Toplumsal cinsiyetin yeniden üretimi bağlamında annelik kavramının eleştirisi
A critique of the concept of motherhood in the context of the gender reproduction
- Tez No: 802156
- Danışmanlar: PROF. AYŞEGÜL YARAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Bu çalışmanın amacı; annelik kavramı ve kavrama dair açmazları eleştirel bir mesafe ile tartışmaktır. Tezin problematiği; toplumsal cinsiyetin ve cinsiyetçiliğin eleştirisidir. Kutsallaştırılan ve yüceltilen annelik kavramı, kadın kimliğinin doğal ve eşsiz bir parçası olarak addedilir ve bu nedenlerle eleştirilmesi güç bir pozisyonda yer alır. Geleneksel toplumdan postmodern topluma ataerkil sistem, cinsiyetçilik ve heteroseksizm meşrulaşmış; birinci ve ikinci dalga kadın hareketlerinin muhalefeti ile karşılaşmıştır. Ancak toplumsal dönüşme ve kazanımlara rağmen kapitalizm ile ittifak içinde olan ataerkil sistem, muhalefeti de içine katarak annelik rolünü kadın kimliğinin en muteber rolü olarak, pekiştirmiştir. Dolayısıyla toplumsal cinsiyetin yeniden üretimi bağlamında annelik, cinsiyetçi hegemonya dâhilinde yeniden üretilmektedir. Bu kapsamda, bilinçli\bilinçdışı olarak tutum ve davranış arasındaki çelişkileri açıklayan çelişik duygulu cinsiyetçilik, eril tahakküm, örtük taraflılık ve cinsiyetçi ikiyüzlülük kavramları; annelik kavramı ekseninde cinsiyetçi hegemonyanın yeniden üretimini tartışmayı mümkün kılan önemli bilimsel kavramlardır. Çalışma boyunca bu kavramlar hem gündelik yaşam pratikleri ve medya\sosyal medya örnekleri temelinde tartışılmış hem de yürütülen alan araştırması ile annelik ve 'gönüllü' çocuksuzluk konuları derinlemesine görüşmeler üzerinden yorumlanmıştır. Sonuç olarak, nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan araştırmada, menopoza girmiş ve çocuksuz 21 kadın ile görüşmeler yapılmıştır. Bulgular neticesinde 'gönüllü' çocuksuzluğun cinsiyetçilikten tümüyle özgürleşme olmadığı ve her kesimden kadının anneliğe kutsallık atfettiği anlaşılmıştır. Neticede cinsiyetçi ikiyüzlülüğün herkese\hepimize içkin olduğu ve sınırları keskin olan bir gönüllü çocuksuzluk tanımının yapılmasının güç olduğu anlaşılmıştır. Bu bakımdan çalışma; çocuksuzluğun gerekçeleri farklılaşsa da kadınların, anne olmama tercihini yaptıklarını ortaya koymuş, gönüllü olarak anneliği tercih etmenin imkânlarını tartışmaya açmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to discuss the concept of motherhood and its dilemmas from a critical distance. The problematic of the thesis is the critique of gender and sexism. The concept of motherhood, which is sanctified and glorified, is considered to be a natural and unique part of the female identity and is therefore in a position that is difficult to criticize. From traditional to postmodern society, the patriarchal system, sexism and heterosexism have been legitimized and faced opposition from first and second wave women's movements. However, despite the social transformations and gains, the patriarchal system, in alliance with capitalism, has reinforced the role of motherhood as the most recognized role of women's identity by incorporating the opposition. Therefore, in the context of gender reproduction, motherhood is reproduced within the gendered hegemony. In this context, the concepts of contradictory affective sexism, masculine domination, implicit bias and sexist hypocrisy, which explain the contradictions between conscious and unconscious attitudes and behaviors, are important scientific concepts that make it possible to discuss the reproduction of sexist hegemony on the axis of the concept of motherhood. Throughout the study, these concepts were discussed on the basis of daily life practices and media\social media examples, and the issues of motherhood and 'voluntary' childlessness were interpreted through in-depth interviews. As a result, in this qualitative research, 21 menopausal and childless women interviewees were interviewed. The findings revealed that 'voluntary' childlessness is not a complete liberation from sexism and that women from all walks of life attribute sacredness to motherhood. Consequently, it is understood that sexist hypocrisy is inherent in everyone and that it is difficult to make a definition of voluntary childlessness with clear boundaries. In this respect, the study reveals that women make the choice not to be a mother even if the reasons for childlessness differ, and opens the possibilities of voluntarily choosing motherhood to discussion.
Benzer Tezler
- 'Kimsenin Müslüman Kadınları' Müslüman kadınların alternatif medya platformları aracılığıyla karşı kamusal alan oluşturmaları: Türkiye ve Almanya örneği
'Nobody's Muslim Women' construction of Muslim women's counter public sphere through alternative media platforms: The case of Turkey and Germany'
SÜMEYRA SOYDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE
- Medyadan gündelik hayata annelik söylemlerinin dolaşımı: Kadın dizisi ve anneliğin yeniden üretimi
Circulation of the discourses of motherhood from media to daily life: Reproduction of motherhood in kadın drama series
DENİZ KARATEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEREN AKSOY SUGIYAMA
- Patriyarkal kapitalizm bağlamında bekar anneler
Single mothers in context of patriarchal capitalizm
GURBET KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyolojiİstanbul ÜniversitesiSosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ BALOĞLU
- Üreme teknolojileri bağlamında anneliğin yapı bozumu: Taşıyıcı annelik
Deconstruction of motherhood in the context of reproductive technologies surrogacy
ÖZLEM TÜRKDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞLAYAN KOVANLIKAYA
- Kuşaktan kuşağa annelik: Gaziantep örneği
Motherhood from generation to generation: Gaziantep example
EDA KARAYMİRZA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiGaziantep ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENAY LEYLA KUZU