Başkurt yazarı Davut Yultıy'ın 'Kan' romanında yapı-tema-anlatım
Structure -theme - expression in the novel 'Kan' by Bathkurt author Davut Yultıy
- Tez No: 805253
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL YÜKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 485
Özet
“Başkurt Yazarı Davut Yultıy'ın ”Kan“ Romanında Yapı-Tema-Anlatım”adını taşıyan bu çalışma 20. Yüzyıl Başkurt edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Davut Yultıy'ın (1893-1938) Kan romanının Türkiye Türkçesine kazandırılması, romanın yapı incelemesinin yapılması, Davut Yultıy'ın ve Başkurt Türklerinin Türkiye'de tanıtılması amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmamızın ana malzemesini 1977 yılında Ufa'da basılan Kan isimli kitap teşkil etmektedir. (Yultıy, D. (1977). Kan. Ufa: Başkurdistan Kitap Neşriyatı.). Yapı-Tema-Anlatım bölümünde kullandığımız inceleme metodunu Şerif Aktaş'ın Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili -Teori ve Uygulama- adlı eseri ve Mehmet Tekin'in Roman Sanatı 1- Romanın Unsurları adlı eseri oluşturmaktadır. Bu çalışma; Giriş, Ⅰ. Bölüm – Romanda Yapı-Tema-Anlatım, Ⅱ. Bölüm – Romanın Türkiye Türkçesine Aktarması, Sonuç ve Kaynakça bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümü Başkurdistan ve Başkurt Türkleri, Davut Yultıy'ın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri başlıklarından oluşmaktadır. Bu bölüm Başkurt Türkçesi ile yazılmış kaynaklardan tarafımızca Türkiye Türkçesine aktarılan bilgiler doğrultusunda hazırlanmıştır. Davut Yultıy'ın edebi kişiliği ve eserleri tarihsel dönemlere ayrılarak incelenmiştir. Çalışmanın diğer bölümleri şunlardır: Ⅰ. Bölüm – Romanda Yapı-Tema-Anlatım bölümünde Kan romanı yapı-tema-anlatım bakımından incelenmiştir. Yapı bölümünde öncelikle olay örgüsünü oluşturan olay halkaları ve bu olay halkalarını meydana getiren çatışma ve karşılaşmalar belirlenmiş ve şematik bir biçimde gösterilmiştir. Daha sonra roman kişilerinin özellikleri ve olay örgüsündeki yerleri Erkekler ve Kadınlar olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Romanda kullanılan zaman ve mekânların ne şekilde işlendiği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Romanda ele alınan tema, sorunlar ve konular Tema başlığı altında alt başlıklar içerisinde incelenmiştir. Anlatım bölümünde öncelikle romandaki olayların kim tarafından anlatıldığı ve anlatıcının tavrı belirlenmiş, daha sonra bu bölüm Anlatım Teknikleri ve Anlatım Dili olarak iki başlık altında incelenmiştir. Anlatım Dili başlığı altında yapılan incelemede amaç, bir gramer incelemesi yapmak değildir. Bu başlıkta yazarın eseri kurgularken dili ne şekilde kullandığı üzerinde durulmuştur. Ⅱ. Bölüm, romanın Türkiye Türkçesine aktarıldığı bölümdür. Aktarma yapılırken metne bağlı kalınmış, yazarın dil ve üslup özelliklerinin muhafaza edilmesine dikkat edilmiştir. Türkiye Türkçesinde tam karşılığı olmayan kelimeler dipnotta sözlük anlamlarıyla açıklanmıştır. Romanın diyaloglarında kullanılan Rusça kelimler, anlatım dilini korumak adına aktarmada Türkçeye çevrilmeyip okunuşlarıyla verilmiş, sözlük anlamları dipnotta açıklanmıştır. Çalışmada ulaşılan hususlar Sonuç başlığı altında değerlendirilmiştir. Kullanılan kaynaklar Kaynakça bölümünde gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study, titled“Structure-Theme-Explanation in the Novel of ”Blood" by Bashkir Writer Davut Yultıy, aims to bring the novel Kan by Davut Yultıy (1893-1938), one of the important names of 20th Century Bashkir literature, into Turkey Turkish, to analyze the structure of the novel, It has been prepared for the purpose of introducing Davut Yulty and the Bashkir Turks in Turkey. The main material of our study is the book named Kan, which was published in Ufa in 1977. (Yulty, D. (1977). Kan. Ufa: Bashkortostan Book Publications.). The analysis method we used in the Structure-Theme-Expression