Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Moğol casusu olduğu iddialarına ilişkin bir soruşturma
An investigation on the claims of the claims that Meloli spy is
- Tez No: 806021
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ALİCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Türkiye Selçuklu Devleti, Şems-i Tebrizî, Moğollar, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Turkish Seljuk State, Shams-i Tebrizî, Mongols
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 70
Özet
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (v. 672/1273) Türkiye Selçuklu Devleti döneminde yaşamış bir büyük fakîh ve mutasavvıftır. Yaşadığı dönemden itibaren yüzyıllar boyunca nesilleri etkilemiş, berhayat olduğu dönem de dâhil olmak üzere hemen her asırda devlet adamlarını, büyük halk kitlelerini tesiri altına almıştır. Hakkında dağınık bir muhtevaya sahip olan Makâlât adlı eseri ve kuşkusuz başta Mevlânâ'nın eserleriyle Mevlevî kaynakları üzerinden kısıtlı bilgilere sahip olduğumuz Şems-i Tebrizî ile tanışana kadar“medrese hocalığı”yaptığını bildiğimiz ve bu hâliyle“klasik bir İslâm âlimi”profiline sahip olan Mevlânâ, Şems ile tanıştıktan sonra ruhî anlamda büyük bir değişim yaşamış, tâbir yerindeyse“Şems'ten önce”ve“Şems'ten sonra”denilebilecek bir karaktere sahip olmuştur. XIII. yüzyıl Türkiye'sinin öne çıkan âlim ve mutasavvıflarından biri olan Mevlânâ'nın tarihî kişiliği hakkında yapılan bazı çalışmalarda o, Anadolu'da Moğol propagandası yapan, Moğol iktidarını perçinlemenin yollarını arayan, aşağıda örneklerini göreceğimiz gibi, Moğolların casusluğunu yapan biri olarak gösterilmekte; gerektiğinde adam öldürten, servet yağmalatan, muarızlarına ağza alınmayacak şeyler söyleyen biri olarak resmedilmektedir. Söz konusu iddiaların sahiplerinin“kaynaklar”a sıklıkla atıf yapıyor olmaları bu iddiaların akademik mahfiller tarafından da“hakikat”olarak telakki edilmesine sebebiyet vermiştir. Biz burada, ilgili iddiaların gerçeklik değerini sorgulayacak, kaynaklardan yapılan alıntıların bir metodolojiye uygun olup olmadığını tartışacak; iddia sahiplerinin ilgili kaynaklar üzerinden meseleyi ele alış biçimlerini, atıf yapılan kaynaklarda söz konusu rivâyetlerin ne şekilde yer aldığını ele alarak değerlendireceğiz.
Özet (Çeviri)
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (v. 672/1273) is a great law scholar and sufi who lived during the Turkish Seljuk State. He has influenced the generations for centuries since the time he lived, and he has affected politicians and large masses of people in almost every century, including the period when he was alive. Mevlânâ, who we knew him as a madrasah teacher and he had a classical Islamic scholar profile, until he has met with Shams Tebrizî whose work Makâlât which we have insufficient resources about it. Undoubtedly, we have limited knowledge about Shams with Mevlânâ's works through Mevlevî resources. After he met Shams, he experienced a great change in spiritual sense, and he had a character that could be called“before Shams”and“after Shams”. In some studies on Mevlana's historical personality, who was one of the Turkey's prominent scholars and Sufi's in XIII of Turkey, were depicted him that he was making Mongol propaganda in Anatolia and he was seeking ways to solidify Mongolian power. As we shall see examples below, he was shown as someone who worked as a spy for Mongols. Also he was depicted as someone who kills people when necessary, plundered wealth, said rivals things that should not be told. The fact that the owners of these allegations are as well as they frequently refer to the“sources”, has begun to be considered as“truth”by the academical environments. Here, we will question the truth value of the relevant claims, discuss whether the quotations from the sources conform to a methodology and we will consider how the claimants deal with the issue through relevant sources.
Benzer Tezler
- Ahmed Eflâkî'nin Menâkıbü'l-Arifîn adlı eserine göre Selçuklu Türkiyesi'nde Türkler/Türkmenler, Moğollar, Ahîler ve Mevlevîler
According to the Ahmed eflâkî's Menâkibü'l-Arifîn Turks/Turkomans, Mongols, Akhis and Mawlawis in Turkey of Saljuqid
SEDA ŞAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL TAŞCI
- Necmeddîn-i Kübrâ ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Moğollarla mücadelelerindeki cihad anlayışları
Jihadi understanding of Necmeddîn-i Kübrâ and Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî in their struggle against the Mongols
SEYYİT NUR CİRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinBalıkesir ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESMA SAYIN
- Mevlânâ'nın gözüyle XIII. yüzyıl Anadolu'sunda toplumsal yaşam
The social life in Anatolia in the 13th century from the perspective of Mevlana
ESEN KÜÇÜKERDEBİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAHAMEDDİN BAŞAR
- Hacı Bektâş Veli'nin Makâlât'ı ile Kaygusuz Abdal'ın mensur eserlerindeki ortak ve farklı motifler üzerine bir inceleme
Başlık çevirisi yok
ZEKİYE ÜLKER ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Mevlânâ Celaleddin Rûmî'de tarih ve din tasavvuru
The conception of religion & history religion in (The thought of) Mawlânâ Jalâl al-dîn Rûmî
EVRİM DÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET YAVUZ