Dolaylı tutum olarak ABD'nin Türkiye'yi çevreleme stratejisi ve Türkiye'nin güvenliğine yönelik tehditleri
The U.S. strategy for containment of Türkiye through indirect approach and its threats to security of Türkiye
- Tez No: 936439
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN DEMİRAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
İkinci Dünya Savaşı sonrası konjektürel zorlamalarla Türkiye ile ABD ilişkileri gelişme göstermeye başlamış ve 1952 yılında Türkiye'nin NATO'ya üye olmasıyla iki ülke arasındaki ilişkiler müttefikliğe ulaşmıştır. ABD, NATO kapsamında ortak tehditleri engellemek için Türkiye'de ve bölgede askeri üs ve tesisler edinmiştir. Bölge ülkelerinde edindiği askeri varlıklarla siyasi ilişkilerde gelişme göstermiştir. ABD, Soğuk Savaş dönemi boyunca bölgede geniş etki alanı elde etmiş ve bu etkisini sonraki döneme de taşımayı başarmıştır. ABD, özellikle kuzeyindeki özerk Kürt Bölgesel Yönetimi başta olmak üzere Irak'ta etkili bir varlığı bulunmuş ve bu ülkenin siyasi şekillendirilmesinde baş mimar olmuştur. Arap Baharı'nın etkisi ile çıkan krizle de Suriye'ye müdahil olma imkanını bulmuştur. ABD, Irak'ta ve Suriye'de, Türkiye'nin çıkarlarına uyuşmayan politikalar izlemiştir. Kürt gruplar üzerinden iki ülkede özerk yapılar kurarak Irak kuzeyinden başlayıp Türkiye sınırına paralel olarak Suriye kuzeyinden Akdeniz'e bir koridor oluşturmaya çalışmıştır. Bu hamlesinde de Türkiye aleyhinde hareket eden PYD/YPG terör örgütleri ile müttefiklik yapmaktadır. Türkiye'nin güvenlik tehditlerini görmezden gelerek bu örgütleri silahlandırmakta ve Türkiye'ye karşı da korumaya alarak Türkiye'nin güneyinde devletvari bir terör yapılanmasının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 2015 itibariyle bölgedeki politikalarında Türkiye ile ters düşen ABD, diğer bir NATO üyesi Yunanistan ile ilişkilerini derinleştirmeye başlamıştır. Yunanistan'da yeni askeri üsler edinen ABD, Türkiye ile aralarındaki sorunlar yüzünden gerginlik yaşayan Yunanistan'a cesaret vermiştir. ABD'nin askeri ve siyasi varlığı ile destek bulan Yunanistan, bölgede Türkiye karşıtı politikalara öncülük etmeye çalışmıştır. ABD'nin Yunanistan'da yeni edindiği üslerin bazıları Türkiye için stratejik öneme sahip sınır bölgeleridir. ABD'nin, Yunanistan ile bölgede askeri tatbikatlara gitmesiyle potansiyel Türk tehdidine göz dağı verilmeye çalışılmıştır. ABD'nin desteğini üzerinde hisseden Yunanistan II Doğu Akdeniz sorununda bölgedeki diğer ABD müttefikleri ile bir araya gelmiş ve Türkiye'nin yalnız bırakılmaya çalışıldığı görülmüştür. Türkiye çevresindeki varlıklarının, Rusya tehdidine karşı olduğunu ima eden ABD'nin bu söylemleri, Türkiye'nin bu varlıklardan tehdit algılamasını sona erdirmemektedir. ABD'nin Türkiye etrafında; Irak, Suriye, Yunanistan, Doğu Akdeniz'deki varlıklarının bulunması ve Türkiye ile ilişkilerinde sorunlar olduğu dönemde bu varlıkların arttırılması, Türkiye'yi bir tehdit algılamasına itmektedir. Stratejik müttefik olarak tanımladığı Türkiye ile bölge politikalarında uyuşmazlık yaşayan ABD, bu durumlarda Türkiye üzerinde ve etrafında sahip olduğu etki kapasitesini kullanarak Türk dış politikasına yön vermeye çalışmaktadır. Modern dönem devletlerinde çeşitli sınırlamalar ve maliyetlerden dolayı savaşlar dış politikada geçmiş dönemlere oranla fazla tercih edilememektedir. Savaşı uluslararası politikalarda birinci seçenek olarak ele almayan ve asıl kazanım olarak düşmanı, savaşmadan amacından vazgeçirmek olarak tanımlayan dolaylı tutum stratejisi, devletler için çok değerli ve çok daha kullanışlı görülmektedir. Düşmanın ya da potansiyel düşmanın savaşma azim ve kararlılığının kırılarak amacından vazgeçirmek olan dolaylı tutum stratejisi, ABD'nin Türkiye için uyguladığı strateji ile örtüşmektedir. ABD'nin Türkiye etrafındaki varlıkları ve ekonomisi üzerindeki etkisiyle kendi politikaları ile uyuşmadığı dönemlerde Türk dış politikasında iradesini kırmaya yönelik girişimleri olduğu belirlenmiştir. Tüm yaşanan örneklerle ABD'nin Türkiye üzerindeki hamleleri dolaylı tutum bağlamında bir çevreleme stratejisini ortaya koymaktadır. Çalışma ile iki ülke arasındaki krizlerin nasıl ortaya çıktığı, ABD'nin Türk dış politikasına müdahale ederken hangi argümanlardan yararlandığı belirlenmeye çalışılmış ve ABD'nin Türkiye ile olan ilişkilerinin daha iyi kavranması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Following World War II, Türkiye-US relations began to develop due to conjectural pressures, and when Türkiye became a member of NATO in 1952, the two countries became allies. The US acquired military bases and facilities in Türkiye and the region to prevent common threats within the scope of NATO. Political relations improved with the military presence it acquired in regional countries. The US gained a wide area of influence in the region during the Cold War and managed to carry this influence to