XVI. yüzyıl divanlarında nasihat
Advice in the XVI. century's divan literature
- Tez No: 802148
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKKUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: XVI. Yüzyıl, Dîvân Şiiri, Nasihat, Tasavvuf, XVI. Century, Divan poems, Advice, Sufism
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 418
Özet
Bu çalışmada XVI. yüzyıl dîvânlarından on üç tanesi seçilerek nasihat muhtevası incelenmiştir. İncelenen dîvânlar; Âhî, Hayretî, Usûlî, Zâtî, Fuzûlî, Hayâlî, Muhibbî, Emrî, Taşlıcalı Yahyâ Bey, Murâdî, Nev'î, Bâkî ve Bağdatlı Rûhî'ye aittir. Nasihatler, dinî ve tasavvufî konulara dair, genel ahlâka dair, sosyal ve kültürel hayata dair nasihatler olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirilmiştir. Şairlerin tasavvufî konularda daha fazla nasihat ettikleri tespit edilmiştir. Dünyanın geçiciliği, âlemin özünün aşk olduğu, iyilik etme ve kötülükten sakınmanın insanı iki cihanda mutlu edeceği konularında şairlerin ortak bir duyuş sergiledikleri görülmüştür. Tevbe, zikir ve duanın önemi üzerine öğütler veren şairler, okuyucuya sabır, şükür, kanaat, vefâ gibi hasletleri kazandırmaya yönelik telkin ve tavsiyelerde bulunmuşlardır. Dîvânlarda nasihat muhtevası; öğüt vermek gayesiyle yazılan, tamamı nasihat içerikli manzumeler ve bir manzumenin arasına serpiştirilmiş öğüt veren bir ya da birkaç beyit olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Dîvânlara göre farklılık göstermekle birlikte beyit düzeyinde nasihatlerin daha fazla yekûn tuttuğu tespit edilmiştir. Beyit düzeyinde en çok nasihat, Muhibbî Dîvânı'nda yer alır. Sultan şair Murâdî'nin Divân'ı ise 92 manzume ile en fazla müstakil nasihat-nâme içeren dîvândır. Taşlıcalı Yahyâ Bey Dîvânı da nasihat muhtevasının yoğunluğu ile dikkati çekmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, thirteen of the divans of the XVI. Century were selected and the content of advice was examinated. Examined divans; it belongs to Âhî, Hayretî, Usûlî, Zâtî, Fuzûlî, Hayâlî, Muhibbî, Emrî, Taşlıcalı Yahyâ Bey, Murâdî, Nev'î, Bâkî ve Bağdatlı Rûhî. Advices were evaluated under three main headings; advive on religious and mystical issues, on general morality and on social life. It has been determined that the poets give more advice on mystical issues-sufism. It has been seen that the poets have a common sense of the transience of the world, the essence of the worlds is love, doing good and avoiding evil will make people happy in both worlds. The poets, who gave advice on the importance of repentance, dhikr and prayer, gave suggestions and advice to help the reader gain traits such as patience, gratitude, contentment and fidelity. The content of advice in divans; it appears in two forms, as verses, all of which contain advice, and as one or more couplets that give advice interspersed with a verse. Although it differs according to the divans, it has been determined that the advices at the couplet level are more complete. Most of the advice at the couplet level takes place in Muhibbî's Divan. Taşlıcalı Yahyâ Bey's Divan also draes attention with the intensity of its advice content.
Benzer Tezler
- 16. yüzyıl divanlarında dünyevileşme-sosyal hayat
Earthly affairs-social life in the divan literature in the 16th centruy
YUSUF EMİRHAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıArtvin Çoruh ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÇELEBİOĞLU
- XV - XVI. yüzyıl Osmanlı şairlerinin divanlarında biyografik bilgi: Şair ve eser isimleri
15 - 16th centuries Ottoman poets, diwans biographical information: Poet and names work
MİKAİL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Necâtî Bey'in XV. ve XVI. yüzyıl klasik Türk şiirine tesiri
The influence of Necâtî Bey on classical Turkish poetry in the XVth and XVIth centuries
ÖMER ARSLAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Mezâkî Divanı sözlüğü [bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü]
Dictionary of Mezaki's Divan [contextual index and functional dictionary]
METE BÜLENT DEGER
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Klasik Türk şiirinde savaş aletleri (XV-XVI. yüzyıl divanlarına göre)
War instruments in classical Turkish poetry (in reference to divans of 15th-16th centuries)
ALİ DUMAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK