İlk dönem Eş'ârî kelâmında istidlâl bi'ş-şahid âle'l-ğâib yöntemi
The istidlal bi'shadid alal-ghaib method in early Ash'ari theology
- Tez No: 803543
- Danışmanlar: PROF. DR. KAMİL GÜNEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
İlk dönem kelâmında Tanrı'nın zatı ve sıfatları hakkında yargıda bulunabilmenin imkânının kendisinde sağlandığı en önemli araç, istidlâl bi'ş-şahid âle'l-ğâib yöntemidir. Özellikle ilk dönem Eş'ârî kelâmcıları tevhid-tenzih çerçevesinde inşa ettikleri bilgi sistemleri ve ontolojileri ile yöntemi diğer ekollerden farklı bir şekilde ele alıp sistemleştirmiş, Tanrı'nın sıfatlarını ispat etme hususunda bu yöntemi sıklıkla kullanmışlardır. İlk dönem Eş'ârîleri diğer ekollerden farklı olarak yöntemi; illet, şart, delil ve hakikatte birlik olmak üzere dört farklı şekilde kullanmış ve her kullanım şeklinde bilgi sistemlerine uygun şartlar öne sürmüşlerdir. Böylelikle bir taraftan varlığı diğer taraftan da var edeni kuşatan külli bir istidlâl aracı ortaya koymaya gayret göstermişlerdir. Mezhep içerisinde ise yöntemin kullanımı tek bir biçimde gerçekleşmemiştir. İmam Eş'ârî, illet ve hakikât tespiti hususunda dilin tevkifiliğinden hareket ederken; Bakıllânî ve İmam Cüveynî, ahval teorisinden hareket etmişlerdir. Özellikle İmam Cüveynî'nin ikinci döneminde kelâmî metodoloji hususunda yaptığı eleştiriler yöntemin daha sonraki dönemlerde kullanımı ve geçerliliğini etkilemiştir.
Özet (Çeviri)
The most important tool for making judgments about God's essence and attributes in the early period of Islamic theology was the method of istidlal bi'sh-shahid ale'l-ghayb (reasoning from the witness to the unseen). In particular, the early Ash'ari theologians developed and systematized this method in a unique way within the framework of tawhid (the oneness of God) and tanzih (divine transcendence), and frequently used it to prove God's attributes. Unlike other schools, the early Ash'aris used this method in four different ways: through causality, conditions, evidence, and unity of truth, each time specifying conditions appropriate to their knowledge systems. Thus, they sought to create a comprehensive tool of reasoning that would encompass both existence and its Creator. However, the use of this method within the Ash'ari school was not uniform. Imam Ash'ari relied on the linguistic construct of taqifi (imposed) causality in his identification of causality and truth, while Bakillani and Imam Juwayni derived their approach from theories of states. In particular, Imam Juwayni's critiques of theological methodology during his second period had a direct impact on the subsequent use of this method.
Benzer Tezler
- Abdülkâhir el-Bağdâdî'de kelâm–mantık ilişkisi
'Abd al-Qāhir al-Baghdādī on the relationship of kalam and logic
YUSUF ARIKANER
- Behşemiyye'de ahvâl teorisi
Theory of ahwāl in the Bahshamiyyah
MUHAMMED BOŞNAK
Doktora
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ
- Fahreddin er-Râzî'nin imamet anlayışı
Fakhraddin ar-Razi's interpretation of imamah
HASAN MUSAB ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADEM ERYİĞİT
- Abdulkahir el-Bağdadi'nin Tefsîru'l-Esmâ ve's-Sıfât adlı eserinin tahkiki ve değerlendirmesi
The review and evaluation of Abdülkâhir al-Bagdadi's work title Tefsiru'l-Esmâ ve Sifât
OSMANKHAN SULAIMAN
Doktora
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜRÜK