Geri Dön

Şırnak ilinde yeni kırsallığın coğrafi analizi

Geographical analysis of the new rurality at Şırnak province

PDF İndir

  1. Tez No: 801634
  2. Yazar: NESİFE LAĞAMCIOĞLU DİYAPOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. İLHAN OĞUZ AKDEMİR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Coğrafya, Geography
  6. Anahtar Kelimeler: Şırnak, Kırsallık, Göç, Yeni kırsallık, Demografik Dönüşüm, Şırnak, rurality, migration, new rurality, demographic transformation
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 86

Özet

Şırnak ili 1990 yılında, Hakkâri ilinin Beytüşşebap ve Uludere ilçeleri, Mardin'in Cizre, Silopi ve İdil ilçeleri ve Siirt ilinin Şırnak ilçesi ile Eruh ilçesine bağlı Fındık Bucağı ve bağlı köyleri ile il olmuştur. Şırnak ili iki ayrı coğrafi bölgede sınırları içinde bulunmaktadır. Şırnak merkez ilçe, Beytüşşebap ve Uludere ilçeleri Doğu Anadolu Bölgesi'nin Hakkâri bölümünde yer alır. İdil, Cizre, Silopi ve Güçlükonak ilçeleri ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümünde Güney Ovaları Alt Yöresinde yer almaktadır. Şırnak ilinde 7 ilçe merkezi, 12 belde belediyesi olmak üzere toplam 261 yerleşim birimi bulunmaktadır. En büyük yerleşim birimi 130.290 nüfusu ile Cizre'dir. Yeni kırsallık kavramı, geleneksel manada bildiğimiz, tarım hayvancılıkla geçinen, sosyal kültürel mirasın korunduğu, birçok altyapı ve erişim yoksunluğunun yaşandığı kırsallıktan farklıdır. Kırsal alanlar artık kentin homojen yapıdaki bir karşıtı değildir. Bu bağlamda yeni kırsallık kavramı, tarım dışı sektörlerde çalışan nüfus sayısının fazlalaştığı, ticaretle, sanayiyle, şehirle bağlantılı, alt yapı ulaşım ve iletişim sıkıntılarının yaşanmadığı veya daha az yaşandığı bir kırsallık olgusunu ifade etmektedir. Şırnak ili, Türkiye genelinde bir kırsal alan olarak görülse de kendi içinde kırsal coğrafi alan görünümünde heterojen bir yapıya sahiptir. Şırnak'ta kırsal alanlar ulaşım ağlarının, göç zincirlerinin, ticaretin, sanayinin kamu ve yarı kamu kuruluşlarının, dönemlik nüfus hareketlerinin etkisinde şekillenmiştir. Şırnak'ta kırsal alanların şekillenmesinde en fazla etkili olan beşeri unsur göç olgusu ve Habur Sınır Kapısı olmuştur. Bunun sonucunda kırsal alanda, birbirinden farklı özelliklere sahip yerleşim birimleri ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada Şırnak ilinin yerleşim birimleri, ekonomik yapısı, idari özellikleri, sosyal yaşam özellikleri, alt yapı gibi kriterlere göre değerlendirilerek yeni kırsallık kavramı bakış açısıyla yeniden kırsal ayrıma tabi tutulmuştur. Yapılan arazi çalışması ve anketler sonucunda Şırnak'ta 28 adet kente entegre kırsal alan tespit edilmiştir. Kente entegre kırsal alanların genellikle ya kentsel alanlara ya da önemli ulaşım ağlarına yakın oldukları tespit edilmiştir. Aynı zamanda bu alanlar sosyal yaşam özellikleri, sağlık hizmetleri, alt yapı gibi özellikler bakımından avantajlı sahalardır. Entegre kırsal alanlarda çalışan nüfusun tamamına yakını, tarım ve hayvancılık dışı sektörlerde çalışmaktadır. 34 adet orta derece kırsal alan ve 200 adet baskın kırsal alan tespit edilmiştir. Orta derecede kırsal alanlarda ise nüfusun yarısına yakını veya yarısından biraz fazlası tarım dışı sektörlerde çalışmaktadır. Hem entegre kırsal alanlarda hem de orta derece kırsal alanlarda konut tipleri genellikle modern inşaat malzemeli kullanılarak yapılmış konutlardır. Baskın kırsal alanlarda ise nüfusun büyük çoğunluğu tarım ve hayvancılıkta çalışmaktadır. Bu alanlarda ulaşım zorlukları görülmektedir. Geleneksel konut tipleri yaygındır. Sağlık hizmetlerine erişim kısıtlı ve eğitim ise bazılarında taşımalı bazılarında ise ilkokul seviyesinde olmaktadır. Avantaj sağlayan yerel potansiyellerin kullanılması yaklaşımı, yerel dinamiklerin kapasitelerinin genişletilmesi modeli, topluluk merkezli kırsal kalkınma uygulamaları ve yaratıcı topluluk kalkınma modellerinin Şırnak'ta uygulanması işlevsel olacaktır.

