İmalat sektöründe yer alan firmaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi
Evaluating the performance of companies in the manufacturing sector with multi-criteria decision making
- Tez No: 804118
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHPARE TİMOR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, Firma Performansı, CRITIC, COPRAS, CRADIS, EDAS, Gri İlişkisel Analiz, MABAC, MAIRCA, MOORA, PIV, ROV, TOPSIS, Copeland, Multi-Criteria Decision Making, Firm Performance, CRITIC, COPRAS, CRADIS, EDAS, Grey Relational Analysis, MABAC, MAIRCA, MOORA, PIV, ROV, TOPSIS, Copeland
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 390
Özet
Firma performansı, hem firmalar hem de firmaların paydaşları açısından gelecekte alınacak kararları belirleyen önemli bir kavramdır. Firma performansının doğru bir şekilde değerlendirilmesi bu kararları etkileyeceği için büyük bir önem taşımaktadır. Firma performansının değerlendirilmesinde Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri uygun bir araçtır. Bu çalışmada Borsa İstanbul'da (BİST) işlem gören ve imalat sektöründe yer alan firmaların performansları değerlendirilmiştir. İmalat sektörünün 8 alt sektörü olan Gıda, Tekstil, Mobilya, Kâğıt ve Basım, Kimya, Taş ve Toprağa Dayalı, Ana Metal Sanayi ve Metal Eşya sektörlerinde yer alan 156 firmanın performansı 2017–2021 dönemi için ayrı ayrı analiz edilmiştir. Literatürde yer alan çalışmalardan ve uzman görüşlerinden yararlanarak finansal ve finansal olmayan 30 kriter belirlenmiş ve CRITIC yöntemiyle kriter ağırlıkları elde edilmiştir. Bunun ardından COPRAS, CRADIS, EDAS, GİA, MABAC, MAIRCA, MOORA, PIV, ROV ve TOPSIS yöntemleri ile firmalar sıralanmıştır. Elde edilen sıralamalar, çok sayıda yöntemin kullanılmış olması nedeniyle Copeland yöntemiyle birleştirilmiştir ve sonuçlar yorumlanmıştır. Çalışmada gerçekleştirilen uygulama ile firma performansının değerlendirilmesinde ÇKKV yöntemlerinin kullanılabilirliği görülmüştür. Çalışan sayısı, firmanın faaliyet süresi, firmanın pazar payı ve inovasyon olarak belirlenmiş olan finansal olmayan kriterlerin, ağırlığı en yüksek kriterler arasında yer alması beklentiyi karşılamıştır. Bu nedenle firmaların performansı değerlendirilirken finansal kriterlerin yanı sıra finansal olmayan kriterlerin de dikkate alınması gerektiği anlaşılmıştır. Yöntemlerden elde edilen sıralamaların karşılaştırılması sonucunda basit farklılıklar olsa da yöntemlerin genel anlamda birbirleriyle tutarlı sonuçlar verdiği görülmüştür. Yapılan uygulama ile imalat sektöründe yer alan firmaların firma performanslarının karşılaştırılması mümkün kılınmıştır.
Özet (Çeviri)
Firm performance is an important concept that determines future decisions for both companies and their stakeholders. Accurate evaluation of firm performance is of great importance as it will affect these decisions. Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods are an appropriate tool in evaluating firm performance. In this study, the performances of firms operating in the manufacturing sector quoted in the Borsa Istanbul (BIST) were evaluated. The performance of 156 companies in the 8 sub-sectors of the manufacturing sector, namely Food, Textile, Furniture, Paper and Printing, Chemistry, Stone and Soil Based, Basic Metal Industry and Metal Goods, were analyzed separately for the period of 2017–2021. By using studies in the literature and expert opinions, 30 financial and non-financial criteria were determined, and criteria weights were obtained with the CRITIC method. After that, the companies were listed by COPRAS, CRADIS, EDAS, GRA, MABAC, MAIRCA, MOORA, PIV, ROV and TOPSIS methods. The resulting rankings were combined with the Copeland method since multiple methods were used. Obtained results are interpreted. With the application carried out in the study, the usability of MCDM methods in the evaluation of company performance has been observed. The non-financial criteria, which were determined by the number of employees, the company's operating time, the company's market share and innovation, were among the criteria with the highest weight. For this reason, it has been understood that while evaluating the performance of companies, non-financial criteria should be considered as well as financial criteria. As a result of the comparison of the rankings obtained from the methods, it was seen that the methods gave consistent results in general, although there were simple differences. With the application made, it is likely to compare the performances of the companies in the manufacturing sector.
Benzer Tezler
- Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin entropi temelli ağırlıklandırma yöntemi üzerinden finansal performanslarının TOPSİS, ARAS ve COPRAS ile analizi (Borsa İstanbul'da uygulama)
Analysis of financial performance of businesses operating in the automoti̇ve sector using the entropy based weighting method with TOPSIS, ARAS and COPRAS (An application in Borsa Istanbul)
BERKAY KOCADÜZ
- Havacılık sektöründe tedarik zinciri performans ölçümü
Supply chain performance measurement in the aviation sector
ERDEM AYERDEM
- Sürdürülebilir performans ölçümünde çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanılması: BIST Sürdürülebilirlik Endeksi firmaları üzerine bir uygulama
Using multi-criteria decision making methods in sustainable performance measurement: an application on bist sustainability index firms
SELİN BABACAN SARI
- Gestion de performance avec DEA en utilisant les extensions de controle des poids, d'efficacite croisee et d'analyse de fenetre
Ağırlık kısıtlamaları, çapraz etkinlik ve pencere analizi yöntemleri kullanılarak veri zarflama analizi ile performans yönetimi
FİRÜZAN İŞCAN
Yüksek Lisans
Fransızca
1999
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. E. ERTUĞRUL KARSAK
- A simulation-based decision support tool for economical materials management system in the construction industry
İnşaat sektöründe ekonomik malzeme yönetim sisteminin seçimi için simulasyon tabanlı karar destek modeli
GÜL POLAT
Doktora
İngilizce
2005
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET UĞUR MÜNGEN
PROF. DR. DAVİD ARDİTİ