section consists of Şerif Aktaş's work named Analysis of Literary Texts Based on the Principle of Narration -Theory and Practice- and Mehmet Tekin's Novel Art 1- Elements of Novel. This work; Introduction, Ⅰ. Chapter – Structure-Theme-Nationality in Novel, Ⅱ. Section – Translating the Novel to Turkey Turkish, consists of Conclusion and Bibliography sections. The introduction consists of the titles of Bashkortostan and Bashkir Turks, Davut Yulty's Life, Literary Personality and Works. This section has been prepared in line with the information transferred to Turkey Turkish by us from sources written in Bashkir Turkish. The literary personality and works of Davut Yultıy were analyzed by dividing them into historical periods. Other parts of the study are: Ⅰ. In the Chapter – Structure-Theme-Narrative in the Novel, the novel Blood is analyzed in terms of structure-theme-narrative. In the structure section, first of all, the event rings that make up the plot and the conflicts and encounters that make up these plot rings are determined and shown schematically. Later, the characteristics of the characters in the novel and their places in the plot were examined under two headings as Men and Women. It has been tried to reveal how the time and places used in the novel are handled. The theme, problems and issues dealt with in the novel were examined under the heading of Theme. In the narration section, first of all, who narrated the events in the novel and the narrator's attitude were determined, then this section was examined under two headings as Narrative Techniques and Narrative Language. The aim of the examination under the title of Expression Language is not to make a grammatical analysis. In this title, it is focused on how the author uses language while constructing the work. Ⅱ. The second part is the part where the novel is translated into Turkey Turkish. While transferring, the text was adhered to, and attention was paid to preserve the language and style features of the author. Words that do not have exact equivalents in Turkey Turkish are explained in the footnote with their dictionary meanings. The Russian words used in the dialogues of the novel are not translated into Turkish in order to preserve the language of expression, but are given with their pronunciation, and their dictionary meanings are explained in the footnote. The points reached in the study are evaluated under the title of Conclusion. The sources used are shown in the Bibliography section.
Benzer Tezler
- Davut Yultıy'ın Arap harfli 'Ütkendegéler' adlı eseri üzerine dil incelemesi (inceleme-metin-aktarım)
A linguistics analysis on Davut Yultiy's 'Ütkendegéler' in Bashkir Turkish with Arabic script (linguistics analysis-text-translation)
KÜBRA GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN DİNÇ
- Reşit Şekür'ün şiirleri üzerine bir dil incelemesi (Giriş-inceleme-metin-sözlük)
A language analysis of Resit Sekur's poems
ÖZGE CİNKARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHTAP SOLAK SAĞLAM
- Başkurt milli yazarı Ramazan Ömötbayev'in 'Atlı Başkort' adlı eseri üzerinde dil incelemesi (Giriş-inceleme-metin-dizin)
A grammatical study of Bashkir language on Bashkir national writer Ramazan Umitbayev book entitled 'Atlı Başkhort' (Introduction-texts-index)
DENİZ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YASİN KAYA
- Zeyneb Biyişeva'nın hikâyeleri üzerine Başkurt Türkçesi dil incelemesi (İnceleme-metin-dizin)
A linguistic analysis of Bashkir Turkish on Zeyneb Biyişeva's stories (Analysis-text-index)
GÜLÜZAR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN TÜRK
- Ġaysa Höseyĕnov'un hikâyeleri üzerine Başkurt Türkçesi dil incelemesi (İnceleme-metin-dizinler)
Baskurd Turkish language study on Ġaysa Höseyĕnov's stories (Review-text-index)
EDA DURĞUTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TURAN TÜRK