapısal model analiz sonuçlarına göre en yüksek ilişkinin öz-şefkat ile mükemmeliyetçilik arasında olduğu, en düşük yol katsayısının ise utanç ile depresyon değişkeni arasında olduğu görülmüştür. Ayrıca yapısal modelde utanç ile depresyon arasındaki ilişkinin anlamlılığını yitirdiği ve ortadan kalktığı görülmüştür. Benzer bir şekilde utanç ve mükemmeliyetçilik arasındaki ilişkinin de istatistiksel olarak anlamını yitirdiği belirlenmiştir. Öte yandan, öz-şefkat ile uyumsuz mükemmeliyetçilik ve depresyon arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki olduğu, uyumsuz mükemmeliyetçilik puanları ve depresyon puanları arasında ise pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Tüm bu sonuçlar, utancın depresyon ile ilişkisinde mükemmelliyetçiliğin herhangi bir rolünden söz etmemizi imkansız hale getirirken, öz-şefkat değişkeninin bu ilişkiye kısmi aracılık ettiğini göstermektedir. Farklı bir ifade ile mükemmeliyetçilik, öz-şefkat ile depresyon arasındaki ilişkiyi kısmi olarak açıklayabilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating role of maladaptive perfectionism in the relation between shame and self-compassion with depression. Data were collected from 613 people who were continuing higher education, and 311 people with high maladaptive perfectionism scores were included in the analysis. Five different scales were used within the scope of the research. These are Demographic Information Form, APS Perfectionism Scale Short Form, Guilt and Shame Scale (only the Shame sub-scale), Self-Compassion Scale Short Form and Depression, Anxiety and Stress Scale (only Depression sub-scale). The data collected within the scope of the research were evaluated using IBM SPSS 25.0 and Lisrel 8.7 programs. Pearson Correlation Coefficient and Structural Equation Modeling were used in evaluating the relations between the variables. Independent sample t-test and one-way analysis of (ANOVA) were performed to test the differences between groups. In the analysis, demographic characteristics of the participants such as gender, grade average and class level are examined. According to the results in the context of gender, a statistically significant difference is found between self-compassion, maladaptive perfectionism and depression scores, but no statistically significant difference is found between men and women in terms of shame score. It is found that the self-compassion and depression scores of the participants are statistically significant according to their class level. The group with the highest self-compassion score was the preparatory class and in terms of depression score, it is seen that the lowest average score belongs to the preparatory class students. There is no statistically significant difference between the shame, maladaptive perfectionism and depression scores of the groups according to the grade average of the participants. However, those with the lowest grade average are determined as the group with the lowest self-compassion scores. According to the results of the structural model analysis, it was seen that the highest correlation is between self-compassion and perfectionism, and the lowest correlation is between shame and depression. In addition, it is observed that the relationship between shame and depression in the structural model lost its significance. Similarly, it was determined that the relationship between shame and perfectionism lost statistical significance as well. On the other hand, it is found that there is a significant and negative relationship between self-compassion and maladaptive perfectionism and depression, and a positive and significant relationship between maladaptive perfectionism scores and depression scores. All these results make it impossible to talk about any role of perfectionism in the relationship between shame and depression, and show that the self-compassion variable partially mediates this relationship. In other words, perfectionism can partially explain the relationship between self-compassion and depression.
Benzer Tezler
- Öz-saygının, moral duygular ve depresyon ile ilişkisinde öz-şefkatin düzenleyici etkisi
Moderator effect of self-compassion on the relationship of self-esteem with self-conscious emotions and depression
İKBAL EYLÜL GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE ALTAN ATALAY
- Çocuklukta onaylamayan çevre ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide içselleştirilmiş utanç, öz şefkat ve zıtlıktan kaçınmanın aracı rolünün incelenmesi
An examination of the mediating role of internalized shame, self-compassion, and contrast avoidance in the relationship between invalidating childhood environment and social anxiety
RUMEYSA ÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- LGBT bireylerin yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak kendini açma, iyimserlik, öz şefkat ve utancın rolü
The role of self disclosure, optimism, self compassion, and shame as the predictors of life satisfaction of LGBT
ÖZGE KALEMTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiPsikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA GÜLOĞLU
- An interpretative phenomenological analysis of shame in adult women and compassion focused group intervention with schema therapy techniques
Kadınlarda utancın fenomenolojik analizi ve şema terapi teknikleri ile öz şefkat odaklı grup müdahalesi
SEVDA DEMİR
Doktora
İngilizce
2014
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK GENÇÖZ
- Madde bağımlılığı tedavisi gören bireylerde çocukluk çağı travmalarının erken dönem uyumsuz şemalar üzerine etkisi: Öz şefkatin aracı rolü üzerine bir inceleme
Relationship between childhood traumas and early maladaptive schemas among individuals who are treated for substance abuse: Examination the mediator effect of self compassion
BİRSU KONUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU YAKIN HARING