Yapay zekânın yol açtığı zararlardan doğan hukuki sorumluluk
Civil liability arising from the damages caused by artificial intelligence
- Tez No: 802181
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER ARBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Kişilik, Yapay Zekâ, Hukuki Sorumluluk, Kusur Sorumluluğu, Kusursuz Sorumluluk, Ürün Sorumluluğu, Sözleşme Sorumluluğu, Avrupa Parlamentosu Tavsiye Raporu, Personality, Artifical Intelligence, Defect Liability, Strict Liability, Product Liability, Contract Liability, European Parliament Recommendation Report
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Yapay zekâ, bilgisayarsistemlerinin insana benzerşekilde düşünmesi, öğrenmesi ve karar vermesi için tasarlanan bir bilim dalıdır. Yapay zekâ, doğal dil işleme, görüntü işleme, makine öğrenmesi, derin öğrenme, doğal dil işleme, robotik gibi birçok teknolojiyi içermektedir. Teknolojinin gelişimi sağlamış olduğu devasa faydanın yanında birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Bunlardan biri de yapay zekâlardan doğan zarardan kimin sorumlu olacağı meselesidir. Yapay zekâlar ile insanların günlük yaşamlarındaki etkileşim ve iletişimleri arttıkça, hukuki açıdan ortaya yeni ve farklı sorunlar çıkmakta ve mevcut hukuki düzenlemeler ile bu sorunlara bir çözüm getirmek zorlaşmaktadır. Yapay zekâlı varlıkların meydana getirmiş olduğu zararlardan kimin sorumlu olacağı hususu, yapay zekâlı varlıkların hukuki kişiliğe sahip olup olmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Bu varlıkların sorumluluğunun söz konusu olabilmesi için hukuki olarak kişiliğe sahip olmaları gerekmektedir. İnsanlar gibi düşünebildiği ve hareket edebildiği kabul edilen yapay zekâlı varlıklara kişilik tanınması durumunda zarar vukuunda yapay zekâya başvurulabileceği değerlendirilmektedir. Öğretide süper yapay zekâlı sistemlerin kendi davranışlarının ve bu davranışların sonuçlarının farkında olması nedeniyle eylemlerinden sorumlu sayılabileceği ifade edilmektedir. Kendi kendine öğrenme potansiyeline sahip olan bu yapay zekâlar hukuken kişi olarak kabul edilebilecektir. Ancak hali hazırdaki hukuk sistemlerinde böyle bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu sebeple yapay zekâlar haksız fiilleri sonucu neden oldukları zararlardan dolayı sorumlu tutulmayacaklardır. Yapay zekâlardan kaynaklanan zararlarda kime başvurulması gerektiği hususu önem arz etmektedir. Yapay zekâlar bir insanın idaresinde ve denetiminde olabileceği gibi kendi kendine, otonom olarak da hareket edebilmektedir. Her iki durumda da yapay zekâ mal varlığı, yaşam hakkı, vücut bütünlüğü, onur ve haysiyet, özel hayatın gizliliği vb. maddi veya manevi birçok değerde zarara neden olabilmektedir. Tepkisel ve sınırlı yapay zekâ türleri göz önüne alındığında kısıtlı otonomiye sahip olan ve hukuk sistemimizde eşya veya ürün olarak kabul gören ve hukuki anlamda kişi olarak kabul edilmeyen bu yapay zekâların neden olduğu zararlarda, yürüklükte olan yasal düzenlemeler belirli ölçüde uygulama alanı bulabilecektir. Somut durumun özelliklerine göre kusur sorumluluğu, kusursuz sorumluluk, ürün sorumluluğu, sözleşme sorumluluğu hükümlerine başvurulabilecektir. Bu tür yapay zekâların davranışları sonucu ortaya çıkan zararın tazmini için“arka plandaki insanlara”yani yasaların fiillerine hukuki neticeler bağladığı kişilere başvurulabilecektir. Karşısındaki insanların güdülerini, inançlarını, hislerini, niyetlerini yani psikolojik durumunu algılayarak onlarla etkileşime girebilen zihin teorisi ve kendilerinin farkında olan ve içsel durumlarını ve diğerlerinin duygularını, davranışlarını ve zekâsını algılayabilen kendini tanıyan yapay zekâlar açısından klasik sorumluluk türleri ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Bu nedenle yapay zekâlı varlıkların neden olduğu zararların tazmini bağlamında Avrupa Parlamentosu Tavsiye Raporu'ndakine benzer yeni bir kusursuz sorumluk türüne yönelik düzenleme yapılması uygun olabilecektir.
