Kemoterapi ilişkili periferik nöropatinin biyopsikososyal modele göre incelenmesi
Investigation of chemotherapy associated peripheral neuropathy according to biopsychosocial model
- Tez No: 804995
- Danışmanlar: PROF. DR. LEYLA ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Kemoterapi, kanser, periferik nöropati, biyopsikososyal model, Chemotherapy, cancer, peripheral neuropathy, biopsychosocial model
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Tanımlayıcı kesitsel tasarıma sahip bu araştırmanın amacı, kemoterapi ilişkili periferik nöropatinin (KİPN) biyopsikososyal model kapsamında biyolojik sağlık, algılanan esenlik ve sosyal iyilik durumları ile arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma 20 Eylül-2021-24 Mart 2023 tarihleri arasında Gülhane Eğitim Araştırma Hastanesi Onkoloji Klinik ve Polikliniklerinde yapılmıştır. Araştırma örneklemini, dahil edilme kriterlerini sağlayan 109 hasta oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Hasta Bilgi Formu Kemoterapiye Bağlı Periferik Nöropati Ölçeği (EQRTC QLQ CIPN 20), Algılanan Esenlik Ölçeği ve Sosyal İyi Olma Ölçeği kullanılmıştır. SPSS 23 programında Pearson korelasyon testi, Bağımsız örneklem t testi ve ANOVA testi yapılmıştır. Analiz sonucunda, EQRTC QLQ CIPN 20'nin duyusal, motor ve otonomik alt boyutları ile Algılanan Esenlik Ölçeği'nin fiziksel alt boyutu arasında negatif yönlü zayıf korelasyon saptanmıştır (p˂0,05). EQRTC QLQ CIPN 20'nin otonomik alt boyutu ile Algılanan Esenlik Ölçeği'nin sosyal alt boyutu arasında negatif yönlü zayıf düzeyde ilişki saptanmıştır (p˂0,05). Lise ve üzeri seviye eğitim alanlarda (ilkokul ve altı gruba göre) EQRTC QLQ CIPN20 puanı daha yüksek saptanmıştır (p˂0,05). Yaş arttıkça, erkeklerde, kemoterapiye ek immünoterapi almayanlarda, ek stresörü olmayanlarda, çalışmayanlarda, evde eşinden bakım desteği alanlarda, eşiyle yaşayanlarda algılanan esenlik düzeyi yüksek bulunmuştur (p˂0,05). Yaş ve kür sayısı arttıkça, kök hücre nakli olmayanlarda, ek stresörü olmayanlarda, ilkokul ve altı düzey eğitime sahip olanlarda ve yalnız yaşayanlarda sosyal iyi olma düzeyi daha yüksek bulunmuştur (p˂0,05). KİPN semptomlarının biyolojik, psikolojik ve sosyal semptomlar yönünden bütüncül değerlendirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this descriptive cross-sectional study is to examine the relationship between chemotherapy-induced peripheral neuropathy (CIPN) and biological health, perceived well-being, and social well-being within the context of a biopsychosocial model. The study was carried out in Gülhane Training and Research Hospital Oncology Clinic and Polyclinics between 20 September-2021 and 24 March 2023. The study sample consisted of 109 patients who met the inclusion criteria. Patient Information Form Chemotherapy-Induced Peripheral Neuropathy Scale (EQRTC QLQ CIPN 20), Perceived Well-being Scale and Social Well-Being Scale were used to collect research data. Pearson correlation test, Independent sample t test and ANOVA test were performed in SPSS 23 program. As a result of the analysis, a weak negative correlation was found between the sensory, motor and autonomic sub-dimensions of the EQRTC QLQ CIPN 20 and the physical sub-dimensions of the Perceived Well-being Scale (p˂0.05). A weak negative correlation was found between the autonomic sub-dimension of the EQRTC QLQ CIPN 20 and the social sub-dimension of the Perceived Well-being Scale (p˂0.05). EQRTC QLQ CIPN20 score was found to be higher in those with high school and higher education (compared to primary school and below) (p˂0.05). As the age increased, the perceived well-being level was found to be higher in men, those who did not receive immunotherapy in addition to chemotherapy, those who did not have additional stressors, those who did not work, those who received care support from their spouses at home, and those who lived with their spouses (p˂0.05). As age and number of cures increased, the level of social well-being was found to be higher in those who did not have stem cell transplantation, did not have additional stressors, had primary school education and below, and lived alone (p˂0.05). A holistic evaluation of CIPN symptoms in terms of biological, psychological and social symptoms is recommended.
Benzer Tezler
- Kemoterapi ilişkili nöropatinin biyorezonans ile tamamlayıcı tedavisi
Complementary treatment with bioresonance on chemotherapy-induced neuropathy
ZEHRA NUR BALEKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Medipol ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU POLAT
DR. ESRA KIRSEVER
- Taksan ve platin bazlı kemoterapi alan meme kanserli kadınlarda periferal nöropatinin konfor düzeyine etkisi
The effect of peripheral neuropathy on the comfort level of women with breast cancer receiving taxan and platin-based chemotherapy
ÖZLEM ONAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA ÇINAR
- Nf-kb ve oksidatif stresin inhibisyonu ile peripheral nöropatinin iyileştirilmesi ve kanser kemoterapi sonuçlarının geliştirilmesi
Alleviation of peripheral neuropathy and improved cancer chemotherapy outcome by inhibition of nf-kb and oxidative stress
MELİS DEBRELİ COŞKUN
Doktora
Türkçe
2017
BiyolojiUludağ ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ÇELİKLER KASIMOĞULLARI
- Kemoterapi ilişkili periferal nöropatinin yönetiminde egzersizin etkisi
The effect of exercise in management of chemotherapy-induced peripheral neuropathy
NECMİYE ÇÖMLEKÇİ
Doktora
Türkçe
2023
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLBEYAZ CAN
- Onkoloji hastalarında periferal nöropatinin yönetiminde refleksolojinin etkisi
The effect of reflexology on the management of peripheral neuropathy in oncological patients
SEDA KURT
Doktora
Türkçe
2016
Hemşirelikİstanbul Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLBEYAZ CAN