Soğuk Savaş sonrası Türkiye'nin güvenlik algılamasında NATO ve Kıbrıs etkisi
The role of NATO and Cyprus in Turkey's post-Cold War therat perception
- Tez No: 803959
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TOLGA DEMİRYOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Altınbaş Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Türkiye'nin jeopolitik konumu güvenlik algısını oluşturmada her dönem başat rol oynamıştır. II. Dünya Savaşında ABD, Avrupa ve Orta Doğu güvenlik politika tarihi içerisinde güç mekanizmasını dengeleyici politikalar izlemiştir. II. Dünya Savaşı sonrasında Soğuk Savaş döneminde iki kutuplu bir dünya oluşumunda siyasi, askeri ve ekonomik olarak etkisiz kalan Türkiye, büyük bir güç ile ittifak kurma yoluna gitmiştir. Türkiye, Avrupa'da hâkim güç olan, güvenlik tehdit algılaması hissettiği SSCB'nin gücüne karşı gücü dengelemek için ABD'nin yanında yer almış ve NATO'ya üye olmuştur. Soğuk Savaş döneminde Türkiye'nin NATO üyeliği ulusal güvenliği açısından önemli bir yer teşkil etmiştir. Bu dönemde NATO'nun lider ülkesi ABD'yle Jüpiter füzeleri, Johnson Mektubu, Kıbrıs Harekâtı sonrası 1975-78 yılları arasında uygulanan silah ambargosu gibi konularda sorunlar oluşmuş, fakat bu Türkiye-NATO ilişkilerinin istikrarlı şekilde devam etmesine engel teşkil etmemiştir. Soğuk Savaş döneminin sona ermesiyle NATO'nun dönüşümü, yeni güvenlik konseptleri ve genişleme politikaları gündeme gelmiştir. NATO, üyelerinin güvenliği için savunma anlayışını daha kapsamlı bir şekilde kurgulamıştır. NATO özellikle 11 Eylül saldırılarının ardından yeni güvenlik konseptleriyle üyelerinin terör, enerji güvenliği gibi ortak tehdit algılamalarına karşı yeni yaklaşımlar sergilemeye başlamıştır. Ancak bu dönemde Türkiye'nin ulusal güvenlik kaygıları üzerinden Orta Doğu sınırları ve Doğu Akdeniz'de oluşan ittifakların Türkiye-NATO-Kıbrıs ilişkilerini yakından etkilemiştir. Tez çalışması kapsamında Soğuk Savaş dönemindeki Türkiye-NATO-Kıbrıs ilişkileri, Soğuk Savaş sonrasında Türkiye-NATO-Kıbrıs adası ilişkilerinin tarihsel dönüşümünü şekillendiren bölgesel faktörler ele alınmıştır. Birbirini etkileyen bölgeler olarak Türkiye'nin Orta Doğu sınırında oluşan ittifaklar ve Doğu Akdeniz'deki enerji keşifleri sonrası oluşan ittifaklara bağlı olarak, Türkiye'nin tehdit algısında yaşanan değişimin sebeplerinin Türkiye-NATO-Kıbrıs ilişkilerine nasıl etki ettiği sorusuna yanıt aranmıştır. Orta Doğu ve Doğu Akdeniz bölgesinde ittifak olarak güç haline gelen oluşumların, Türkiye kamuoyunda tehdit algılamaları ve çevreleme algısı oluşturduğu görülmüştür. Tehdit algılamalarına karşı Türkiye'nin sorgulayan bir yaklaşımla, gücü dengelemek için bu ittifaklara nasıl karşılık vermeye çalıştığı, ittifaklara karşı oluşturulan yeni stratejiler ve bunların sonuçları tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkey's geopolitical position has always played a dominant role in shaping its security perception. During World War II, the US pursued balance-of-power policies in Europe and the Middle East. After World War II, Turkey, which had a limited political, military and economic influence in the emergent bipolar order, chose to form an alliance with a great power. In order to balance the power of the USSR, which was the dominant power in Europe and perceived as a security threat, Turkey sided with the USA and became a member of NATO. During the Cold War, Turkey's NATO membership was critical for its national security. During this period, problems arose with the United States on issues such as Jupiter missiles, the Johnson Letter, and the arms embargo imposed between 1975-78 after the Cyprus Operation, but this did not prevent Turkey-NATO relations from continuing steadily. With the end of the Cold War period, NATO's transformation, new security concepts, and expansion policies came to the agenda. NATO formulated a more comprehensive security policy. Especially after the September 11 attacks, NATO started to implement new approaches against the common threat perceptions of its members such as terrorism and energy security. However, the alliances formed in the Middle East and the Eastern Mediterranean in this period have also closely affected Turkey-NATO-Cyprus relations. This thesis examines Turkey-NATO-Cyprus relations during the Cold War and the regional factors shaping the historical transformation of Turkey-NATO-Cyprus island relations after the Cold War. The thesis seeks to answer the question of how Turkey's threat perception has affected Turkey-NATO-Cyprus relations, particularly with reference to the alliances in the Middle East and the Eastern Mediterranean following energy discoveries in the region. It is argued that the alliances in the Middle East and the Eastern Mediterranean region have elevated threat perceptions in Turkish public opinion. The thesis also discusses Turkey's response to the shifting alliances in the region and the consequences of Turkey's policies and strategies.
Benzer Tezler
- Soğuk savaş sonrası değişen kolektif güvenlik anlayışı çerçevesinde NATO-Türkiye ilişkileri
NATO and Turkey relations in the framework of changing collective security understanding after cold war
TAHİR ENGİN BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Uluslararası İlişkilerKara Harp Okulu KomutanlığıGüvenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYDAR ÇAKMAK
- Avrupa Birliği sürecinin Türk savunma harcamalarına etkisi
Effect of the European Union process on Turkish defense expenditure
FİKRULLAH ERDEM
- Değişen tehdit algılamaları ve Türkiye'nin ulusal güvenliğine yansımaları
Changing threat and reflection to national security of Turkey
MUHAMMET LÜTFÜ UÇAR
- Devletlerin güvenlik algılamasında enerji kaynaklarının rolü: Hazar Havzası örneği
The role of the energy resources in perceprion of states' security: The case of Caspin Sea
ASLI HÜSEYİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
EnerjiKadir Has ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
DOÇ. DR. LEVENT ÜRER
- A critical assessment of Turkey's migration regime: Securitization versus human rights?
Türkiye'nin göç rejiminin eleştirel bir değerlendirmesi: Güvenlikleştirmeye karşı insan hakları?
KÜBRA AYDINLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrupa Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GALİP YALMAN