Özet (Çeviri)
Artificial intelligence is a branch of science designed for computer systems to think, learn and make decisions similar to humans. It includes many technologies such as artificial intelligence, natural language processing, image processing, machine learning, deep learning, natural language processing, robotics. The development of technology brings with it many problems as well as the huge benefits it provides. One of them is the issue of who will be responsible for the damage caused by artificial intelligence. Asthe interaction and communication of artificial intelligence and people in their daily lives increase, new and different problems arise in terms of law and it becomes difficult to solve these problems with the current legal regulations. The issue of who will be responsible for the damages caused by artificial intelligence assets raises the question of whether artificial intelligence assets have legal personality. In order for these assets to be liable, they must have legal personality. It is considered that artificial intelligence can be applied in case of harm, if personality is given to artificial intelligence beings, which are accepted to be able to think and act like humans. In the doctrine, it is stated that super artificial intelligence systems can be considered responsible for their actions because they are aware of their own behavior and the consequences of these behaviors. These artificial intelligences, which have the potential to learn by themselves, can be legally accepted as persons. However, there is no such regulation in the current legal systems. For this reason, artificial intelligence will not be held responsible for the damages they cause as a result of tortious acts. It is important to whom to apply for damages caused by artificial intelligence. Artificial intelligence can be under the supervision and control of a human, or it can act autonomously. In both cases, artificial intelligence can may damage to many material or moral values like property, right to life, bodily integrity, honor and dignity, privacy etc. Considering the reactive and limited types of artificial intelligence, the legal regulations in force will find a certain area of application in the damages caused by these artificial intelligences, which have limited autonomy and are accepted as goods or products in our legal system and are not legally accepted as a person. According to the characteristics of the concrete situation, the provisions of defect liability, strict liability, product liability, contract liability may be applied. In order to compensate for the damage caused by the behavior of such artificial intelligences,“people in the background”, that is, those whose actions the laws attribute legal consequences, can be applied. Classical types of responsibility are far from meeting the need in terms of theory of mind, which can perceive and interact with the motives, beliefs, feelings, intentions, that is, the psychological state of the people in front of them, and artificial intelligences that are aware of themselves and can perceive their inner states and the emotions, behaviors and intelligence of others. For this reason, it may be appropriate to make a regulation for a new type of strict liability, similar to the European Parliament Recommendation Report, in the context of compensation for damages caused by artificial intelligence assets.
Benzer Tezler
- Etik bakışla 'yapay zekâ' sorunları
'Artificial intelligence' problems from an ethical perspective
TOLGA GAVCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERFİN KART TEPE
- Üniversite kütüphanelerinin geleceği: Yapay zekâ ve büyük veri analitiğinin avantajları ve dezavantajları
The future of university libraries: Advantages and disadvantages of artificial intelligence and big data analytics
BURAK SAVAŞ SARIÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiKastamonu ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMİD DERVİŞ
- Empowering learner autonomy for developing writing skills through ai-enhanced reflective journals
Yapay zekâ destekli yansıtıcı günlükler aracılığıyla yazma becerilerinin geliştirilmesi için öğrenen özerkliğinin güçlendirilmesi
SENA KÖNEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ AYDIN
- Teknoloji toplumunun inşası ve sinema: Beş kült postmodern Hollywood filmi üzerinden bir görsel analiz
The construction of the technology society and the cinema: A visual analysis of five postmodern cult Hollywood movie examples
SELEN KOÇAK
Doktora
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA DEMET ULUSOY
- Bulanık uzman sistem kullanarak tıkayıcı uyku apne hipopne sendromunun ciddiyet seviyesinin tahmini
Severity degree prediction of obstructive sleep apnea hypopnea syndrome using fuzzy expert system
CAN ZOROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kulak Burun ve Boğazİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SERKAN TÜRKELİ