Özet (Çeviri)

Şırnak province became a province in 1990 with Beytüşşebap and Uludere districts of Hakkâri province, Cizre, Silopi and İdil districts of Mardin, Şırnak district of Siirt province and Fındık Sub-district and affiliated villages of Eruh district. Şırnak province is located within the borders of two different geographical regions. Şırnak central district, Beytüşşebap and Uludere districts are located in the Hakkâri section of the Eastern Anatolia Region. Idil, Cizre, Silopi and Güçlükonak districts are located in the Southern Plains subregion in the Dicle Section of the Southeastern Anatolia Region. There are a total of 261 settlement units in Şırnak, 7 of which are district centers and 12 are town municipalities. The largest settlement is Cizre with a population of 130,290. The new concept of rurality is different from the rural ones we know in the traditional sense, which live on agriculture and animal husbandry, where social and cultural heritage is preserved, and where there is a lack of infrastructure and access. Rural areas are no longer the homogeneous opposite of the city. In this context, the new concept of rurality refers to a rural phenomenon in which the number of people working in non-agricultural sectors increases, and there are no or fewer problems in connection with trade, industry, city, infrastructure, transportation and communication. Although the province of Şırnak is seen as a rural area throughout Turkey, it has a heterogeneous structure within itself in the appearance of a rural geographical area. Rural areas in Şırnak have been shaped under the influence of transportation networks, migration chains, commerce, industry, public and semi-public institutions, and periodic population movements. The most influential human factor in shaping the rural areas in Şırnak has been the phenomenon of migration and the Habur Border Gate. As a result, settlements with different characteristics have emerged in the rural area. In this study, the settlement units of Şırnak province were evaluated according to criteria such as economic structure, administrative characteristics, social life characteristics, infrastructure, and were again subjected to rural separation from the perspective of the new rurality concept. As a result of the field work and surveys, 27 rural areas integrated into the city were determined in Şırnak. It has been determined that rural areas integrated into the city are generally close to either urban areas or important transportation networks. At the same time, these areas are advantageous areas in terms of features such as social life features, health services and infrastructure. Almost all of the population working in integrated rural areas work in sectors other than agriculture and livestock. 34 medium rural areas and 200 dominant rural areas were identified. In moderately rural areas, nearly half or slightly more than half of the population works in non-agricultural sectors. Housing types in both integrated rural areas and moderate rural areas are generally houses built using modern construction materials. In the dominant rural areas, the majority of the population works in agriculture and animal husbandry. Transportation difficulties are observed in these areas. Traditional housing types are common. Access to health services is limited and education is at the level of primary school in some of them bussed and in others.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    825317

    Şırnak ilinde halk inançları ve uygulamaları

    Folk beliefs and practices in Şırnak province

    HAKİM ZEYREK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAKİRE BALIKÇI

  2. Tez No

    338037

    Şırnak papilionoidea ve hesperioidea ekolojisi ve faunası üzerine araştırmalar

    Studies on the fauna and ecology of papilionoidea and hesperioidea in Şirnak province (East Turkey)

    AHMET GÜNGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    BiyolojiYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET ÖMER KOÇAK

  3. Tez No

    657313

    Şırnak yöresinde modern ceviz yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması

    Spreading of modern walnut growing in Şirnak region

    ŞİLAN GÜNGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    ZiraatŞırnak Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEYYİD IRMAK

  4. Tez No

    787211

    Dijital dönüşüm ve motivasyon arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Şırnak ili örneği

    A research to determine the relationship between digital transformation and motivation: The case of Şırnak

    ORHAN İDİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    İşletmeŞırnak Üniversitesi

    Uluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN VEDAT SÖNMEZ

  5. Tez No

    767385

    Covıd-19 pandemisinin lojistik işletmelerinin faaliyet ve maliyetleri üzerindeki etkilerine ilişkin yönetici algılarının tespit edilmesi

    Determining the perceptions of managers regarding the effects of the Covid-19 pandemic on the activities and costs of logistics companies

    FATİH EKİNLER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İşletmeNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞÜKRAN GÜNGÖR TANÇ

Geri Dön