the following period. The US had an effective presence in Iraq, especially in the autonomous Kurdish Regional Government in the north, and was the chief architect in the political shaping of this country. It also found the opportunity to intervene in Syria with the crisis that emerged as a result of the Arab Spring. The US has pursued policies that are completely contrary to Türkiye's interests in Iraq and Syria. By establishing autonomous structures in two countries through Kurdish groups, it has tried to create a corridor from northern Iraq to northern Syria parallel to the Turkish border and to the Mediterranean. In this move, it is making alliances with the PYD/YPG terrorist organizations that act against Turkey. By ignoring Turkey's security threats, it is arming these organizations and protecting them against Turkey, thus causing the emergence of a state-like terrorist organization in southern Turkey.As of 2015, the US, which has been at odds with Türkiye in its policies in the region, has begun to deepen its relations with Greece, another NATO member. The US, which acquired new military bases in Greece, has encouraged Greece, which has been experiencing tension due to its problems with Türkiye. Greece, which has found support with the US's military and political presence, has tried to pioneer anti-Türkiye policies in the region. Some of the US's newly acquired bases in Greece are in border IV areas of strategic importance for Türkiye. By conducting military exercises with Greece in the region, an attempt has been made to intimidate the potential Turkish threat. Feeling the support of the US, Greece has come together with other US allies in the region regarding the Eastern Mediterranean issue and an attempt has been made to leave Türkiye alone. These statements by the US, which imply that its presence around Türkiye is against the Russian threat, do not end Türkiye's perception of threat from these presences. The US's presence around Türkiye; The presence of assets in Iraq, Syria, Greece, and the Eastern Mediterranean, and the increase in these assets during times of problems in relations with Türkiye, push Türkiye to perceive it as a threat. The US, which has disagreements with Türkiye, which it defines as a strategic ally, in regional policies, is trying to guide Turkish foreign policy by using the influence capacity it has on and around Türkiye in these situations. In modern-day states, wars are not preferred in foreign policy compared to the past due to various limitations and costs. The indirect approach strategy, which does not consider war as the first option in international policies and defines the main gain as making the enemy give up its goal without fighting, is seen as very valuable and much more useful for states. The indirect approach strategy, which is to break the determination and resolve of the enemy or potential enemy to fight and make them give up their goal, overlaps with the strategy implemented by the US for Türkiye. It has been determined that the US has made attempts to break the will of Türkiye in foreign policy during periods when its own policies are not compatible with its assets around Türkiye and its effect on its economy. With all the examples experienced, the US's moves on Türkiye reveal a containment strategy in the context of indirect attitude. The study attempts to determine how the crises between the two countries emerged, what arguments the US used to intervene in Turkish foreign policy, and aims to better understand the US's relations with Türkiye.
Benzer Tezler
- 1970-1980 arası dönemde Türk-Amerikan ilişkilerinde askeri üslerin yeri ve önemi
The importance of military bases in Turkish-American relations between 1970-1980
GÜLSÜN KIZILAĞIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihMilli Savunma ÜniversitesiHarp Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURAK SAMİH GÜLBOY
- Reading the modern through hotel interiors of the 1950s: Divan and Çınar Hotels in İstanbul
1950'ler otel iç mekanları üzerinden moderni okumak: İstanbul Divan ve Çınar Otelleri
HANDE ATMACA ÇETİN
Doktora
İngilizce
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA UZ
DOÇ. DR. ZEYNEP TUNA ULTAV
- Türkiye İsrail ilişkilerinde ABD etkisi: Konstrüktivist bir yaklaşım
U.S.A. influence on Turkey Israel relationship: A constructivist approach
LEVENT ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerDüzce ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER AKBAŞ
- İran_Türkiye enerji ilişkilerinde doğal gazın yeri (2002_2022)
The place of natural gas in Iran-Türkiye energy relations (2002_2022).
MOHAMMAD SARHANGI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENAY ERAY SARITAŞ
- Türk siyasi tarihinde Demokrat Parti farklılığı ve dış politikaya yansıması
Democrat Party difference on Turkish political history and its reflection to foreign policy
TİBET İNAL